Կրթություն, գիտություն 15:10 13/05/2022 Հայաստան

Արամ Փախչանյան. «Գիտուժ»-ում հույս ունենք, որ Հայաստանի կառավարությունը կունենա սթափություն ու չի կրճատի Հայաստանի ապագան

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

2021թ. պետական բյուջեից Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությանը «Պաշտպանության բնագավառում գիտական և գիտատեխնիկական նպատակային հետազոտություններ» ծրագրի համար հատկացվել էր մոտ 4 մլրդ 574 մլն դրամ, 2022-ին՝ 5 մլրդ 200 մլն դրամ։

2021 թվականի վերջին կառավարության երկու որոշումներով «Պաշտպանության բնագավառում գիտական և գիտատեխնիկական նպատակային հետազոտություններ» ծրագրից գումարը կրճատվել է 2 մլրդ 576 մլն դրամով (~56%): Ծրագրի բյուջեից կրճատում է տեղի ունեցել  նաև այս տարվա  ապրիլի 7-ին՝ այս անգամ  295 մլն դրամով։

Կրճատումները խիստ մտահոգել են «Գիտուժ» նախաձեռնության անդամներին։

Արցախյան երրորդ պատերազմից հետո չվերանայված առաջնահերթությունների, գիտության ոլորտում կառավարության անթույլատրելի վարքի,  դրա պատճառների ու հետևանքների մասին  Panorama.am-ը զրուցել է  «Այբ» կրթական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ABBYY ընկերության փոխնախագահ, «Գիտուժ» նախաձեռնության աջակից  Արամ Փախչանյանի հետ։

Panorama.am-Պարոն Փախչանյան, Հայաստանի ու Արցախի համար աղետալի պատերազմից հետո ենթադրվում էր, որ պետությունը պետք է վերանայի իր առաջնահերթությունները՝ կարևորելով գիտությունը։ Եղա՞վ նման բան։

Արամ Փախչանյան-Ես կասեի՝ մասնակի։ Ավելացվեց գիտության ծախսերի ծավալը բյուջեում, որոշ ակտիվություն կա Գիտությունների ազգային ակադեմիայի, Գիտության պետական կոմիտեի կողմից։ Նախարարությունն էլ ինչ-որ քայլ է ձեռնարկում, բայց մենք տեսնում ենք որոշակի հետընթացներ, որոնք մեզ ծայրահեղ մտահոգում են։

Օրինակ, մեկ ու կես տարի  Ռազմարդյունաբերության կոմիտեն ղեկավար չուներ։ Բացի այդ կրճատվել են ռազմարդյունաբերության հետազոտության համար ծախսվող գումարները։ Առաջին անգամ կրճատումը տեղի ունեցավ անցած տարվա վերջին, երբ դեռ եղածը կարելի էր վերագրել այն բանին, որ գոմարները չեն ծախսեվլ։ Բայց երբ այս տարվա ապրիլ ամսին են կրճատում, դա մտահոգիչ է։

Մենք շարունակում ենք պնդել, անգամ այն քայլերը, որոնք արվել են, հեռու են բավարար լինելուց, քանի որ դրնք ռազմավարական որևէ խնդիր չեն լուծում, չի երևում դրանց ռազմավարական հորիզոնը։ 

Մտահոգիչ է մնում այն, որ կառավարությունը հետևողականորեն դիմադրում է այն բանին, որ գիտության ֆինանսավորման նվազագույն շեմի վերաբերյալ պահանջն ընդգրկվի օրենքում, ոչ թե հատկացման չափը սահմանվի կառավարության որոշմամբ։ Մենք հույս ունենք, որ Հայաստանի կառավարությունը կունենա սթափություն ու չի կրճատի Հայաստանի ապագան։

Գիտության ոլորտի ֆինանսավորման չափի մասին օրենսդրական պահանջն այդ ոլորտ մտնող մասնագետների համար պետք է լինի երաշխիք, որ վաղը իրենց աշխատավարձերը չեն կրճատվի, գիտության համահատկացված ծախսերը չեն նվազեցվի։ Այդ դեպքում արտերկրում ապրող մասնագետներն էլ, կարծում ենք, կգան Հայաստան աշխատելու՝ իմանալով, որ այն կյանքի կայուն ճանապարհ է, ոչ թե պայմանավորված է ինչ-ինչ իրողություններով ու հանգամանքներով։

Panorama.am-«Պաշտպանության բնագավառում գիտական և գիտատեխնիկական նպատակային հետազոտությունների» ծրագրին տրամադրված գումաներների կրճատման մասին մինչ հրապարակային բարձրաձայնելը, կարծում եմ, Դուք պատճառների մասին խոսել եք կառավարության ներկայացուցիչների հետ։ Ի՞նչ հիմնավորումներ են ներկայացրել։

Արամ Փախչանյան-Գիտե՞ք, այդ հարցերը համարում են գաղտնիք։ Եթե անգամ նման հարցեր տայինք, դրանց պատասխանները չէինք կարող ստանալ, առավել ևս հրապարակել։ Ելնելով այն բանից, որ դրանք գաղտնի են, նման հարցեր չենք տվել, «Գիտուժ»-ը՝ որպես հասարակական կառույց որ մտահոգված է գիտության վիճակով, որ կարևորում է գիտության, տեխնոլոգիաների  կիրառումը պաշտպանական ոլորտում, գիտությունը համարում է երկրի առաջնահերթություններից մեկը, այն դիտարկում է ոչ միայն երկրի զարգացման գրավական, այլև անվտանգության երաշխիք, նման ծայրահեղ խոցելի որոշումները մտահոգիչ է համարում։

Մենք ենթադրում էինք, որ այդ ֆինանսավորումը գնալով պետք է ավելանա, կառավարության ծրագրում նշված է, որ մինչև 2050 թվականը բանակը պետք է հզորանա, զինված ուժերը հորանան։ Աշխարհքաղաքական նման իրավիճակում այդ տրամաբանությանը լրիվ հակառակ քայլեր են արվում։

Panorama.am-Պարոն Փախչանյան, եթե մի կողմ դնենք գիտության ցածր  ֆինանսավորման խնդիրը, կա՞ հստակ ռազմավարություն, քաղաքականություն, նպատակ յուրաքանչյուր ոլորտում, կա՞ պետության, կառավարության կողմից հստակ պատվեր, որոնց շրջանակում գիտնականը, գիտաշխատողը կարող է ներկայացնել իր ծրագիրն ու անելիքը։

Արամ Փախչանյան-Սա մեր երկրորդ մտահոգությունն է։ Մենք չենք տեսնում գիտության զարգացման հստակ ռազմավարություն։ Ժամանակն անցնում է, բայց մենք նույնիսկ դրա սևագիրը չենք տեսնում, չենք տեսնում այդ գործում ներգրավվածություն։ Եթե նույնիսկ նման գործընթաց կա, ապա այն չի գնում անհրաժեշտ տեմպով։ Դու չես կարող ունենալ կտրուկ առաջընթոց, եթե չունես հստակ նպատակ, ձևակերպված առաջնահերթություններ ու հրամայականներ։

Panorama.am-Եթե գիտությանը տրամադրվի բավարար ֆինանսավորում, լինի հստակ պատվեր, Հայաստանում կա՞  մասնագիտական ներուժ՝ այն իրականացնելու համար։

Արամ Փախչանյան-Գիտե՞ք, Հայաստանում շատ բան չկա։ Ես չեմ ասում, որ  Հայաստանում գիտություն կամ գիտնականներ չկան, բայց այդ հարցի պատասխանով առաջնորդվելն անարդյունավետ բան է։ Չկան, ուրեմն պետք է լինեն։ Ինչպե՞ս։ Կան տարբեր լուծումներ, միջոցներ։ Եթե դու քո առջև նպատակ ես դնում՝  ունենալ, ապա սկսում ես մտածել, թե ինչպես։ Իսկ եթե մտածես, ի՞նչ կարող եմ անել, հետո սահմանես նպատակ, ապա արդյունքը կարող է չբավարարել քո պահանջներին։

Իմ պատկերացմամբ, մենք պետք է սահմանենք մեր առաջնահերթությունները, պետք է առկա ներուժին գործելու հնարավորություն տանք, իսկ եթե ինչ-որ ոլորտներում տեսնում ենք բացեր, ռեսուրսների պակաս, ապա պետք է մտածենք՝ ինչպես լրացնենք։ Աշխարհում կան հայտնի հայ գիտնականներ, ոչ հայ գիտնականներ, որոնք պատրաստ կլինեն մեզ հետ համագործակցել։ Եթե կա հստակ նպատակ, ապա դրան հասնելու ճանապարհը կգտնվի։

Panorama.am-Դուք կարո՞ղ եք նշել, որոնք հիմա պետք է դառնան առաջնահերթություններ Հայաստանի համար։

Արամ Փախչանյան-«Գիտուժ» նախաձեռնությունը չի փորձում փոխարինել Գիտությունների ազգային ակադեմիային, Գիտության պետական կոմիտեին, փորձագիտական կառույցներին, չի փորձում սահմանել գիտական հետազոտություններն ու դրանց շրջանակը։ Առաջնահերթությունները պետք է սահմանեն այդ  կառույցները։ Մենք չենք կարող այդ կառույցների փոխարեն  գործել։ Այս պահին ինչ էլ առաջարկեմ, կլինի մակերեսային, առանց խոր հետազոտական աշխատանքի մի բան։

Բայց բնական է, որ որոշ պարտադիր նախադրյալների մասին «Գիտուժ»-ը խոսում է։ Դրանցից մեկն էլ հստակ, հաստատված, կայուն ու երկարաժամկետ ֆինանսավորումն է, ինչպես նաև դրան համահունչ, Հայաստանի  պահանջներից բխող ռազմավարության մշակումը։ Այդ երկու բաղադրիչները, երբ կառուցվեն, ապա Ձեր հարցին կունենամ պատասխան։ Այդ բաղադրիչներն ունենալու համար բավականին ջանք, աշխատանք է պետք կատարել։ Մենք այդ աշխատանքին պատրաստ ենք միանալ, աջակցել։

«Գիտուժ» նախաձեռնությունում հավաքվածները գիտնականներ չեն, մենք տարբեր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ ենք, որոնք կարևորում են գիտության զարգացումը, բայց բոլորս էլ ունենք բավականին մեծ փորձ ռազմավարություն մշակելու։ Այդ պրոցեսում մենք կարող ենք օգնել, բայց վերջնական որոշումները պետք է կայացնեն այն մարդիկ, որոնք իրականացնելու են՝ ԳԱԱ-ն իր ինստիտուտներով, կառավարությունը, Գիտության պետական կոմիտեն, Ռազամարդյունաբերական կոմիտեն։ Այս բոլորը պետք է լինեն այդ պրոցեսի ակտիվ մասնակիցները, բայց մենք նման պրոցես չենք տեսնում։

Panorama.am-Ո՞րն է նման գործընթացի բացակայության պատճառը։

Արամ Փախչանյան-Օրեր առաջ մեր հրավիրած ասուլիսի ժամանակ «Գիտուժ» նախաձեռնության անդամներից մեր գործընկեր Գևորգ Սաֆարյանն անդրադարձավ այդ հարցին։ Նա ասաց՝ մենք այստեղ տեսնում ենք երկու հնարավոր պատճառ. մեկը՝ գիտակցված, ցանկության բացակայությունն է, մյուսը՝ ցանկությունը կա, բայց չգիտեն ինչպես անել, կարողություններ չունեն այն մարդիկ ու այն անձինք, որոնք պետք է իրականացնեն այդ գործընթացը։ Ասածներից ո՞րն է իրատեսական։ Չեմ կարող ասել։ Ես չունեմ դրա պատասխանը։

Ցավալի կլինի, եթե լինի առաջինը։ Եթե երկրորդն է, էլի ցավալի է, բայց գոնե լուծելի է։
Այս պահին հետևելով զարգացումներին՝ «Գիտուժ»ը վերստին փաստեց, որ մենք չենք կարող լռել, պետք է բարձրաձայնենք ու կարևորենք, քանի որ քաղաքական պրոցեսները կարող են անընդհատ լինել, ինչ-որ բաներ փոխվել կամ չփոխվել, բայց եթե մենք անընդհատ չզբաղվենք գիտության հարցերով, մեր խնդիրներին հիմնավոր լուծում չեն տրվի։ Մենք կմնանք առանց հեռանկարի ու ապագա չունեցող պետություն։

21-րդ դարը գիտության, տեխնոլոգիաների դար է։ Այն երկրները, որ այդ գործընթացին մասնակցում են, կունենան տնտեսական հաջողություններ, լավ անվտանգություն, աշխարհին կտան մարդկային ռեսուրսներ։ Իսկ այն երկրները, որ չեն կարողանա դրան մասնակցել, կմնան որպես զուտ սպառող, որ գումար են խնդրում իրենց անհրաժեշտ առաջնային կարիքները հոգալու համար։ Այդ երկրները դատապարտված են։

Հայաստանն ամեն տարի պարտք է վերցնում, որ աշխատացնի իր տնտեսությունը։ Քանի՞ տարի ենք դեռ պարտք վերցնելու, ի՞նչ ենք անելու այդ պարտքի հետ, ո՞ւմ վրա ենք թողնելու։ Եթե այսօր այդ հարցերը մեզ չհուզեն, վաղը մենք դրանց պատասխանները չենք ունենա, որքան էլ ջանանք։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

19:02
Փաշինյանի հասցեին վիրավորական արտահայտություն հնչեցրած Վարուժան Ավետիսյանի որդին մեղավոր է ճանաչվել
«Սասնա ծռեր» խմբի անդամ Վարուժան Ավետիսյանի որդին՝ Դավիթ Ավետիսյանը դատարանի որոշմամբ մեղավոր է ճանաչվել: Նրա նկատմամբ որպես պատիժ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:32
Միրզոյանն անդրադարձել է տարածաշրջանային տնտեսական ու տրանսպորտային կապուղիների ապաշրջափակման հարցերին
Նոյեմբերի 7-ին Բուդապեշտում աշխատանքային այցի շրջանակներում ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը մասնակցել է Հունգարիայի արտաքին գործերի և առևտրի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Վարորդներից բազմիցս կաշառք ստանալու և պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու համար պաշտոնյաների մեղադրանք է ներկայացվել
ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեում քննված բազմադրվագ քրեական վարույթով իրականացված նախաքննությամբ բացահայտվել են ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Թուրքիայում բախում է տեղի ունեցել ոստիկանության և ընդդիմության միջև
Թուրքիայում շարունակվում են խմորումներն ընդդիմադիրների և իշխանությունների միջև, որը սկսել էր մարտյան ՏԻՄ ընտրություններում ձայների 49 տոկոսով...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Եթե տրանսպորտի ուղեվարձը բարձրացնում եք, ուրեմն այդ դեպքում եկեք ժողովրդից գույքահարկ մի հավաքեք. Մեսրոպ Առաքելյան
Երևանի քաղաքային իշխանությունները հայտարարում են, թե տրանսպորտային ռեֆորմ անելու համար գործող ուղեվարձի չափը անընդունելի է և 2025 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
ԿԳՄՍՆ. Հրազդանի կիրճում հնագիտական շերտեր կամ հուշարձանների պահպանությանն առնչվող խնդիրներ չեն հայտնաբերվել
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանն այսօր ահազանգել էր՝ Հրազդանի կիրճում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
ԱԺ նախագահը և ՔՊ-ական երկու պատգամավոր առաջարկում են տեղափոխություն կատարել օրհներգում
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորներ Սիսակ Գաբրիելյանը և Թագուհի Ղազարյանը առաջարկում են...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Գերագույն հոգևոր խորհուրդն իր մտահոգությունն է արտահայտել ՀՀ անվտանգային և ներքաղաքական հիմնախնդիրների կապակցությամբ
Նոյեմբերի 5-7-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, նախագահությամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Վիգեն Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտեն, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
«ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայության հաղորդագրությունը նախ և առաջ ուղղված է Հայաստանի իշխանություններին։ Այն ասում է՝ հստակ տվյալներ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Փաշինյանը Բուդապեշտում շփվել է Էրդողանի հետ
Նիկոլ Փաշինյանը Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում մասնակցում է Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովին: Միջոցառման բարձրաստիճան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:44
Կառավարությունն առաջարկում է հարկել անհատ շինարարներին, բրոկերներին և այլ մասնագետների
«Օրենքի նախագծով առաջարկվում է 2025 թվականի հուլիսի 1-ից մի շարք մասնագիտական աշխատանքների կատարումը և ծառայությունների մատուցումը...
Աղբյուր` Panorama.am
16:38
Տիկնիզյան. Փառք Աստծո, ես միջազգային փորձ ունեմ Հայաստանի հավաքականի շնորհիվ
Հայաստանի ազգային հավաքականի և «Լոկոմոտիվի» պաշտպան Նաիր Տիկնիզյանը խոսել է իր մոտիվացիայի մասին՝ ռուսական թիմերի միջազգային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:19
Գումարի կառավարության մասնաբաժինը հետ ենք պահանջելու քաղաքացուց և նման դեպքեր ունեցել ենք. Գևորգ Պապոյան
«ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման, արդիական տեխնոլոգիաների ներդրման և ոչ ավանդական բարձրարժեք մշակաբույսերի արտադրության խթանման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:09
Լաբորատոր կապիկները փախել են հետազոտական կենտրոնից
Ոստիկանությունը բնակիչներին հորդորել է փակ պահել դռներն ու պատուհանները, որպեսզի կապիկները չմտնեն իրենց տները և չշփվեն նրանց հետ:
Աղբյուր` Panorama.am
16:07
Էլ ո՞վ ինձ համար երրորդ հարկից առաջին հարկ կթռնի այդպես. Արփի Աբգարյանը՝ Լազարևի մասին
Արփի Աբգարյանը դարձել է «Россия» հեռուստաալիքով հեռարձակվող «Ну-ка, все вместе» շոուի իսկական աստղը։ Երգչուհին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:39
Մեզ մտահոգում է կամավոր ատեստավորման մասնակցության ցուցանիշներն ու հաղթահարման շեմը. Սվաջյան
Այս տարի կամավոր ատեստավորման համար գրանցվել է ավելի քան 7000 ուսուցիչ
Աղբյուր` Panorama.am
15:33
Շոյգու. Ռուսաստանը նախադրյալներ է նկատում Հարավային Կոցկասում իրավիճակի բարելավման համար
Հարավային Կովկասում իրավիճակը մնում է բարդ, Ռուսաստանը տեսնում  նախադրյալներ դրա բարելավման համար, բայց Արևմուտքը խանգարում է։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չկան. Սրբուհի Գալյան
«Ես նախկինում այդ բեռը ստանձնած եղել եմ, երբ հեղափոխությունից հետո զբաղեցրել եմ արդարադատության նախարարի տեղակալի պաշտոնը և այդ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:20
Հույս ունենք Թուրքիայի հետ հասնել հարաբերությունների ամբողջական կարգավորման. Վահան Կոստանյան
«Մշտապես կապի մեջ ենք Կարմիր խաչի մեր գործընկերների հետ, որոնք յուրաքանչյուր ամիս այցելություններ են ունենում մեր ռազմագերիներին, և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:20
Վաշինգտոնը Հայաստանին մղում է ազգային «ինքնասպանության». ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայություն
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը արագացրել է Հայաստանում քաղաքացիական հասարակության արևմտամետ կառույցները խթանելուն ուղղված միջոցառումների հետ կապված...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Աշակերտի մոտ էլեկտրոնային սիգարետի հայտնաբերումից մինչև փոխտնօրենի ձերբակալություն. Արտակարգ դեպք Աչաջուրում
Օրեր առաջ արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Տավուշի մարզում։ Նոյեմբերի 1-ին Ժամը 15։30-ի սահմաններում ՀՀ ներքին գործերի նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:36
Վարկային պորտֆելոն աճում է՝ տնային տնտեսություններին և շինարարությանը տրվող վարկերի շնորհիվ. Մարտին Գալստյան
«Բանկային համակարգում մարտահրավերները բազմազան են, դրանք շատ արագ ծաղկում և վերափոխվում են և մեզանից պահանջվում է դրանց ժամանակին և...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա
Երևանում նոյեմբերի 7-ի ցերեկը, 8-12-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ ​Մարզերում նոյեմբերի 7-ի ցերեկը, 8-12-ին սպասվում է առանց...
Աղբյուր` Panorama.am
13:51
Հայկական կողմը շահագրգռված է Ադրբեջանի պաշտոնյաների հետ հանդիպումներն ինտենսիվացնել. Կոստանյան
«Այս պահին «խաղաղության պայմանագրի» բոլոր դրույթների վերաբերյալ վերջնական համաձայնեցում չկա»,- կառավարության նիստից հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
13:28
Կառավարությունը երիտասարդ է համարում 13-35 տարեկաններին
«Մինչ այս պետությունը չի ունեցել համապարփակ մի օրենսդրություն, որը կներկայացներ երիտասարդական քաղաքականությունը, նրա թիրախները,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:09
Հյուսիս-Հարավի Սիսիան-Քաջարան հատվածի կառուցման համար 708 մլն եվրո վարկ կներգրավվի. Գնել Սանոսյան
«Հյուսիս-հարավ ճանապարհային միջանցքի ներդրումային ծրագրի շրջանակում ունենք Սիսիան-Քաջարան հատված՝ շուրջ 60 կմ, որտեղ նախատեսված է 4,7 կմ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Թրամփը և Բայդենը դարձան այն բացառիկ նախագահները, որ որևէ հանդիպում, հեռախոսազանգ չունեցան Նիկոլ Փաշինյանի հետ. Քաղաքագետ
«Թրամփը (առաջին նախագահական ժամկետ) և Բայդենը (մինչ օրս) դարձան այն բացառիկ նախագահները, որ իրենց պաշտոնավարման ընթացքում որևէ հանդիպում,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:46
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի շահառու կլինեն նաև 2020 թ. ՀՀ տեղափոխված քաղաքացիները
Կառավարության որոշմամբ փոփոխություն է կատարվել 2023 թ. Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրում: ԿԳՄՍՆ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
17:15 07/11/2024

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}