Տնտեսություն 17:05 28/07/2022 Հայաստան

Պետք չէ մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձ դնել. տնտեսագետը՝ կուտակային կենսաթոշակային համակարգի մասին

Կենսաթոշակային կուտակային համակարգի մասնակիցներն արդեն մի քանի օր է ահազանգում են, որ իրենց կուտակային հաշվի մնացորդները նվազում են։ 2022 թվականի երկրորդ եռամսյակում կուտակային կենսաթոշակային հաշվի հաշվետվություններից պարզ է դարձել, որ քաղաքացիների և պետության կողմից կուտակված հաշվի արդյունքում կենսաթոշակային հաշվի մնացորդը ոչ թե ավելացել է, այլ նվազել։

Ինչո՞վ է պայմանավորված նվազումը, արդյոք սա ենթադրո՞ւմ է ռիսկեր կուտակված գումարների համար։

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը նշեց, որ կենսաթոշակային համակարգը գտնվում է ճգնաժամի մեջ, ինչը պայմանավորված է արտասահմանյան արժեթղթերի, ինչպես նաև հայկական պետական պարտատոմսերի և բաժնետոմսերի արժեզրկմամբ։

Նրա խոսքով՝ երբ 2014 թվականին պարտադիր կենսաթոշակային համակարգը ներդրվեց, հիմնականում մասնավոր հատվածում աշխատողները դեմ էին դրան, բողոքի ակցիաներ էին անցկացնում, արդյունքում Սահմանադրական դատարանը որոշում ընդունեց, որով հակասահմանադրական ճանաչվեց պարտադիր կուտակայինի մի շարք դրույթներ, հետագայում վերանայվեցին այդ դրույթները, սակայն բազմաթիվ ռիսկեր այդպես էլ մնացին։

Սուրեն Պարսյանը հիշեցրեց, որ համակարգը ներդրվել էր միայն պետական համակարգի աշխատողների համար, մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչների աշխատավարձերից պահումների չէին արվում. պարտադիր կենսաթոշակային համակարգն ամբողջ ծավալով ուժի մեջ մտավ 2018 թ-ի հուլիսից։

Տնտեսագետը նշեց, որ գործող իշխանությունները Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ դեմ էին պարտադիր կուտակային համակարգին, մինչև իշխանություն գալը ակտիվ պայքարում էին, սակայն հետո ամբողջ ծավալով ներդրվեց համակարգը՝ այն տրամաբանությամբ, որ այլևս հնարավոր չէ դադարեցնել այն, ինչն, ըստ տնտեսագետի, ճիշտ չէ, քանի որ կան մի շարք երկրներ, որոնք հրաժարվել են կուտակային համակարգից նույնիսկ 10-12 տարի հետո։ Այդ երկրներից են Դանիան, Հունգարիան, Սլովակիան։

«Երկրորդ պատճառաբանությունն այն էր, որ պարտադիր կենսաթոշակային համակարգի նկատմամբ բողոքը պայմանավորված էր նախկին իշխանությունների հանդեպ անվստահությամբ, սակայն համակարգի ռիսկայնությունը կապ չունի իշխանությունների նկատմամբ վստահելիությունից, քանի որ քաղաքացիների միջոցները ներդրված են ֆինանսական շուկայում և այդտեղ տեղի ունեցող վայրիվերումներն են ազդում մեր միջոցների արժեզրկման կամ արժևորման վրա։ Այսինքն՝ իշխանություններին վստահել կամ չվստահելը որևէ կապ չունի, բացի այդ պարտադիր կուտակային համակարգի վճարումները կատարվելու են 2040 թվականից, այդ ժամանակ ով կլինի իշխանություն կամ ընդդիմություն, որևէ մեկը չի կարող ասել»,- ընդգծեց Սուրեն Պարսյանը։

Տնտեսագետի խոսքով՝ դոլարի, եվրոյի նկատմամբ դրամի կտրուկ արժևորումը ևս ազդում են մեր կուտակած միջոցների վրա։ Օրինակ, եթե 2016 թվականին կենսաթոշակային ֆոնդերը 100 եվրոյով գնել են եվրոպական որևէ ընկերության պարտատոմս, հիմա դրա գինը դարձել է 80 եվրո, քանի որ եվրագոտում այսօր տնտեսական անկում է, ինչը նշանակում է, որ այդ պարտատոմսի գինը շուկայում նվազում է։ Բացի այդ, 25 տոկոսի չափով, ըստ նրա, նվազել է եվրո-դրամ փոխարժեքը։

«Այսինքն՝ կորուստներ ունենք թե պարտատոմսերի արժեզրկումից, թե փոխարժեքի տատանումից։ Արդյունքում, մեր միջոցներն էապես նվազել են։ Եւ այս տարվա վեց ամիսներին մեր կուտակած միջոցները ոչ միայն չեն ավելացել, այլ նախկին միջոցները արժեզրկվել են 5-9%-ի չափով։ Այն քաղաքացիները, որոնք ավելի շատ գումար են կուտակել, նրանք ներկա իրավիճակում ավելի շատ գումար են կորցրել։

Այն մտավախությունը, որը կար ընդդիմադիրների մոտ՝ կապված այս համակարգի ներդրման հետ, փաստացի արդարացավ։ Ի վերջո այս համակարգի միջոցները երաշխավորված չեն պետության կողմից։ Պետք է հասկանալ, որ սա իշխանության կամ ընդդիմության հարց չէ, սա սերունդներին է վերաբերում։ Կան երկրներ, որ հանրաքվե են դրել պարտադիր կուտակայինին անցնելու հարցը։ Օրինակ, 1996 թ-ին Նոր Զելանդիայի իշխանությունը  հանրաքվե անցկացրեց, սակայն մարդիկ դեմ եղան այդ համակարգին։ Այսինքն՝ սա ֆինանսական և կենսաթոշակային համակարգերի կայունության և սերունդների համերաշխության խնդիր է»,- նշեց Սուրեն Պարսյանը։ 

Տնտեսագետը չի կիսում այն կարծիքները, թե նվազումը ժամանակավոր երևույթ է։ Նրա խոսքով՝ ֆոնդերի կառավարիչներն իրենց տրամադրության տակ եղած գումարները ներդրել են հիմնականում եվրագոտում, իսկ միջազգային մի շարք ընկերությունների կանխատեսումներով՝ այս և հաջորդ տարի եվրագոտում տնտեսական անկումը կշարունակվի։ Դա նշանակում է, որ ձեռքբերած պարտատոմսի արժեքը հաջոդ տարի ավելի կնվազի։

«Ճիշտ չէ մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձր դնել, միանշանակ պետք է հրաժարվել այս համակարգից։ Շատ երկրներ են գնացել այդ քայլին։ Ի դեպ, պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի կայունությունը պայմանավորված է նրանով, թե այդ երկրի ֆինանսական կամ արժեթղթերի համակարգը որքանով է զարգացած։

Այս ֆոնդերի կառավարիչները քաղաքացիների կուտակած  գումարը ներդնելու տեղ չունեն, 60 տոկոսը ներդնում են Հայաստանում պետական պարտատոմս գնելու կամ բանկում ավանդ դնելու վրա, իսկ մնացած 40 տոկոսը Հայաստանից դուրս են հանում։ Ավանդ դնելու կամ պարտատոմս գնելու համար շատ խելք պետք չէ ունենալ։ Այս ութ տարիների ընթացքում ֆոնդերը միջինում տարեկան 7 տոկոս եկամտաբերություն են ունեցել, իսկ եթե քաղաքացիներն ավանդ դնեին,ապա եկամտաբերությունը 10-11 տոկոս կլիներ»,- ասաց Սուրեն Պարսյանը։

Նշենք, որ Հայաստանում կենսաթոշակային ֆոնդերը կառավարում է ոչ թե պետությունը, այլ լիցենզավորված երկու կազմակերպություն՝  ֆրանսիական «Ամունդի-ԱԿԲԱ ասեթ մենեջմենթ» ՓԲԸ-ն և ավստրո-գերմանական «Ցե-Կվադրատ ամպեգա ասեթ մենեջմենթ Արմենիա» ՍՊԸ-ն։ Դրանցից յուրաքանչյուրը կառավարում է 3 պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդ՝ հավասարակշռված, պահպանողական և կայուն եկամտային: Կուտակային բաղադրիչը պարտադիր է 1974 թվականի հունվարի 1-ից հետո ծնված ՀՀ բոլոր աշխատող քաղաքացիների համար։

Ըստ Կենտրոնական բանկի հրապարակած վերջին հաշվետվության՝ Հայաստանի կենսաթոշակային ֆոնդերի ընդհանուր ակտիվները 2022 թվականի մայիսի վերջի դրությամբ կազմել են 503 մլրդ դրամ։
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Հայաստանի հավաքականն Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կխաղա Վրաստանի հետ
Նոյեմբերի 22-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացել է ՈՒԵՖԱ Ազգերի լիգայի B/C լիգաների փլեյ-օֆֆի վիճակահանությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Մարությանը համաձայնեց բանավիճել Տիգրան Ավինյանի հետ
«Սիրելի հայրենակիցներ, Ընդունում ենք Factor TV-ի առաջարկը՝ բանավեճ անցկացնել Տիգրան Ավինյանի հետ՝ իշխանության բերած տրանսպորտի թանկացման...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամից լուսանկար է հրապարակել ընդդիմադիր պատգամավորի հետ
Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը պաշտոնական այցով Վիետնամում է։ Ալեն Սիմոնյանն ինսթագրամի սթորի բաժնում ակտիվորեն լուսակարներ է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:35
Հայաստանում ալկոհոլից կախվածությամբ հաշվառված է 6312 անձ. ԱՆ
Ալկոհոլը հոգեակտիվ, տոքսիկ նյութ է և կարող է կախվածություն առաջացնել։  Այն խաթարում է կենտրոնական նյարդային համակարգի աշխատանքը՝ մեծացնելով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում. կլինի վարչական հատվածի փոփոխություն
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում։ Այսօր կենտրոն է շտապել առողջապահության նախարարի պաշտոնը զբաղեցնող Անահիտ ավանեսյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:17
Սանիտարահիգիենիկ նորմերի կոպիտ խախտումներ հանրային սննդի կետում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավարի որոշմամբ կասեցվել է անհատ ձեռնարկատեր Լուսիկ Կարապետյանին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:28-ին ահազանգ է ստացվել, որ Վանաձոր-Դիլիջան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է փոխնախարարի պաշտոնից
Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ, արդարադատության նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արմենուհի Հարությունյանն ազատել է զբաղեցրած պաշտոնից:...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Հայրենի՞ք, հա՞յ, մարդկային կյա՞նք... դուք տենց բաներ չեք լսել. Մամիջանյանը՝ ՔՊ-ին
«Սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք»
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը՝ Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին
ՀՀ ԱԺ նախագահը հայտարարություն է տարածել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին։  ««Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:49
Ադրբեջանին և Թուրքիային անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանի միջոցով Հայաստանը դառնա պանթյուքիզմի ֆուռերի համար «պռոխոդնոյ դվոր». Շարմազանով
«Նիկոլ Փաշինյանը Հայստանը տանում է դեպի վերջնական գահավիժման, Երրորդ հանրապետության դե ֆակտո և դե յուրե կործանում,  դեպի Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Գարիկ Սարգսյանը չի թույլատրում Վեդիում կազմակերպել «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմի ցուցադրությունը. Տիգրան Նալչաջյան
Արդեն երկու անգամ Վեդու համայնքապետարանը թույլ չի տալիս քաղաքում ցուցադրել ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանի «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմը։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:13
Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տարբեր կառույցներում սպասավորող վեց սարկավագներ կարժանանան քահանայական օծման և ձեռնադրության
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Երևանում նոյեմբերի 22-ի ցերեկը, 23-24-ին, 27-ի ցերեկը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-26-ին, 27-ի գիշերը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
12:53
Ալեքսիս Օհանյանը ցուցադրել է գերհազվագյուտ հայկական մետաղադրամ
Ամերիակահայ գործարար, Reddit-ի հիմնադիր Ալեքսիս Օհանյանը X սոցիալական ցանցում (նախկինում՝ Twitter) ցուցադրել է Արտաշեսյանների տոհմից Մեծ Հայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Թափառող շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է ոստիկանություն
Նոյեմբերի 10-ին հաղորդում էր ստացվել Համայնքային ոստիկանության Արթիկի բաժնում: Կենդանապաշտպանները հայտնել էին, որ նախորդ օրը Արթիկի Լմբատ-2...
Աղբյուր` Panorama.am
12:31
Ռոնալդուն նշել է ռեկորդ, որը չի ցանկանում գերազանցել
Կրիշտիանու Ռոնալդուն մի քանի ամիս առաջ բացել է իր YouTube ալիքը։ Պորտուգալացին կայծակնային արագությամբ ձեռք է բերել բաժանորդներ. այժմ ալիքին...
Աղբյուր` Panorama.am
12:16
Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բարբոքը Բաքվում կայացած COP29-ի ժամանակ սուր քննադատության է ենթարկել Ադրբեջանին
Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բերբոքն Ադրբեջանում ընթացող ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության համաժողովի (COP29) 29-րդ նստաշրջանում իր առաջին...
Աղբյուր` Panorama.am
11:37
Visa-ն խտրականություն է դնում ԶԼՄ-ների միջև՝ սահմանափակելով աշխատանքը
«Պարզում ենք, թե ինչ սկզբունքով են ընտրվել ԶԼՄ–ները, որոնց հասանելի կլինեն ֆորումի բանախոսները»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:28
Ցավն էլ պետք է չափ ունենա. Ավտովթարի հետևանքով մահացել է պատերազմում զոհված Արտյոմ Խաչատրյանի եղբայրը
Ողբերգական ավտովթարի հետևանքով զոհվել է Արթուր Խաչատրյանը։ Նա 44-օրյա պատերազմում զոհված Արտյոմ Խաչատրյանի եղբայրն է։ Մինչ այդ ընտանիքը 17...
Աղբյուր` Panorama.am
11:27
Պեսկով. Ռուսաստանի խնդիրը ոչ թե միգրանտներն են, այլ անօրինական ներգաղթյալները
Ռուսաստանի համար խնդիրը ոչ բոլոր միգրանտներն են, որոնք երկիր են ժամանել, այլ միայն նրանք, ովքեր անօրինական կերպով գտնվում են Ռուսաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:55
Ռուսական պարարտանյութերի մասնաբաժինը եվրոպական շուկայում հասել է ռեկորդային մակարդակի
Ռուսաստանի մասնաբաժինը եվրոպական պարարտանյութերի ներմուծման մեջ սեպտեմբերին օգոստոսի համեմատ աճել է 2,9 %ային կետով և հասել 32,1 %-ի։ Սա...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Մանկահասակ որդիներին 30 տարի առաջ սպանած Սմիթը կրկին հայտնվել է մամուլի ուշադրության կենտրոնում
53-ամյա Սուսան Սմիթը 30 տարի ազատազրկումից հետո  կրկին հայտնվել է միջազգային մամուլի ուշադրության կենտրոնում գլխագրերում։ Նրան դատարանը...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}