Հասարակություն 12:45 29/11/2022 Հայաստան

Այսօր նաև տեղանվանական պատերազմ է գնում. Վարդան Դևրիկյան

«Ժամանակին մենք որոշակի տակտիկական սխալ ենք թույլ տվել։ Թերևս ես էլ ունեմ իմ մեղավորությունը։ Այն է՝ մենք չպետք է բանավեճի ներքաշվենք ադրբեջանցիների հետ անիմաստ, անհեթեթ հարցերում»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն Վարդան Դևրիկյանը։

Օրինակ, եթե ադրբեջանցիներն ասում են՝  հայկական ճարտարապետության ակնհայտ կոթողներն իրենց են, պե՞տք է վիճել դրա շուրջ, թե՞ ոչ, կամ՝ հայ միջնադարյան պատմագրության, գրականության տարբեր դեմքերի հարցում պե՞տք է վիճել, թե՞ արհամարհել։

«Ես ինքս էլ մտածել եմ՝ երևի ճիշտ կլինի արհամարհելը, քանի որ վեճն արդեն ակամա գիտականություն է հաղորդում։ Բայց այս տարիները ցույց տվեցին, որ մենք էական սխալ ենք գործել, որովհետև եթե դիմացինն անընդհատ տարբեր կեղծիք, անհեթեթ, հիմնազուրկ բաներ է ասում և դիմացից պատասխան չի ստանում, աշխարհում արմատանում է նրա ասածը»,- ասաց Վ.Դևրիկյանը։

Նա ընդգծեց՝ ակադեմիական  մակարդակի վրա այդ բոլորն ամենաբարձր մակարդակով հերքվել են. «Դեռ 1970-ական թվականներին, երբ հեյդարալիևյան մակարդակով տարբեր կեղծարարություններ էին իրականացվում, նույն Գրականության ինստիտուտը, հանձինս Պարույր Սևակի և Ասատուր  Մնացականյանի, ջախջախիչ ձևով հերքել են աղվանական գրականության այն կեղծ վարկածները, թե հայոց արևելյան կողմի գրականությունը կեղծ, ենթադրյալ Աղվանքի գրականություն է,  ըստ այդմ էլ՝ իբրև թե ադրբեջանցիներն աղվանների ժառանգներն են։ Տիպաբանական հատկանիշներով, գիտական առումով ցույց է տրվել, որ այս ամենը հայ գրականության մաս է  կազմում։ Նույն ձևի ճարտարապետության մեջ։ Ամեն ինչ ակադեմիական մակարդակով հերքվել են»։

Վարդան Դևրիկյանն ասաց, որ այսօրվա կյանքը ցույց տվեց, որ ինչ-որ տեղ քնել են ակադեմիական բարձունքների վրա, քանի որ աշխարհում հաղորդակցության ձևերը փոխվել են, պետք է նաև ավելի հանրային մակարդակով էլ արվի, ոչ միայն ակադեմիորեն հերքել։ ԳԱԱ Գրականության, Արվեստի, մյուս ինստիտուտները, նրա փոխանցմամբ,  փաստարկված, արժանի հակահարվածներ են տալիս, համատեղ հայտարարություններով են հանդես եկել, որոնք հնչել են նաև ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի միջոցով։

Վարդան Դևրիկյանը նշեց, որ այսօր նաև այլ խնդիր կա։

«Մշակութային պատերազմը սերտորեն շաղկապված է քարտեզագրական պատերազմի հետ, մեկը մյուսին հաղորդակից անոթներ են, փոխադարձաբար լրացնում են իրար։ Վերցնենք տեղանունները։ Այսօր նաև տեղանվանական պատերազմ է գնում, կարևորագույն հարցերից մեկն է ցույց տալ տեղանունների ծագումն ինչպիսին է, դրանց ժողովրդական ստուգաբանությունը։ Այսինքն, եթե տեղանունն ունի ակնհայտ ժողովրդական ծագում, բանականաբար, դա պատկանում է  այն ժողովրդին, որի լեզվով այդ պատմությունը ստեղծվել է, քանի որ չես կարող տեղանվանական ժողովրդական ավանդության վրա հիմնված ստուգաբանությունը  փոխել այլ լեզվի»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ այսօր Գրականության ինստիտուտում մեծ աշխատանք են անում՝ Սյունիքի, Արցախի ժողովրդական տեղանունների վրա են աշխատում, դրանց ստուգաբանությունները, որն ինչ ավանդության հետ է կապված, որտեղից է եկել։

«Կան նաև իմաստային բնույթի թարգմանություններ, որոնք իրենք էլ փորձել են իրենց անունով դարձնել։ Օրինակ, մեր Քարվաճառի Օմարի լեռնանցքը։ Դա Ամուրի լեռնանցքն է։ Ինչպես Ճորա պահակն է  եղել, երկրորդ ստրատեգիական կետը եղել է այդ լեռնանցքը և կոչվել է Ամուրի լեռնանցք։ Դա իրենք թուրքացրել են՝ ասելով Օմարի, իբրև այդ լեռնանցքով անցել է մի վաճառական, անունը Օմար է եղել, և դարձել է  Օմարի լեռնանցք։ Պետք է ցույց տանք պատմականորեն, մատենագրորեն առաջինը որտեղ է վկայված, որպեսզի հիմնավորես, որ ոչ թե դու ես թարգմանել, այլ իրենք,  թուրքական կամ արաբական աղբյուրներում թարգմանված ձևն արդեն երբ է հանդես եկել»,- ասաց գրականագետը։

Վարդան Դևրիկյանը նշեց, որ կարևոր ստրատեգիական նշանակություն ունեն ակադեմիական ինստիտուտները, առավել ևս՝ հումանիտար և հասարակական  գիտություններն այսօր գիտությունից ավելի ծառայում են այդ երկրների շահերին, մեր դեպքում ինքնապաշտպանությանն են  ծառայում։

«Ադրբեջանն այսօր ուժը զուգակցում է՝ փորձելով գտնել պատմական նախադրյալներ, որոնք չկան, բայց եթե ունես ուժ, փող, ամեն ինչ կարող ես ձեռք բերել։ Չգիտեմ՝ մենք ինչքան ուժ ունենք, նաև ենթադրում եմ՝ փող էլ այնքան շատ չունենք, մեր վերջին մտավոր կապիտալը մեր գիտական աշխարհի ներկայացուցիչներն են։ Մենք կարողանում ենք այդ պայքարը մղել, և,  պետք է ասեմ, բավականին հաջող ենք մղում»,- ասաց ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն Վարդան Դևրիկյանը։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:07
Արթուր Պողոսյանը` Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնի թեկնածու
«Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունն առաջադրել եմ Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնում»,-Հանրային հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:56
Սաակաշվիլին հեղաշրջման կոչ է անում. Մամուկա Մդինարաձե
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին կոչ է անում քաղաքացիներին երկրում հեղաշրջում իրականացնել՝ ասելով, որ ցուցարարները պետք է ավելի շատ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը և այդ մասին իր ֆեկսբուքյան էջում.․ «Հարցազրույցս Հանրային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}