Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մեկնարկած գյուղատնտեսական տարում գյուղացու առաջ կանգնած մարտահրավերների մասին Panorama.am-ը զրուցեց Հայաստանի Ագրարագյուղացիական միավորման նախագահ Հրաչյա Բերբերյանի հետ:

Panorama.am -Պարո՛ն Բերբերյան, ինչպե՞ս կգնահատեք ՀՀ կառավարության կատարած քայլերը՝ սպասվող հերթական մարտահրավերներին դիմակայելու հարցում գյուղացուն օգնելու առումով՝ առավել ևս, որ ինչպես ողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում առաջին պլան է մղված պարենի անվտանգության հարցերը:

Հ. Բերբերյան-Էկոնոմիկայի նախարարութունը շատ հետաքրքիր քաղաքականություն է ընտրել: Շեշտում եմ՝ գյուղացու անվան տակ գումարներ են դուրս գրում պատահական կազմակերպությունների համար, որոնք երևի ո՛չ սերմով են զբաղվել, ո՛չ պարարտանյութով, կենսագրություն էլ չունեն: Ինչ-որ պատահական մարդիկ մտնում են գյուղատնտեսության բիզնեսի մեջ, այլ կերպ ասած՝ սուբսիդիաներով ֆինանսավորվում են հենց այդ կազմակերպությունները: Բայց հատկանշականն այն է, որ այս տարվա համար սերմերի համար սուբսիդիա էլ չի եղել, այն նախորդ տարի էր սուբսիդավորվել: Սա միանշանակ խնդիր կառաջացնի գյուղացու համար: Նախորդ տարվա բերած սերմերը բավականաչափ քանակությամբ չեն ծլել և դրա համար ոչ մեկը պատասխանատվություն չկրեց: Ես կարծում եմ, որ Էկոնոմիկայի նախարարը և իր տեղակալները պետք է պատասխան տային, այդ անորակ սերմերի համար:

Panorama.am-Ինչպե՞ս է լուծվում պարարտանյութի հարցը, որը շատ կարևոր է արտադրողականությունն բարձրացնելու համար:

Հ. Բերբերյան-Պարարտանյութը նախ ուշացվեց, հետո էլ տրվում է նման քիչ քանակությամբ և բարձր գներով: Տեսեք, թե այստեղ ինչ տենդենց գնաց՝ գյուղացին պետք է պարատանյութի այդ սուբսիդիան ստանար, ոչ թե այլ կազմակերպությունները, բանկերը: Այստեղ էլ նախարարությունում փնտրում են իրենց հարմար գործընկերներին և նրանց են ֆինանսավորում: Փաստով լուրջ հետաքննություն պետք է տարվի, երևի թե դատախազությունն էլ պետք է զբաղվի, թե ինչպես են ընտրվել այդ  կազմակերպությունները, որոնք պետք է ներմուծեն պարարտանյութը: Երբ պետությունը չէր սուբսիդավորում պարարտանյութերի ներկրման այդ չարաբաստիկ ծրագիրը, գները ցածր էին՝ 6 հազար դրամ, բայց հենց սուբսիդիան մտավ, պարատանյութը դարձավ 21-22 հազար դրամ: Թող բացատրեն, թե ինչ տրամաբանությամբ են այդ գները բարձրանում:

Մյուս կողմից էլ էկոնոմիկայի նախարարի քայլերը, որոնք միտված են բանկերի սուբսիդավորմանը, խնդրահարույց են, թող չասեն, թե գյուղացուն են սուբսիդավորում՝ սուբսիդավորվում են բանկերին: Նույնը՝ սերմեր ներկրողների դեպքում, սա նույն արատավոր սխեման է, որը ղեկավարում է էկոնոմիկայի նախարարությունը և այստեղ մենք միանշանակ լուրջ թերություններ ենք տեսնում: Մտահոգիչն այն է, որ քննադատություններից հետո էլ աշխատանքի որակը չի փոխվում, կամ էլ էդ մարդկանց մտածելակերպը սահմանափակ է, այդ չափի է, նոր մեթոդներ չեն կարողանում տեսնել:

Մտածելու տեղեիք է տալիս, թե ինչո՞ւ է էկոնոմիկայի նախարարն ինքն ընտրում ներդրողներին, ի՞նչ իրավունքով է նա ընտրություն կատարում, երբ որ մեզ մոտ ազատ շուկա է: Եթե շուկան բաց է, ապա թող ներկրողներին էժան վարկեր տային՝ անտոկոս կամ ցածր տոկոսով և ցանկացողները  ներկրեին, ոչ թե ինչ-որ պարարատնյութի ներկրողների  22 կամ 24 հոգանոց ինչ-որ խումբ են ստեղծում, նույնը նաև սերմնացուի հետ կապված: Տնտեսվարողների ինչ-որ քանակներ են ընտրում և դրանց է միայն թույլատրվում ներկրել: Այստեղ լրիվ մոնոպոլիայի հոտ է գալիս: Իսկ ինչ վերաբերում է դիզվառելիքին, սա արդեն խայտառակություն է, շատ լավ գիտեն, որ այս սեզոնին գյուղացին դիզվառելիքի կարիք ունի և անցած տարվա համեմատ 250 դրամով թանկացել է նրա գինը: Կա հակամենաշնորհային հանձնաժողով, որը պետք է հետևի այդ ամենին, բայց ոչինչ չի անում:

Panorama.am -Ըստ էության, նույն սկզբունքով էլ նախորդ տարի սերմեր ներկրող ընկերություններն էին ընտրվել, որ վատորակ սերմ հասցրին գյուղացուն:

Հ. Բերբերյան-Եթե ազատ շուկա է, ապա ընդհանրապես չեմ հասկանում, թե ինչի համար է այդ ընտրությունը: Այսինքը, ստացվում է՝ մի չինովնիկ ասում է՝ սա հորեղբորս տղան է կգրանցեմ, այս մեկին չեմ ճանաչում՝ չեմ գրանցի: Չինովնիկին հնարավորություն են տալիս մանիպուլյացիա անել, որն իրեն հարմար է՝ գրանցի, որը ոչ՝ չգրանցի, դրանից բխող արդյունքներով: Սիրուն աչքերի համար չեն գրանցում՝ իրենց հարմար կազմակերպություններին են գրանցում, որ հետագայում իրար հետ աշխատեն:

Panorama.am -Կարտոֆիլի սերմերի հարցո՞ւմ էլ գյուղացին այս տարի խնդիր կունենա:

Հ. Բերբերյան-Կարտոֆիլի ցանկատարածությունները երեք տարվա մեջ շեշտակի պակասել են: Տարբեր թվեր են ասում փորձագետները, բայց ընդհանրացված ստացվում է, որ դրանք 33 հազար հեկտարից իջել են 20 հազար հեկտարի: Սա նշանակում է, որ մենք ցանկատարարծությունների լուրջ կորուստ ունենք: Այն ֆերմերները, որոնք կարողացան նախորդ տարի իրենց հարցերն լուծել առանց բանկերի՝ ՌԴ մեծ քանակությամբ կարտոֆիլ արտահանելով, նրանց ձեռքը գումար կա, այդ ֆերմերներն ապահովված են սերմացուով և՝ բարձր որակի, իսկ նրանք, ովքեր պատահական մարդկանցից էին սերմեր գնել, բնականաբար, այն նրանց մոտ կազդի բերքատվության վրա:

Panorama.am-Այս տարի մարտ ամսին բավակաչափ տեղումներ եղան: Ձեր կարծիքով գյուղացին ոռոգման ջրի խնդիր չի՞ ունենա:

Հ. Բերբերյան-Եթե կառավարությունում լավ աշխատեն խնդիր չենք ունենա, տեղումները լրիվ բավարար են: Եթե վատ աշխատեցին, ապա ինչպես անցած տարի արհեստական երաշտ սարքեցեին, այնպես էլ այս տարի կսարքեն, բացառված չէ: Մենք գործադիրում կադրերի խնդիրներ ունենք, հարց է, թե թուրքամե՞տ կադրե են նշանակվում, թե՞ հայամետ:

Panorama.am-Հացահատիկի ներքին արտադրությունն այս տարի է՞լ ցածր կլինի, գործադիրը օգնե՞ց սերմացու հասցնել գյուղացուն:

Հ. Բերբերյան-Աշնանացանի և գարնանացանի ահագին պահանջարկ կար գյուղացու մոտ: Կարծում եմ, որ այդպես էլ այդ պահանջարկը չբավարարվեց:

Զրուցեց՝ Ա. Վարդանյանը