Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ի սկզբանե նոր Քրեական օրենսգրքում հավաքին մասնակցելուն հարկադրելը կամ հավաքին մասնակցելու կամ հավաքին մասնակցելուց հրաժարվելու նպատակով նյութապես շահագրգռելը (մինչև հուլիսի 1-ը գործող ՔՕ 163-րդ հոդված) նախատեսված չի եղել որպես հանցագործություն։ Նախագծի հեղինակ կառավարությունը Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագծի մեջ, ոնց որ գաղտագողի կերպով, ներառում է նաև այն փոփոխությունը, որով նյութապես շահագրգռելն ընդգրկվում է նոր Քրեական օրենսգրքի  236-րդ հոդվածի 2-րդ մասի մեջ, այսինքն կրկին քրեականացվում է։ Այդ փոփոխության մասին որևէ մեկը տեղյակ չի եղել, ոչ ընդդիմադիր պատգամավորները, ոչ հանրային քննարկում է  եղել։ Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց փաստաբան Վարազդատ Հարությունյանը։

Նախկին Քրեական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածի 2-րդ մասը  սահմանում էր՝ հավաքին մասնակցելուն հարկադրելը կամ հավաքին մասնակցելու կամ հավաքին մասնակցելուց հրաժարվելու նպատակով նյութապես շահագրգռելը` պատժվում է տուգանքով` նվազագույն աշխատավարձի չորսհարյուրապատիկից վեցհարյուրապատիկի չափով, կամ ազատազրկմամբ` վեց ամսից մեկ տարի ժամկետով: Իսկ 163-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում էր որակյալ հանցակազմը, 163-րդ հոդվածի 3-րդ մասի մասի 2-րդ կետը՝ հավաքին մասնակցելու նպատակով նյութապես շահագրգռելը երկու կամ ավելի անձանց նկատմամբ։ Հենց այս հոդվածով նախատեսված արարքն էլ մեղսագրվում է «Համախմբում» շարժման անդամ, հասարակական-քաղաքական գործիչ Ավետիք Չալաբյանը, ում պաշտպաններից է նաև Վարազդատ Հարությունյանը։

«Նոր Քրեական օրենսգրքով որակյալ հանցակազմ՝ այսինքն ծանրացնող, այլևս գոյություն չկա, կա պարզապես՝ անձին նյութապես շահագրգռել։ Այսինքն տեղի է ունեցել արարքի մասնակի ապաքրեականացում։

Օրենքի հումանիզացիայի համատեքստում, քրեական օրենսդրությունը ժամանակի մեջ կանոնի համաձայն, բարելավող օրենսդրությունն ունի հետադարձ ուժ, այսինքն Ավետիք  Չալաբյանին մեղասագրվող արարքը վերաորակվում է, քանի որ մասնակի ապաքրեականացվել է, համապատասխանեցվում է նոր Քրեական օրենսգքրի 236-րդ հոդվածի երկրորդ մասին։

Դրա արդյունքում ստացվում է, որ Չալաբյանին մեղսագրվող արարքն արդեն սկսում է համապատասխանել նախկին Քրեական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածի 2-րդ մասին։ Բայց քանի որ նոր օրենսգրքի սանկցիան առավել խիստ է՝ մինչև երեք տարի, ուստի, մեր պնդմամբ, խիստ սանկցիան չպետք է կիրառվի, այլ պետք է կիրառվի նախկին օրենսգրքի նախկին պատժաչափը՝ մաքսիմում մեկ տարի։

Այսինքն, պատժատեսակն ընտրելիս դատարանը պետք է ղեկավարվի այդ վատթարացնող օրենքի հետադարձ ուժ չունենալու կանոնով ու կիրառի նախկին օրենսգքրի 163-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պատժատեսակը, բայց դա եթե մեղավոր ճանաչվի Ավետիք Չալաբյանը, ինչը, գտնում ենք, հնարավոր չէ եղած իրավիճակում, եղած ապացույցներով»,- մանրամասնեց Վ. Հարությունյանը։

Նա նաև նշեց, որ արդյունքում տեղի է ունենում նաև արարքի հանրային  վտանգավորության նվազում. «Մինչև հուլիսի 1-ը, ֆորմալ մինչև հիմա էլ, քանի որ Չալաբյանին մեղասագրվում է 163-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով նախատեսված արարքը՝ այսինքն ծանրացնողով, որի պատժաչափը մաքսիմում 3 տարի է, հիմա, քանի որ նվազելու է պատժաչափը, արարքը միջին ծանության հանցագործությունից վերածվում է ոչ մեծ ծանրության հանցագործության, ինչը նաև ուղղակիորեն պայմանավորում է  խափանման միջոցի փոփոխման անհրաժեշտությունը։

Ոչ մեծ ծանրության հանցագործության համար կալանավորումը կիրառել կամ շարունակել կիրառել այն պարագայում, երբ համարյա երկու ամիս Չալաբյանը զրկված է ազատությունից, ինքնանպատակ է, չնայած մինչև այժմ էլ է ինքնանպատակ»։

Վ. Հարությունյանի խոսքով, բազմիցս նշել են, որ քրեական հետապնդում իրակացանող մարմինը Չալաբյանին հատուկ մեղսագրել է  որակյալ հանցակազմը՝ երկու և ավելի անձանց նկատմամբ, բացառապես այն պատճառով, որ հնարավոր լինի կալանք կիրառել։ Նախկին Քրեական դատավարության օրենսգրքով հնարավոր չէր կալանք կիրառել մի հանցագործության համար, որի մաքսիմալ պատժաչափը մեկ տարին չի գերազանցում։

Հունիսի 28-ին Ավետիք Չալաբյանի գործով հայտարարվել է նախաքննության ավարտ։ Պաշտպանական կողմն այս նոր հիմնավորումներով խափանման միջոցը փոխելու վերաբերյալ միջնորդություն է ներկայացրել վարույթն իրականացնող մարմնին։

«Հիմա մենք ակնկալում ենք, որ եթե վարույթ իրականացնող մարմինն ինչ-որ ընկալում ունի իրավիճակի լրջության, քրեական արդարադատության վերաբերյալ գոնե  ինչ-որ նորմալ պատկերացումներ պահպանվել են իրավապահ համակարգում, ապա մեր միջնորդությունը անհապաղ պետք է բավարարվի, եթե ոչ, պետք է սպասենք, տեսնենք՝ կալանքի ժամկետը երկարացնո՞ւմ են, գործն ուղարկո՞ւմ են դատարան, թե՞ ոչ։

Գնդակն իրենց դաշտում է»,- ասաց փաստաբան Վարազդատ Հարությունյանը։ 

Panorama.am-ը իրավապաշտպան Ռուբեն Մելիքյանից հետաքրքրվեց՝ խստացված օրենքը հետադարձ ուժ չունի, բայց, օրենքի հումանիզացիայի սկզբունքից ելնելով, արդյո՞ք հետադարձ ուժ չունի մեղմացրած օրենքը, նա ասաց. «Եթե խոսքը վերաբերում է  արարքի հանցավորությունը, պատժելիությունը վերացնելուն, այո, հետադարձ ուժ ունի անկախ նրանից՝ օրենքում դրա մասին նշվում է թե ոչ, մնացած դեպքերում հետադարձ ուժ ունենում է մեղմացնող օրենքն ուղիղ դրա մասին նշված լինելու դեպքում»։