Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանի ավագանին այսօր որոշեց Արաբկիրի թիվ 51-րդ փողոցն անվանակոչել հայասեր, «Թռչնոց բույնը» որբանոցի հիմնադիր Մարիա Յակոբսենի անվամբ: Այդ առաջարկությամբ հանդես եկավ ավագանու անդամ Արմեն Սարգսյանը՝ հիշեցնելով, որ ժամանակին նման նախաձեռնությամբ հանդես են եկել «Մարիա Յակոբսեն կենտրոն» մշակութային հասարակական կազմակերպության նախագահ Արմեն Մանսայնաը և «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի տնօրինությունը:

Ներկայացնելով Յակոբսենի կենսագրությունը՝ ավագանու անդամն նաև տեղեկացրեց, որ օրերս լրացել է նրա ծննդյան 140 ամյակը:

«Իմ քայլը» խմբակցության անդամ Արման Անտոնյանն էլ հայտնեց, որ ժամանակին ուսումնասիրել է Յակոբսենի կենսագրությունը, ողջունում է նախագիծը և 4000-ից ավել հայ որբ փրկած ու խնամած հայասերի մեծարումը:

«Ես ավելի քան զարմացած և հուզված էի, երբ իմացա, որ Մարիա Յակոբսենի թոռն աշխատում է  մեզ մոտ՝ Երևանի քաղաքապատերանում, որը կրում է Յակոբսենի գեները և աչքի է ընկնում համեստությամբ և կարգապահությամբ»,-հայտնեց Անտոնյանը:

Վերջինս հիշեցրեց, որ Յակոբսենն առաջին կինն էր, որ ոսկե մեդալ է ստացել Դանիայի Թագավորությունում, դրանից հետո Լիբանանի «Պատվո ոսկե շքանաշան»-ին է արժանացել:

«Կարծում եմ, որ Հայաստնում Մարիա Յակոբսենի մեծարումը և նման գնահատումը միգուցե ուշ է ստացվում, բայց՝ ոչ ուշացած»,-ասաց Արման Անտոնյանը:

Մարիա Յակոբսնեը Հայաստանի և հայերի մասին առաջին անգամ լսել է 1895 թ. կոտորածների վերաբերյալ մի բանախոսության ժամանակ։ 1907 թ. ամերիկյան նպաստամատույց ընկերության միսիոներների հետ մեկնել է Կ. Պոլիս, այնտեղից էլ՝ Խարբերդ։ Տեսնելով հայերի տառապանքն ու որբերի անմխիթար կացությունը՝ Մարիա Յակոբսենը մյուս միսիոներների հետ (Կարեն Եփփե, Կարեն Փիթըրսոն, օրիորդ Բլեք, տիկին Կրունհակըն, Ջեսսի Հորդ և ուրիշներ) Խարբերդում, Մալաթիայում, Այնթապում և այլուր հիմնել է որբանոցներ ու հիվանդանոցներ։
1912-1914 թթ. բարեգործական առաքելությամբ եղել է Դանիայում։ 1915 թ. նախօրեին վերադարձել է Խարբերդ, ականատես դարձել թուրքական խժդժություններին ու հայերի կոտորածներին։ 1919 թ. վերադարձել է Դանիա։

Երբ քեմալական կառավարությունը Թուրքիայից վտարել է բոլոր եվրոպական և ամերիկյան բարեգործական կազմակերպությունները. Մարիա Յակոբսենը զրկվել է այնտեղ ողջ մնացած հայերին օգնելու հնարավորությունից և, գնալով Լիբանան, զբաղվել է որբահավաքությամբ։ 1922 թ. Սայդայում բացել է «Թռչնոց բույնը» որբանոցը (որբուհիների համար)։

1928 թ. որբանոցը փոխադրվել է Բեյրութի մերձակա Ջիբեյլի ավանը։ Յակոբսենը, փրկելով, խնամելով ու հայեցի կրթելով հազարավոր որբ-որբուհիների, արժանացել է «Մամա» անվանը։

Մարիա Յակոբսենը մահացել է 1960 թ. ապրիլի 6-ին և իր ցանկության համաձայն թաղվել է «Թռչնոց բույն» որբանոցի բակում։

2010 թ. «Հայոց Ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը» Մարիա Յակոբսենի ժառանգներից, որպես նվիրատվություն ստացավ վերջինիս արխիվի մի մասը. անձնական իրեր, մինչ այդ չհրապարակված լուսանկարներ, զեկույցներ, բացիկներ և այլ փաստաթղթեր: