Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերին Լարսի անցակետում մեծ հերթերի հետ կապված խնդիրը դեռևս շարունակվում է։ Գրեթե մեկ ամիս է՝ արտահանող հայկական ընկերությունների բեռնատարները կանգնած են Լարսի ճանապարհին և չեն կարողանում հատել սահմանը։ Այս անգամ խնդիրը եղանակային վատ պայմանները չեն. Ղրիմի կամրջի վրա տեղի ունեցած պայթունից հետո բեռնատարների նկատմամբ վերահսկողությունը մեծացել է: Բեռնախոսադրող ընկերությունները հայտնում են, որ մանրակրկիտ ստուգում են բոլոր մեքենաները, ինչի հետևանքով կիլոմետրերով հերթեր են գոյացել, իսկ բեռնափոխադրողները, արտահանողներն ու ներմուծողները խոշոր վնասներ են կրում։

Արտահանողների մի մասը մեքենաները հետ են բերել Հայաստան, որ ապրանքը չփչանա, սակայն քիչ չեն դեպքերը, որ տոննաներով ապրանքը հետ վերադառնալուց հետո թափում են աղբանոցում։

Նրանք խնդրի մասին բարձրաձայնում են, բայց որևէ կերպ այն չի լուծվում։ Ինչպես ՀՀ տրանսպորտային առաքողների միության նախագահ Եղիշե Հովհաննիսյանն է ասում՝ չկան պրոֆեսիոնալներ, որ կարողանան հարցին լուծում տալ։

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում միության նախագահը նշեց, որ Վերին Լարսում ոչինչ դեպի լավը չի գնում, այնտեղ պարբերաբար լինում են տանելի և ծանր վիճակներ, երբ բեռները 15-20 օր կարող են մնալ ճանապարհին։ 

«Դիմում ես Էկոնոմիկայի նախարարություն, ասում են՝ դիմեք Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարություն, այնտեղից էլ ասում են՝ իրենք ոչինչ անել չեն կարող: Հարց է առաջանում՝ ո՞վ կարող է»,- ասաց Եղիշե Հովհաննիսյանը։

Նրա խոսքով՝ Լարսում խնդիրը կապված է թողունակության հետ, որքան էլ փորձում են անցակետերի թիվն ավելացրել, բայց դա, ըստ նրա, ևս լուծում չէ։

«Այդ ճանապարհը զարգանալու տեղ չունի։ Հնարավորությունը մեծ չէ և դրանից առավել ոչինչ չենք կարող պահանջել։ Մի օր կարող է լավ լինել, մի օր՝ վատ»,- ընդգծեց Տրանսպորտի առաքողների միության նախագահը։

Նրա խոսքով՝ անճարակության, ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցման արդյունք է, որ հայ բեռնափոխադրողները մնացել են միայն այդ ճանապարհի հույսին։ Ըստ նրա՝ տարիներ շարունակ խոսում են այլընտրանքային ճանապարհի մասին, անընդհատ բաձրարձայնում են, որ պետք է օգտվել Իրանի ճանապարհից, բացի այդ, մշտապես ասում են, որ մեր երկիրը պետք է ունենա սեփական լաստանավ, սակայն բարձրացրած հարցերը մնում են  թղթի վրա։

Ըստ Տրանսպորտի առաքողների միության նախագահի՝ այլընտրանքը նաև երկաթգծային լաստանավն է, որը կբեռնաթափի Լարսը։

«Եթե այս երկու հարցը լուծեն, ապա իրավիճակը կթեթևանա, քանի որ հնարավոր կլինի բեռների մի մասը փոխադրել լաստանավով, մյուս մասը՝ Իրանով։ Բացի այդ, Հայաստանը պետք է սեփական լաստանավ ունենա, որը կոմերցիոն բնույթ չպետք է կրի։ Այսինքն՝ որևէ բիզնեսմեն դրա սեփականատերը չպետք է լինի, այլ պետք է դա պատկանի պետությանը, իսկ այն կարող է շահագործել որևէ պրոֆեսիոնալ թիմ։ Գաղափարը տվել ենք, բայց ասողին լսող է պետք»,- նշեց Եղիշե Հովհաննիսյանը։

Նա նաև հայտնեց, որ թանկացել է լոգիստիկան, իսկ ապրանքի գնի մեջ լոգիստիկայի ծախսերը կազմում են 30-40%։ 

Ըստ նրա՝ ցավալին այն է, որ ՀՀ-ում ոչ մեկ չի ցանկանում խորանալ այդ հարցերի մեջ։ «Պարտադիր չէ ունենալ տրանսպորտի նախարարություն, բայց պետք է լինի կարգավորող մարմին, որը մենք չունենք։ Վերմակի մի մասն իր վրա է քաշում էկոնոմիկայի նախարարությունը, մյուս մասը՝ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների։ Արդեն ինքս էլ չեմ հասկանում խնդրների դեպքում ում դիմել։ Սա ևս մեկ անգամ խոսում է այն մասին, որ պրոֆեսիոնալներ չկան։ Այո, դա տարիներով կուտակված խնդիրն է, բայց ի վերջո մի օր պետք է լուծում ստանա՞, թե ոչ։

Պետությունը չունի տրանսպորտային լոգիստիկայի հարցերը կարգավորովող մարմին, բայց դա ամենակարևոր խնդիրն է։ Մարդիկ չեն գիտակցում, թե դա ինչ ազդեցություն ունի տնտեսության վրա։ Մենք հիմա փակուղում ենք։ Այդ խնդիրը նաև գալիս է նրանից, որ մեր բուհերում «լոգիստիկա» բառը ճիշտ չեն ընկալում։ Թեև երկու բուհում սկսել են լոգիստիկա դասավանդել, բայց մակարդակն ու մոտեցումներն այնքան պրիմիտիվ են, որ ոչինչ պետք  չէ ակնկալել։ Արտասահմանում այդ մասնագիոտությունն ամենապահանջվածն է, քանի որ գլոբալիզացիայի պայմաններում ամբողջ աշխարհը շղթայով կապված է իրար հետ, եթե դու լոգիստիկային չես տիրապետում, ապա ոչ մի հաջողությունէլ չես ունենա»,- ասաց Եղիշե Հովհաննիսյանը։

Նշենք, որ դեռևս տարեսկզբին ռուս-ուկրաինական հակամարտությունով պայմանավորված բեռնափոխադրողները կրկին փաստի առաջ կանգնեցին։ Մասնավորապես, Վերին Լարսի անցակետով տրանսպորտային հոսքերը կտրուկ ավելացան՝ ստեղծելով կիլոմետրանոց հերթեր։ Այդ ժամանակ դեռ մարտին ՀՀ կառավարությունը որոշեց կազմակերպել լաստանավային փոխադրումներ։ Անցել է 7 ամսից ավելի, բայց լաստանավը չկա։

Իհարկե այս ընթացքում էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը մի քանի անգամ ժամկետներ է նշել լաստանավով  փոխադրումները մեկնարկելու վերաբերյալ, նույնիսկ չվացուցակները հրապարակելու մասին էր խոսում, բայց ո՞ւր է լաստանավը։ Իսկ բեռնափոխադրողները, արտահանողները տագնապով սպասում են, որ ձմռանը ճանապարհը նորից կփակվի և նորիս կկանգնեն կոտրած տաշտակի առաջ։