Առողջություն 16:50 31/10/2022 Հայաստան

Քաղցկեղը հաղթահարածները պետք է խոսեն այդ մասին, որ մարդիկ հավատան՝ քաղցկեղը դատավճիռ չէ. ուռուցքաբան

Հեղինակ` Հասմիկ Հակոբյան

Հոկտեմբերն ամբողջ աշխարհում նշվում է որպես կրծքագեղձի քաղցկեղի դեմ պայքարի ամիս։ Հայաստանում նույնպես մի շարք միջոցառումներ են իրականացվել` ուղղված կրծքագեղձի քաղցկեղի ժամանակին ախտորոշմանն ու բուժմանը։

Մասնագետները փաստում են, որ Հայաստանում քաղցկեղը բավականին մեծ տարածում ունի ու հիվանդացության աճ է գրանցվում:

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ՀՀ ԱՆ Վ.Ա. Ֆանարջյանի անվան Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի տնօրենի տեղակալ, ուռուցքաբան-վիրաբույժ Արթուր Ավետիսյանն ասաց, որ Հայաստանում կանանց մոտ չարորակ նորագոյացությունների մեջ առաջին տեղը զբաղեցնում է կրծքագեղձի քաղցկեղը։ 

Նրա խոսքով՝ մեր երկրում կրծքագեղձի քաղցկեղով հիվանդացությունը մոտավորապես նույն պատկերն ունի, ինչ մյուս երկրներում, իսկ եվրոպական որոշ երկրներում տվյալները շատ ավելի վատն են։ Ըստ վիրաբույժի՝ Հայաստանում տարեկան գրանցվում է կրծքագեղձի քաղցկեղի 1300-ից ավելի նոր դեպք, մինչդեռ 2000 թվականին այդ թիվը 600-ից մի փոքր ավելին էր։

Իրականում, ըստ Արթուր Ավետիսյանի, հիվանդության դեպքերի աճ նկատվում է ամբողջ աշխարհում։ Պատճառները բազմազան են, բայց երբեմն բացակայում է ռիսկի գործոնը: Օրինակ, ինչպես նշում է ուռուցքաբանը, քաղցկեղ ունեցող կանանց 70 տոկոսի մոտ ռիսկի գործոն չկա։

Նրա խոսքով՝ կրծքագեղձի քաղցկեղի դեմ պայքարի հիմնական և ամենաարդյունավետ ուղին վաղ ախտորոշումն է։

Բնակչության մեջ տարածված միֆեր, որոնք պետք է հաղթահարել

Կրծքագեղձի հետազոտության համար տարբեր մեթոդներ կան՝ ուլտրաձայնային, մամոգրաֆիա, մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա, ռենտգեն-թվային մամոգրաֆիա:

Մասնագետը փաստում է, որ հիվանդությունը հաճախ հանդիպում է 45-55 տարեկանների շրջանում, իսկ երկրորդ պիկը լինում է 65-ից բարձր տարիքում։ Արթուր Ավետիսյանի խոսքով՝ եթե հիվանդությունը հայտնաբերում են զրոյական փուլում, ապա բուժումը մոտենում է 100 տոկոսին, քանի որ վաղ փուլում հայտնաբերված ուռուցքի դեպքում բուժումն ավելի մեղմ է լինում:

Ըստ վիրաբույժի՝ տարին մեկ կամ երկու անգամ մինչև 40 տարեկան կանայք պետք է անցնեն սոնոգրաֆիկ հետազոտություն, իսկ 40 տարեկանից հետո՝ պրոֆիլակտիկ մամոգրաֆիկ հետազոտություն՝ ըստ բժշկի կողմից սահմանված ժամանակացույցի։ 

Նրա խոսքով՝ մամոգրաֆիկ հետազոտությունից վախենալու անհրաժեշտություն չկա: Այն հնարավորություն է տալիս հայտնաբերել քաղցկեղը ամենավաղ փուլերում:

«Երբ կրծքագեղձի մամոգրաֆիա է արվում և նկատում ենք կասկածելի գոյացություն, այդ գոյացությունից հյուսվածքի կտոր է վերցվում: Շատերի մոտ տարածված կարծիք կա, որ բիոպսիայի դեպքում մենք միջամտում ենք, ինչի հետևանքով այդ ուռուցքն ավելի ագրեսիվ է դառնում։ Սակայն մի շարք հետազոտություններ ցույց են տվել, որ դա որևէ բացասական կողմ չունի։ Հակառակը, բիոպսիա չանելու դեպքում հնարավոր է, որ սխալ բուժում նշանակվի»,- ընդգծեց նա։

Ի՞նչ կանխարգելիչ միջոցառումներ են իրականացվում, ո՞ր մարզերում

Արթուր Ավետիսյանն անդրադառնալով Հայաստանում իրականացվող սքրինինգային ծրագրին, նշեց, որ եթե վաղ փուլերի դեպքերի հայտնաբերումը նախկինում կազմում էր 50-60%, ապա երեք մարզում, որտեղ ներդրվել է ծրագիրը, այսօր հասնում է 85-90%-ի, ինչը բավականին լավ ցուցանիշ է։

«Բնականաբար, դա չի կարող չանդրադառնալ բուժման արդյունքների վրա։ Հաճախ կարող է պատահել, որ հիվանդը քիմիաթերապիայի, կրծքագեղձի հեռացման կարիք չունենա և փոքրիկ միջամտության արդյունքում ազատվի ուռուցքից»,- ընդգծեց նա։

Այն մարզերում, որտեղ իրականացվում են սքրինինգային պիլոտային ծրագրեր, քաղցկեղի հայտնաբերման տոկոսն առհասարակ ավելի բարձր է եղել, մասնավորապես, Տավուշում, Լոռիում, Սյունիքում, ինչպես նաև Երևանում։ Սակայն, ըստ մասնագետի, չկան հետազոտություններ, թե որոնք են պատճառները։

Նշենք, որ սքրինինգային հետազոտությունները կանխարգելիչ միջոցառումներ են, որոնք ուղղված են տարբեր հիվանդությունների վաղ հայտնաբերմանը՝ նախքան որևէ ախտանշանի ի հայտ գալը։

Արթուր Ավետիսյանի խոսքով՝ սքրինինգային պիլոտային ծրագիրն իրականացվում է 50-69 տարեկան կանանց շրջանում: Շարժական և անվճար մամոգրաֆիայի արդյունքում 2021թ. հունվարից մինչև օրս հետազոտվել է 15.000 կին, որից 1000-ը լրացուցիչ հետազոտության կարիք են ունեցել։ Սակայն, ըստ նրա, 700-ն է ներկայացել հետազոտության, որից 169-ի մոտ հյուսվածքաբանորեն հաստատվել է կրծքագեղձի քաղցկեղ, բայց նրանցից 7-ը, ցավոք սրտի, հրաժարվել է հետագա բուժումից, ինչն, ըստ նրա, մտահոգվելու տեղիք է տալիս։ 

Ուռուցքաբանը նշեց նաև, որ թեև կրծքագեղձի ախտորոշման և բուժման համար պետության ֆինանսավորմամբ իրականացվում են մի շարք ծրագրեր, սակայն դա բավարար չէ։ «Հեռու ենք իդեալականից, լավ կլինի, որ այդ խնդրի լուծման համար ավելի շատ միջոցներ հատկացվեն, քանի որ բժշկությունը զարգանում է, բուժման նոր մեթոդներ, նոր մոտեցումներ են ի հայտ գալիս, որի հետևից հասնելու համար պետք է պետության ուշադրությունն ավելի մեծ լինի նաև ֆինանսապես։ Ուռուցքաբանության ոլորտում խնայողություն անելն անհետևանք չի մնում»,- ընդգծեց Արթուր Ավետիսյանը։

Կլինիկական ինչ նշանները կարող են հուշել խնդրի մասին

Ուռուցքաբան-վիրաբույժի խոսքով՝ ախտանշաններին պետք չէ սպասել, անհրաժեշտ է պարբերաբար ստուգվել, իսկ եթե նկատվում է կրծքագեղձի ձևի կամ կառուցվածքի փոփոխություն, ապա անպայման պետք է դիմել բժշկի. «Մշակույթը պետք է փոխել՝ ոչ թե դիմել բժշկի, երբ ախտանշաններ կլինեն, այլ անհրաժեշտ է ժամանակ առ ժամանակ հետազոտվել՝ անկախ նրանից ունես ախտանիշ, թե ոչ»։

Արդյոք քաղցկեղի և ժառանգականության միջև կապ կա՞

Արթուր Ավետիսյանը նշեց, որ կրծքագեղձի քաղցկեղը կարող է զարգանալ առանց որևէ ռիսկի գործոնի առկայության։ Ինչ վերաբերում է գենետիկային, ապա, ըստ նրա, քաղցկեղ ունեցողների միայն 10%-ն ունեն գենետիկ նախատրամադրվածություն, իսկ մնացած դեպքերում գենետիկ կապը հայտնի չէ։

«Ինչպես արդեն նշել եմ, քաղցկեղ ունեցող կանանց 70 տոկոսի մոտ ռիսկի գործոն չկա։ Ապրելակերպը մեծ նշանակություն ունի. ոչ ակտիվ կենսակերպ վարողները, ինչպես նաև ավելորդ քաշ ունեցող և գեր մարդիկ ունեն քաղցկեղի զարգացման ավելի բարձր ռիսկ»,- նշեց նա։ 

Մարդկանց մեջ կա կարծրատիպ, որ քաղցկեղը դատավճիռ է, ինչպե՞ս փոխել այդ արմատացած կարծիքը

Արթուր Ավետիսյանն այն կարծիքին է, որ քաղցկեղ ունեցողները և այն հաղթահարածները պետք է խոսեն իրենց հիվանդության մասին։ Ցավոք, ըստ նրա, շատերն այդ մասին չեն բարձրաձայնում, ավելին՝ մեծ թվով մարդիկ բուժվելուց հետո այդ մասին լռում են.

«Պետք է խոսել այդ մասին. թե հիվանդը, թե նրա հարազատները, թե լրատվամիջոցները, պետք է պարբերաբար ներկայացնեն կրծքագեղձի քաղցկեղը հաղթահարածներին, որ մարդիկ հավատան՝ քաղցկեղը դատավճիռ չէ»։

 

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Հայաստանի հավաքականն Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կխաղա Վրաստանի հետ
Նոյեմբերի 22-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացել է ՈՒԵՖԱ Ազգերի լիգայի B/C լիգաների փլեյ-օֆֆի վիճակահանությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Մարությանը համաձայնեց բանավիճել Տիգրան Ավինյանի հետ
«Սիրելի հայրենակիցներ, Ընդունում ենք Factor TV-ի առաջարկը՝ բանավեճ անցկացնել Տիգրան Ավինյանի հետ՝ իշխանության բերած տրանսպորտի թանկացման...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամից լուսանկար է հրապարակել ընդդիմադիր պատգամավորի հետ
Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը պաշտոնական այցով Վիետնամում է։ Ալեն Սիմոնյանն ինսթագրամի սթորի բաժնում ակտիվորեն լուսակարներ է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:35
Հայաստանում ալկոհոլից կախվածությամբ հաշվառված է 6312 անձ. ԱՆ
Ալկոհոլը հոգեակտիվ, տոքսիկ նյութ է և կարող է կախվածություն առաջացնել։  Այն խաթարում է կենտրոնական նյարդային համակարգի աշխատանքը՝ մեծացնելով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում. կլինի վարչական հատվածի փոփոխություն
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում։ Այսօր կենտրոն է շտապել առողջապահության նախարարի պաշտոնը զբաղեցնող Անահիտ ավանեսյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:17
Սանիտարահիգիենիկ նորմերի կոպիտ խախտումներ հանրային սննդի կետում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավարի որոշմամբ կասեցվել է անհատ ձեռնարկատեր Լուսիկ Կարապետյանին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:28-ին ահազանգ է ստացվել, որ Վանաձոր-Դիլիջան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է փոխնախարարի պաշտոնից
Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ, արդարադատության նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արմենուհի Հարությունյանն ազատել է զբաղեցրած պաշտոնից:...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Հայրենի՞ք, հա՞յ, մարդկային կյա՞նք... դուք տենց բաներ չեք լսել. Մամիջանյանը՝ ՔՊ-ին
«Սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք»
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը՝ Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին
ՀՀ ԱԺ նախագահը հայտարարություն է տարածել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին։  ««Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:49
Ադրբեջանին և Թուրքիային անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանի միջոցով Հայաստանը դառնա պանթյուքիզմի ֆուռերի համար «պռոխոդնոյ դվոր». Շարմազանով
«Նիկոլ Փաշինյանը Հայստանը տանում է դեպի վերջնական գահավիժման, Երրորդ հանրապետության դե ֆակտո և դե յուրե կործանում,  դեպի Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Գարիկ Սարգսյանը չի թույլատրում Վեդիում կազմակերպել «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմի ցուցադրությունը. Տիգրան Նալչաջյան
Արդեն երկու անգամ Վեդու համայնքապետարանը թույլ չի տալիս քաղաքում ցուցադրել ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանի «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմը։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:13
Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տարբեր կառույցներում սպասավորող վեց սարկավագներ կարժանանան քահանայական օծման և ձեռնադրության
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Երևանում նոյեմբերի 22-ի ցերեկը, 23-24-ին, 27-ի ցերեկը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-26-ին, 27-ի գիշերը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}