Տնտեսություն 17:05 28/07/2022 Հայաստան

Պետք չէ մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձ դնել. տնտեսագետը՝ կուտակային կենսաթոշակային համակարգի մասին

Կենսաթոշակային կուտակային համակարգի մասնակիցներն արդեն մի քանի օր է ահազանգում են, որ իրենց կուտակային հաշվի մնացորդները նվազում են։ 2022 թվականի երկրորդ եռամսյակում կուտակային կենսաթոշակային հաշվի հաշվետվություններից պարզ է դարձել, որ քաղաքացիների և պետության կողմից կուտակված հաշվի արդյունքում կենսաթոշակային հաշվի մնացորդը ոչ թե ավելացել է, այլ նվազել։

Ինչո՞վ է պայմանավորված նվազումը, արդյոք սա ենթադրո՞ւմ է ռիսկեր կուտակված գումարների համար։

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը նշեց, որ կենսաթոշակային համակարգը գտնվում է ճգնաժամի մեջ, ինչը պայմանավորված է արտասահմանյան արժեթղթերի, ինչպես նաև հայկական պետական պարտատոմսերի և բաժնետոմսերի արժեզրկմամբ։

Նրա խոսքով՝ երբ 2014 թվականին պարտադիր կենսաթոշակային համակարգը ներդրվեց, հիմնականում մասնավոր հատվածում աշխատողները դեմ էին դրան, բողոքի ակցիաներ էին անցկացնում, արդյունքում Սահմանադրական դատարանը որոշում ընդունեց, որով հակասահմանադրական ճանաչվեց պարտադիր կուտակայինի մի շարք դրույթներ, հետագայում վերանայվեցին այդ դրույթները, սակայն բազմաթիվ ռիսկեր այդպես էլ մնացին։

Սուրեն Պարսյանը հիշեցրեց, որ համակարգը ներդրվել էր միայն պետական համակարգի աշխատողների համար, մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչների աշխատավարձերից պահումների չէին արվում. պարտադիր կենսաթոշակային համակարգն ամբողջ ծավալով ուժի մեջ մտավ 2018 թ-ի հուլիսից։

Տնտեսագետը նշեց, որ գործող իշխանությունները Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ դեմ էին պարտադիր կուտակային համակարգին, մինչև իշխանություն գալը ակտիվ պայքարում էին, սակայն հետո ամբողջ ծավալով ներդրվեց համակարգը՝ այն տրամաբանությամբ, որ այլևս հնարավոր չէ դադարեցնել այն, ինչն, ըստ տնտեսագետի, ճիշտ չէ, քանի որ կան մի շարք երկրներ, որոնք հրաժարվել են կուտակային համակարգից նույնիսկ 10-12 տարի հետո։ Այդ երկրներից են Դանիան, Հունգարիան, Սլովակիան։

«Երկրորդ պատճառաբանությունն այն էր, որ պարտադիր կենսաթոշակային համակարգի նկատմամբ բողոքը պայմանավորված էր նախկին իշխանությունների հանդեպ անվստահությամբ, սակայն համակարգի ռիսկայնությունը կապ չունի իշխանությունների նկատմամբ վստահելիությունից, քանի որ քաղաքացիների միջոցները ներդրված են ֆինանսական շուկայում և այդտեղ տեղի ունեցող վայրիվերումներն են ազդում մեր միջոցների արժեզրկման կամ արժևորման վրա։ Այսինքն՝ իշխանություններին վստահել կամ չվստահելը որևէ կապ չունի, բացի այդ պարտադիր կուտակային համակարգի վճարումները կատարվելու են 2040 թվականից, այդ ժամանակ ով կլինի իշխանություն կամ ընդդիմություն, որևէ մեկը չի կարող ասել»,- ընդգծեց Սուրեն Պարսյանը։

Տնտեսագետի խոսքով՝ դոլարի, եվրոյի նկատմամբ դրամի կտրուկ արժևորումը ևս ազդում են մեր կուտակած միջոցների վրա։ Օրինակ, եթե 2016 թվականին կենսաթոշակային ֆոնդերը 100 եվրոյով գնել են եվրոպական որևէ ընկերության պարտատոմս, հիմա դրա գինը դարձել է 80 եվրո, քանի որ եվրագոտում այսօր տնտեսական անկում է, ինչը նշանակում է, որ այդ պարտատոմսի գինը շուկայում նվազում է։ Բացի այդ, 25 տոկոսի չափով, ըստ նրա, նվազել է եվրո-դրամ փոխարժեքը։

«Այսինքն՝ կորուստներ ունենք թե պարտատոմսերի արժեզրկումից, թե փոխարժեքի տատանումից։ Արդյունքում, մեր միջոցներն էապես նվազել են։ Եւ այս տարվա վեց ամիսներին մեր կուտակած միջոցները ոչ միայն չեն ավելացել, այլ նախկին միջոցները արժեզրկվել են 5-9%-ի չափով։ Այն քաղաքացիները, որոնք ավելի շատ գումար են կուտակել, նրանք ներկա իրավիճակում ավելի շատ գումար են կորցրել։

Այն մտավախությունը, որը կար ընդդիմադիրների մոտ՝ կապված այս համակարգի ներդրման հետ, փաստացի արդարացավ։ Ի վերջո այս համակարգի միջոցները երաշխավորված չեն պետության կողմից։ Պետք է հասկանալ, որ սա իշխանության կամ ընդդիմության հարց չէ, սա սերունդներին է վերաբերում։ Կան երկրներ, որ հանրաքվե են դրել պարտադիր կուտակայինին անցնելու հարցը։ Օրինակ, 1996 թ-ին Նոր Զելանդիայի իշխանությունը  հանրաքվե անցկացրեց, սակայն մարդիկ դեմ եղան այդ համակարգին։ Այսինքն՝ սա ֆինանսական և կենսաթոշակային համակարգերի կայունության և սերունդների համերաշխության խնդիր է»,- նշեց Սուրեն Պարսյանը։ 

Տնտեսագետը չի կիսում այն կարծիքները, թե նվազումը ժամանակավոր երևույթ է։ Նրա խոսքով՝ ֆոնդերի կառավարիչներն իրենց տրամադրության տակ եղած գումարները ներդրել են հիմնականում եվրագոտում, իսկ միջազգային մի շարք ընկերությունների կանխատեսումներով՝ այս և հաջորդ տարի եվրագոտում տնտեսական անկումը կշարունակվի։ Դա նշանակում է, որ ձեռքբերած պարտատոմսի արժեքը հաջոդ տարի ավելի կնվազի։

«Ճիշտ չէ մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձր դնել, միանշանակ պետք է հրաժարվել այս համակարգից։ Շատ երկրներ են գնացել այդ քայլին։ Ի դեպ, պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի կայունությունը պայմանավորված է նրանով, թե այդ երկրի ֆինանսական կամ արժեթղթերի համակարգը որքանով է զարգացած։

Այս ֆոնդերի կառավարիչները քաղաքացիների կուտակած  գումարը ներդնելու տեղ չունեն, 60 տոկոսը ներդնում են Հայաստանում պետական պարտատոմս գնելու կամ բանկում ավանդ դնելու վրա, իսկ մնացած 40 տոկոսը Հայաստանից դուրս են հանում։ Ավանդ դնելու կամ պարտատոմս գնելու համար շատ խելք պետք չէ ունենալ։ Այս ութ տարիների ընթացքում ֆոնդերը միջինում տարեկան 7 տոկոս եկամտաբերություն են ունեցել, իսկ եթե քաղաքացիներն ավանդ դնեին,ապա եկամտաբերությունը 10-11 տոկոս կլիներ»,- ասաց Սուրեն Պարսյանը։

Նշենք, որ Հայաստանում կենսաթոշակային ֆոնդերը կառավարում է ոչ թե պետությունը, այլ լիցենզավորված երկու կազմակերպություն՝  ֆրանսիական «Ամունդի-ԱԿԲԱ ասեթ մենեջմենթ» ՓԲԸ-ն և ավստրո-գերմանական «Ցե-Կվադրատ ամպեգա ասեթ մենեջմենթ Արմենիա» ՍՊԸ-ն։ Դրանցից յուրաքանչյուրը կառավարում է 3 պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդ՝ հավասարակշռված, պահպանողական և կայուն եկամտային: Կուտակային բաղադրիչը պարտադիր է 1974 թվականի հունվարի 1-ից հետո ծնված ՀՀ բոլոր աշխատող քաղաքացիների համար։

Ըստ Կենտրոնական բանկի հրապարակած վերջին հաշվետվության՝ Հայաստանի կենսաթոշակային ֆոնդերի ընդհանուր ակտիվները 2022 թվականի մայիսի վերջի դրությամբ կազմել են 503 մլրդ դրամ։
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

22:40
Իրանը կզարգացնի հարաբերությունները հարևանների հետ՝ անկախ ԱՄՆ ընտրությունների արդյունքից. Փեզեշկիան
Իրանը մտադիր է ընդլայնել գործընկերությունը հարևան և իսլամական երկրների հետ, նրան չի հետաքրքրում, թե ով է դարձել ամերիկյան նոր առաջնորդը։ ՏԱՍՍ-ը...
Աղբյուր` Panorama.am
22:21
Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը շնորհավորական նամակը է ուղղել ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Թրամփին
Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը շնորհավորական նամակ է ուղղել ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:00
ԿԲ-ին և ողջ պետական ապարատին ստիպում են «Թել-Սել»-ի փոխարեն այդ ապարատները հագեցնեն համապատասխան ծառայություններով. Մեսրոպ Մանուկյան
«Երևանի քաղաքապետարանին եմ հարցնում՝ տղե՛րք, երբ օրական 600 հազար ուղևորափոխադրում էիք ներկայացրել, ինչպես էիք այն հաշվել։ Եթե...
Աղբյուր` Panorama.am
21:33
Մեր շատ սիրելի ու սպասված արբանյակի վերաբերյալ քրեական գործ է հարուցվել. Կարեն Վրթանեսյան
Ռազմական հարցերով փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանը գրում է. «Մեր շատ սիրելի ու սպասված ԱՐԲԱՆՅԱԿԸ, որից արդեն 2,5 տարի է՝ Հայաստանի նորմալ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:21
44-ամյա գյումրեցին սպառնացել է պայթեցնել ոստիկանության բաժնի շենքը
Գյումրու տնակներից մեկում բնակվող 44-ամյա Ա․ Գ․-ն երկու օր շարունակ զանգահարել է ոստիկանության օպերատիվ կառավարման կենտրոն՝ սպառնալով զենք ճարել...
Աղբյուր` Panorama.am
20:53
Էստոնիան պատրաստ է շարունակել աջակցությունը և կիսել իր կուտակած փորձն ու գիտելիքները․ Քրիստեն Միխալ
Բուդապեշտում ընթացող Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովի շրջանակում  Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Էստոնիայի վարչապետ Քրիստեն...
Աղբյուր` Panorama.am
20:38
Քաղաքացիները չեն կարողանում մետրոյից օգտվել՝ գերծանրաբեռնվածության պատճառով
Սոցիալական ցանցերում քաղաքացիները քննադատում են Մետրոպոլիտենի աշխատանքը՝ նշելով, որ գերծանրաբեռնված են։  Լրագրող Նարեկ Կիրակոսյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:25
Ռոբերտ Ֆիցոն Սլովակիայի աջակցությունն է հայտնել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին
Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակում վարչապետ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Սլովակիայի վարչապետ Ռոբերտ Ֆիցոյի հետ: Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
Փաշինյանը մասնակցել է «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան քննարկմանը
Նիկոլ Փաշինյանը Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակում մասնակցել է «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
ԵԱԶԲ-ը չի կայացրել որոշում Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ
Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) չի կայացրել որոշում Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Թրամփը կավելացնի ռազմական աջակցությունն Իսրայելին․ Բրայզա
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը կշարունակի և նույնիսկ կավելացնի ռազմական աջակցությունն Իսրայելին իր նոր ժամկետում, սակայն պայմանով, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Հաջողություն ենք մաղթում հայկական ակումբին կարևորագույն խաղում․ ՀՖՖ
Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիան անդրադարձել է ՈՒԵՖԱ Կոնֆերենցիաների լիգայի Լիգայի փուլի երրորդ տուրի՝ «Չելսի» —...
Աղբյուր` Panorama.am
19:11
Շատ կարևոր է ամեն ինչ անել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ապագա կառուցելու համար. Մակրոն
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը Բուդապեշտում՝ Եվրոպական քաղաքական համայնքի համաժողովին իր ելույթի ընթացքում հույս է հայտնել, որ Հայաստանի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Փաշինյանի հասցեին վիրավորական արտահայտություն հնչեցրած Վարուժան Ավետիսյանի որդին մեղավոր է ճանաչվել
«Սասնա ծռեր» խմբի անդամ Վարուժան Ավետիսյանի որդին՝ Դավիթ Ավետիսյանը դատարանի որոշմամբ մեղավոր է ճանաչվել: Նրա նկատմամբ որպես պատիժ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:32
Միրզոյանն անդրադարձել է տարածաշրջանային տնտեսական ու տրանսպորտային կապուղիների ապաշրջափակման հարցերին
Նոյեմբերի 7-ին Բուդապեշտում աշխատանքային այցի շրջանակներում ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը մասնակցել է Հունգարիայի արտաքին գործերի և առևտրի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Վարորդներից բազմիցս կաշառք ստանալու և պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու համար պաշտոնյաների մեղադրանք է ներկայացվել
ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեում քննված բազմադրվագ քրեական վարույթով իրականացված նախաքննությամբ բացահայտվել են ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Թուրքիայում բախում է տեղի ունեցել ոստիկանության և ընդդիմության միջև
Թուրքիայում շարունակվում են խմորումներն ընդդիմադիրների և իշխանությունների միջև, որը սկսել էր մարտյան ՏԻՄ ընտրություններում ձայների 49 տոկոսով...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Եթե տրանսպորտի ուղեվարձը բարձրացնում եք, ուրեմն այդ դեպքում եկեք ժողովրդից գույքահարկ մի հավաքեք. Մեսրոպ Առաքելյան
Երևանի քաղաքային իշխանությունները հայտարարում են, թե տրանսպորտային ռեֆորմ անելու համար գործող ուղեվարձի չափը անընդունելի է և 2025 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
ԿԳՄՍՆ. Հրազդանի կիրճում հնագիտական շերտեր կամ հուշարձանների պահպանությանն առնչվող խնդիրներ չեն հայտնաբերվել
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանն այսօր ահազանգել էր՝ Հրազդանի կիրճում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
ԱԺ նախագահը և ՔՊ-ական երկու պատգամավոր առաջարկում են տեղափոխություն կատարել օրհներգում
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորներ Սիսակ Գաբրիելյանը և Թագուհի Ղազարյանը առաջարկում են...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Գերագույն հոգևոր խորհուրդն իր մտահոգությունն է արտահայտել ՀՀ անվտանգային և ներքաղաքական հիմնախնդիրների կապակցությամբ
Նոյեմբերի 5-7-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, նախագահությամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Վիգեն Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտեն, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
«ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայության հաղորդագրությունը նախ և առաջ ուղղված է Հայաստանի իշխանություններին։ Այն ասում է՝ հստակ տվյալներ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Փաշինյանը Բուդապեշտում շփվել է Էրդողանի հետ
Նիկոլ Փաշինյանը Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում մասնակցում է Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովին: Միջոցառման բարձրաստիճան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:44
Կառավարությունն առաջարկում է հարկել անհատ շինարարներին, բրոկերներին և այլ մասնագետների
«Օրենքի նախագծով առաջարկվում է 2025 թվականի հուլիսի 1-ից մի շարք մասնագիտական աշխատանքների կատարումը և ծառայությունների մատուցումը...
Աղբյուր` Panorama.am
16:38
Տիկնիզյան. Փառք Աստծո, ես միջազգային փորձ ունեմ Հայաստանի հավաքականի շնորհիվ
Հայաստանի ազգային հավաքականի և «Լոկոմոտիվի» պաշտպան Նաիր Տիկնիզյանը խոսել է իր մոտիվացիայի մասին՝ ռուսական թիմերի միջազգային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:19
Գումարի կառավարության մասնաբաժինը հետ ենք պահանջելու քաղաքացուց և նման դեպքեր ունեցել ենք. Գևորգ Պապոյան
«ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման, արդիական տեխնոլոգիաների ներդրման և ոչ ավանդական բարձրարժեք մշակաբույսերի արտադրության խթանման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:09
Լաբորատոր կապիկները փախել են հետազոտական կենտրոնից
Ոստիկանությունը բնակիչներին հորդորել է փակ պահել դռներն ու պատուհանները, որպեսզի կապիկները չմտնեն իրենց տները և չշփվեն նրանց հետ:
Աղբյուր` Panorama.am
16:07
Էլ ո՞վ ինձ համար երրորդ հարկից առաջին հարկ կթռնի այդպես. Արփի Աբգարյանը՝ Լազարևի մասին
Արփի Աբգարյանը դարձել է «Россия» հեռուստաալիքով հեռարձակվող «Ну-ка, все вместе» շոուի իսկական աստղը։ Երգչուհին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:39
Մեզ մտահոգում է կամավոր ատեստավորման մասնակցության ցուցանիշներն ու հաղթահարման շեմը. Սվաջյան
Այս տարի կամավոր ատեստավորման համար գրանցվել է ավելի քան 7000 ուսուցիչ
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
17:15 07/11/2024

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}