Մշակույթ 10:30 16/12/2022 Հայաստան

Մենք պետք է տեր լինենք Ուրարտուին և մեր մյուս ժառանգությանը. Միքայել Բադալյան

«Կարմիր բլուրը ոչ միայն Հայաստանի կամ Կովկասի, այլ ամբողջ Մերձավոր Արևելքի կարևորագույն հուշարձաններից մեկն է։ Կարծում եմ՝ ամենաշատ նյութ տված ուրարտական  հուշարձաններից մեկն է»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց «Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի տնօրեն Միքայել Բադալյանը։

Ռուսաստանում հրատարակված «100 великих археологических открытий» գրքում Հայաստանից ընդգրկված միակ հուշարձանը Կարմիր բլուրն է։

2019 թվականին պայմանագիր են կնքել Ավստրիայի Ինսբրուքի համալսարանի հետ և Կարմիր բլուրում վերսկսկվել են պեղումները։

Ամրոցի հարավ-արևելք ընկած հատվածում հայ հնագետները հայտնաբերել են  մոնումենտալ կառույց, որն իր ճարտարապետական հատակագծով հիշեցնում է հայկական միջնադարյան քարավանատները։ Պաղեստինում  նման կառույցներ կան պեղված, որոնք նաև մեկնաբանվում են որպես շուկա։ Երկու տարբերակներն էլ, Մ.Բադալյանի խոսքով, ֆանտաստիկ են։

«Բայց սա միջնադարյան կառույց չէ, ուրարտական ժամանակաշրջանի ահռելի չափերի, քարից սալահատակներով, մոնումենտալ պատերով եռամաս կառույց է, որի նմանը Հայաստանի Հանրապետությունում դեռևս չի հայտնաբերվել։

Այստեղ տասնյակ տարիների պեղելու ներուժ կա։ Մենք կենտրոնանալու ենք միայն այս կառույցի և նրա շրջակայքի վրա»,-  ասաց Մ. Բադալյանը։

Կարմիր բլուրը բազմաշերտ հուշարձան է։ Հնագետն ընդգծեց, որ Կարմիր բլուրում գոյություն ունեն մի քանի շերտեր. նախաուրարտական, որոնք գլխավորապես վերաբերում են Ք. Ա. 12-9-րդ դարերին, ուրարտական՝ այսինքն Ռուսա 2-րդի ժամանակաշրջանի՝ Ք.Ա. 7-րդ դարի կեսերի շերտեր, նաև հետուրարտական շերտեր, որոնք արձանագրվել են նաև հայ-ավստրիական  արշավախմբի պեղումների արդյունքներով։ Կան նաև աքեմենյան, հելլենիստական ժամանակաշրջանի շերտեր։

Կարմիր բլուրում ամեն տեղ կարելի է գտնել նաև միջնադարյան ջնարակած խեղեցեն։

Տարածքում գտնվել է նաև վաղ բրոնզե դարի, այսինքն մոտ 5000 տարի առաջվա խեցեղեն։

Հնագետն ասաց, որ Կարմիր բլուրը չափազանց մեծ պոտենցիալով հուշարձան  է։

Կարմիր բլուրով բացված կառույցները, ըստ Միքայել Բադալյանի, ևս մեկ անգամ վկայում են, որ Կարմիր բլուրում կյանքը շարունակվել է հրդեհից հետո, այսինքն հետուրարտական ժամանակաշրջանում. «Սա Երվանդունիների ժամանակաշրջանն է։ Սա չափազանց կարևոր է մեր հնագիտության, մեր պատմության համար։

Նաև, ինչպես ասացի, բացվել է մոնումենտալ կառույց, որը մեր միջնադարյան քարավանատների նախատիպն է, այսինքն կարող ենք խոսել ժառանգականության մասին։

Սա մեկ կարևոր ապացույց է, որը ցույց է տալիս, որ հենց մենք ենք այս ամենի ժառանգորդը»։

Ադրբեջանի կողմից այս տարածաշրջանում Ուրարտուի գոյությունը հերքելու քաղաքականության դեմ պայքարելու համար նախ և առաջ, Բադալյանի խոսքով, հենց մենք պետք է շատ հարցերում ճիշտ տեղեկացված լինենք, նաև՝ պետք է ստեղծել  ճիշտ համակարգ։

«Իրենք ունեն համակարգ։ Եթե իրենք կարողանում են խեղաթյուրել, կարողանում են անել համակարգված։ Պետք է լինի համակարգ, որը պետության կողմից պետք է ուղղորդվի»,- ընդգծեց նա։

Միքայել Բադալյանը կարևորեց նաև մեր ժառանգությանը տեր լինելու պատասխանատվությունը։

«Մենք պետք է տեր լինենք Ուրարտուին ու մեր մյուս ժառանգությանը։ Երբ որ մենք  տեր լինենք, շատ հարցեր ուղղակի փակվելու են։

Մեր հնագույն հուշարձաններն ապացուցում են՝ մենք այստեղ եղել ենք, կանք, բայց պետք է տեր լինենք այս ամենին։ Մեր նախնիները թողել են մեզ այս ամենը, որպեսզի տեր լինենք ու փոխանցենք հաջորդ սերունդներին»,- ասաց Միքայել Բադալյանը։

«Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի տնօրենի հետ զրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

20:58
Այսօր բանակցություններ գոյություն չունեն․ Բագրատ Սրբազան
«Ձեր իշխանության գալու դեպքում ի՞նչ եք խոստանում, եթե արցախցիների՝ Արցախի վերադարձ, ապա ինչպե՞ս, ի՞նչ մեխանիզմներով»,- հարցին ի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Արցախյան հիմնախնդիրը լուծված չէ և դա պետք է շարունակություն ունենա․ Բագրատ Սրբազան
«Վերաբերմունքը չի փոխվել որևէ ձևով այսօր վարչապետի աթոռը զբաղեցնողի նկատմամբ՝ ոչ իր լեգիտիմությամբ, ոչ էլ  Հայաստանի շահերը սպասարկող...
Աղբյուր` Panorama.am
20:17
Թրաշվեց իշխանազավթումից ուղիղ 6 տարի, 6 ամիս ու 6 օր հետո․ Մելիքյանը՝ Նիկոլ Փաշինյանի սափրվելու մասին
Իրավապաշտպան Ռուբեն Մելիքյանը, արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի սափրվելուն, գրում է․ «Նեռը թրաշվեց իշխանազավթումից ուղիղ 6 տարի, 6...
Աղբյուր` Panorama.am
19:54
«Հրաժարականն անխուսափելի է»․ ֆուտբոլի երկրպագուները երթ են անցկացնում
Ֆուտբոլի Հայաստանի ազգային հավաքականի երկրպագուների Red Eagles և FAF շարժումները Ազգերի լիգայի 5-րդ տուրի Հայաստան - Ֆարերյան կղզիներ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:45
Հերիք չի՞ ձեռք առնեք ժողովրդին․ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Պատերազմի վտանգի մեջ գտնվող և օկուպացված տարածքներով երկրի կառավարիչն ասում է «...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Սափրված Նիկոլ Փաշինյանը
Նիկոլ Փաշինյանը  տեսանյութ է հրապարել  ֆեյսբուքյան իր էջում՝ ցուցադրելով սափրված դեմքը։ «Ողջույն սպիտակամորուս»,-...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Միրզոյանն ու Իրանի ԱԳ նախարարը հեռախոսազրույց են ունեցել
Նոյեմբերի 14-ին Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի Իսլամական Հանրապետության...
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Գրետա Թունբերգն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
 Շվեդ բնապահպան, ակտիվիստ Գրետա Թունբերգը, ով ժամանել է Հայաստան՝ բոյկոտելով Բաքվում անցկացվող COP29-ը, այցելեց Հայոց ցեղասպանության...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
Իշխանությունն արհեստականորեն նոր խմբային բախման է տանում` հակադրելով հարկ վճարողին և հայրենիքի պաշտպանին․ Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «Իշխանությունն արհեստականորեն նոր խմբային բախման է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:35
Վրաստանում ընտրությունների պատճառով փակ «անցակետերը» խնդիրներ են ստեղծում
Վրաստանի խորհրդարանական ընտրություններից մի քանի օր առաջ Վրաստանից չվերահսկվող Հարավային Օսիայի (Ցխինվալի) Ախալգորիի «անցակետերը»...
Աղբյուր` Panorama.am
18:10
Հայաստանում ինձ համեմատում են Մխիթարյանի հետ. Գոռ Մանվելյան
«Նոայի» և Հայաստանի ազգային հավաքականի կիսապաշտպան Գոռ Մանվելյանը ծավալուն հարցազրույց է տվել հեղինակավոր So Foot պարբերականին։ Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
18:03
Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավար է նշանակվել Սերոբ Սարգսյանը
Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանի որոշմամբ Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավար է նշանակվել Սերոբ Սարգսյանը։  «Սերոբ Սմբաթի Սարգսյանին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կեղծ մակնշումներով օղի և գինի
Բացահայտվել է ապօրինի ձեռնարկատիրության դեպք
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Էրդողանը սպառնում է քրդերին
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը չի բացառել Սիրիայի հյուսիսում քրդական զինված ուժերի դեմ նոր ռազմական գործողությունները: Ըստ Էրդողանի,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Չեմ պատկերացնում, թե ինչի շուրջ պետք է համագործակցենք. Օֆելյա Գրիգորյանը՝ ՀՀ-ի և ադրբեջանական հիդրոլոգների աշխատանքային խմբերի մասին
Բաքվում ԱՄՆ դեսպանը օրերս հայտարարեց. «Մեր ակտիվ աջակցությամբ Ադրբեջանից և Հայաստանից հիդրոլոգների և ինժեներների մի խումբ մշակում է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի սկզբունքներով համամարդկային համարվող Արցախի ժողովրդի ստեղծած ժառանգությունը շարունակաբար ավերվում է
Պատերազմից 4 տարի անց էլ առաքելության ուղարկումը իրականություն չի դարձել
Աղբյուր` Panorama.am
17:25
Ավինյանի կնոջ հորը Սարգիս Հովհաննիսյանի կողմից հարվածելու հաղորդման առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«Քննչական կոմիտեն հաղորդում է  ստացել մի անձի կողմից իրեն հարված հասցնելու վերաբերյալ։ Հաղորդման առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:16
2024 թվականի ամենասեքսուալ տղամարդը. նրա անունը ծանոթ է շատերին
Հայտնի դերասանը Ջոն Կրասինսկին People-ի կողմից ճանաչվել է ամենասեքսուալ տղամարդը: 45-ամյա արտիստը հանրությանը հայտնի է «Օֆիս»...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Սերգեյ Ուսնունց. Բանկերը պետք է ճանաչեն հաճախորդներին և առաջարկեն լավագույն ֆինանսական փորձառություն
Հաճախորդների փոփոխվող կարիքներից ու ակնկալիքներից մինչև բանկերի թվային փոխակերպում, հաճախորդների վստահությունից մինչև վաճառքների խթանում,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:56
OVIO-ն իր տվյալների մշակման կենտրոնում գործարկում է OVIO Cloud ծառայությունը
OVIO ընկերությունը գործարկել է նոր OVIO Cloud ամպային ծառայությունը, որը կազմված է երկու կլաստերից` G-Cloud և B-Cloud: G-Cloud կլաստերը...
Աղբյուր` Panorama.am
16:56
Ինչու՞ Չապայևի նման գլուխդ տնկած էդ տղերքին մահվան ուղարկեցիր. Էդուարդ Շարմազանովը՝ Փաշինյանին
ՀՀԿ  ԳՄ անդամ  Էդուրադ Շարմազանովը գրում է. «Պատասխանատու վարչապետը չի գոռում Արցախը Հայաատան է և վերջ ու հրաժարվում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:53
Նիկոլ Քիդմանը խոսել է Մարտին Սկորսեզեի ֆիլմում նկարահանվելու իր ցանկության մասին
Դերասանուհի Նիկոլ Քիդմանը խոստովանել է, որ կցանկանար խաղալ ռեժիսոր Մարտին Սկորսեզեի ֆիլմում։ Այս մասին նա խոսել է Vanity Fair-ին տված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:42
ԱԺ-ում այսօր շարունակվել է օտար տեղերից ներարկված «իրական և պատմական» հայրենիք կեղծ թեզի շուրջ ՔՊ-ական բարբաջանքները. Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Ազգային Ժողովում այսօր շարունակվել է ապազգային ելույթների ու օտար տեղերից ներարկված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:24
ՊՊԾ նախկին պետ Սարգիս Հովհաննիսյանը ծեծել է Տիգրան Ավինյանի աներոջը
Այսօր արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել «Երևանի ՋԷԿ» ՓԲԸ-ում, որը գտնվում է տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
2025 թվականի պետական բյուջեի նախագիծը. միֆ և իրականություն
Ազգային Ժողովում այս անգամ էլ պետական բյուջեի նախագծի քննարկումների ամփոփ պատկերը նույնն էր, ինչ նախորդ հինգ տարիներին․ օրվա իշխանությունը նորից...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Հադրութում 82 տարեկան կույր կնոջ վրա 16 գնդակի տեղ էր. ադրբեջшնցիների վայրագությունների մասին
«2020 թվականի հոկտեմբերի 10-ին ադրբեջանցիները մտել էին Հադրութ, մոտակա գյուղերը ու սարսափելի դեպքեր են տեղի ունեցել»,- Երևանում...
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Ժամանակավորապես կդադարեցվի Մաշտոցի պողոտայի մի հատվածի երթևեկությունը
Ֆրանսիայի հրապարակի հատումից մինչև Փ. Բուզանդի փողոց
Աղբյուր` Panorama.am
15:18
Հայաստանում շաքարային դիաբետով շուրջ 114 հազար պացիենտ կա
Շաքարային դիաբետի համաշպարհային օրն է
Աղբյուր` Panorama.am
15:11
ՀԱՊԿ-ի գործունեությանը մասնակցության սառեցման հարցում ՀՀ-ի դիրքորոշումը չի փոխվել. Անի Բադալյան
Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպան Գուրգեն Արսենյանի մասնակցությունը ՀԱՊԿ երկրների դիվանագետների հետ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հանդիպմանը չի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում
12:16 14/11/2024

Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}