Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ռուսական «Կոմերսանտ» պարբերականը ծավալուն վերլուծական հոդվածում անդրադարձել է Արցախյան հիմնահարցին և հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին:

Հոդվածում ասվում է. «Հայաստանի և Ադրբեջանի փոխվարչապետները Մոսկվայում երեքշաբթի կանցկացնեն սահմանազատման և անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ նիստ։ Բայց գլխավոր իրադարձությունը տեղի կունենա հաջորդ օրը՝ Բրյուսելում, Եվրոպական խորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելի միջնորդությամբ, կհանդիպեն երկու երկրների ղեկավարներ Նիկոլ Փաշինյանը և Իլհամ Ալիևը։

Մոսկվայում բանակցությունները վերաբերելու են տեխնիկական պայմանավորվածությունների իրականացմանը, իսկ Բրյուսելում օրակարգում է լինելու հիմնական չլուծված հարցը՝ պատրա՞ստ են արդյոք Երևանն ու Բաքուն խաղաղության պայմանագիր կնքել և ավելի քան 30 տարվա հակամարտության տակ գիծ քաշել։ Դիվանագիտական ջանքերի կենտրոնի տեղափոխումը եվրոպական հարթակ կապված է Մոսկվայի միջնորդական ջանքերից երկու կողմերի դժգոհության հետ։ Ուկրաինայի հակամարտությամբ առաջացած աշխարհաքաղաքական առճակատման ֆոնին Բրյուսելը փորձում է օգտվել դրանից՝ Ռուսաստանից գլխավոր խաղաղարարի դերը վերցնելու նպատակով…

Մոսկվայում և Բրյուսելում հանդիպումները տեղի կունենան հայ-ադրբեջանական հակամարտության գոտում օգոստոսի ողջ ընթացքում նկատվող աճող լարվածության ֆոնին։

Արդեն ամսվա սկզբին այստեղ տեղի ունեցավ մի իրադարձություն, որը չի կարելի սովորական բախում անվանել: Ադրբեջանական զինուժը ռազմական գործողություն իրականացրեց Արցախի Սարիբաբ բարձունքի տարածքում։ Բաքվում այն անվանել են «Հատուցում» հատուկ գործողություն՝ ի պատասխան հայկական զինուժի արձակած ինքնապաշտպանական կրակի  արդյունքում ադրբեջանցի զինվորի զոհվելու փաստին։

Դրանից անմիջապես հետո Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ ղարաբաղյան իրադարձությունները Հայաստանի ղեկավարության մոտ «մի շարք հարցեր են առաջացնում ռուսական ռազմական կոնտինգենտի վերաբերյալ»։

Անցյալ շաբաթ Հայաստանի վարչապետը զանգահարել էր ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին։ Սակայն երկու ղեկավարների զրույցը չկարողացավ թուլացնել Երևանում տիրող լարվածությունը, որն արտահայտվեց օգոստոսի 23-ին Հայաստանի անկախության 32-րդ տարեդարձի առթիվ Նիկոլ Փաշինյանի հղած ուղերձում։

«Կառավարությունն ամեն օր պայքարում է Հայաստանի Հանրապետության անկախության համար: Անկախությունը մեզ համար անվտանգություն է, որն ապահովող միջազգային կառուցակարգերը բոլորիս աչքի առաջ ճաք են տալիս, և առաջիններից այդ ճաքը ցավոք արտահայտվեց Լեռնային Ղարաբաղում»,- ցավով արձանագրել է Նիկոլ Փաշինյանը։ Ըստ ամենայնի, «ճաքեր տվող» միջազգային կառույցների տակ Նիկոլ Փաշինյանը նկատի ուներ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին։

Բացի այդ, առանց Ռուսաստանի անունը տալու, Հայաստանի վարչապետը կրկին հիշեցրեց, որ դաշնակցային պարտավորությունների վերաբերյալ հարցեր է կուտակվել։ «Անկախությունը մեզ համար ամուր դաշնակցային հարաբերություններ են, բայց դաշնակիցները միշտ չէ, որ միայն քեզ են դաշնակից, այլև նրանց, ովքեր դաշնակցում են քո դեմ»,-դառնությամբ նշել է Նիկոլ Փաշինյանը։

Իր հերթին, ադրբեջանական կողմը, այդ թվում՝ նախագահ Ալիևը, դժգոհ է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի պայմանավորվածությունների կատարման ընթացքից...

«Կոմերսանտ»-ի երևանյան զրուցակիցները խոստովանում են, որ Մոսկվայում և Բրյուսելում բանակցությունների նոր փուլի նախօրեին իրավիճակը Հայաստանի օգտին չէ։

«Օգոստոսի սկզբի իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ Բաքուն, ունենալով ռազմական գերակայություն, կարող է ստիպել Երևանին համաձայնվել իր պայմաններին։ Բացի այդ, Հարավային Կովկասում ներգրավված բոլոր արտաքին խաղացողները՝ Ռուսաստանը, ԵՄ-ն, ԱՄՆ-ը, Իրանը և Թուրքիան ևս մեկ անգամ տեսան, որ հայ հասարակությունը և պետությունը պատրաստ են համակերպվել տարածքների հերթական կորստի հետ»,- «Կոմերսանտ»-ին ասել է  քաղաքագետը Բենիամին Պողոսյանը:

Ըստ Պողոսյանի, Երևանի համար առավել բարդ  իրավիճակ է երբ միջնորդի հավակնություններ ունեցող Եվրամիությունը և ԱՄՆ-ը, հույսը դնում են հակամարտության կարգավորման այն տարբերակի վրա, որը կհանգեցնի Ղարաբաղից 2025թ նոյեմբերին ռուս խաղաղապահների դուրսբերմանը, երբ կլրանա նրանց հնգամյա մանդատը։

«Ուստի Եվրամիությունը շահագրգռված է, որ Երևանն ու Բաքուն բրյուսելյան բանակցություններում պայմանավորվեն Ադրբեջանի կազմում Ղարաբաղի ինքնավար կարգավիճակի շուրջ, որպեսզի դրանից հետո բանակցություններ սկսվեն այս ինքնավարության պարամետրերի շուրջ»,-ասում է Բենիամին Պողոսյանը։

Հայ քաղաքագետի գործընկեր Տիգրան Գրիգորյանը նույնպես շատ հոռետես է. «Ադրբեջանը Հայաստանի հետ կխոսի վերջնագրերի լեզվով՝ Երևանին առաջադրելով երկու հիմնական պահանջ՝ Ղարաբաղի բանակի ամբողջական զինաթափում և խաղաղության համաձայնագրի ստորագրում՝ հասկացնելով, որ Ադրբեջանը կարող է ուժային ճնշման գործիքներ կիրառել Երևանի վրա և հասնել իր նպատակներին»,- «Կոմերսանտ»-ին ասել է Տիգրան Գրիգորյանը…»:

Ամբողջական  հոդվածը կարելի է կարդալ «Կոմերսանտ»-ի կայքէջի https://www.kommersant.ru/doc/5535391 հղումում: