Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հրավիրված ասուլիսում Նիկոլ Փաշինյանը մանրակրկիտ պատասխանեց Հանրային հեռուստաընկերության լրագրողի հարցին:

Հարց-Նախորդ տարի Հայաստանում անցկացված նիստից հետո ՀԱՊԿ անդամենրը հրաժարվեցին դատապարտել Ադրբեջանի գործողությունները և համապատասխան հայտարարությունը չընդունվեց: Հիշում ենք նաև, որ համարժեք արձագանք չեղավ նաև ՀՀ-ի երկու դիմումների վերաբերյալ: Օրերս հայտարարվեց, որ Հայաստանում կանցկացվի ՀԱՊԿ խաղաղապահ զորավարժություն: Կխնդրեմ մեկնաբանեք այս որոշումն և ի՞նչ ժամկետների մասին է խոսքը:

Ն. Փաշինյան-Ես կարծում եմ, որ այդտեղ մի փոքր թյուրըմբռնում կա, որովհետև ՀՀ ՊՆ-ն արդեն իսկ ՀԱՊԿ միավորված շտաբին գրավոր տեղեկացրել է, որ մենք այս իրավիճակում ՀՀ-ում նման զորավարժություններ անցկացնելը նպատակահարմար չենք համարում: Այդ զորվարաժությունները Հայաստանում, համենայն դեպս այս տարի, չեն կայանա: Ինչ վերաբերում է ՀԱՊԿ-ի հետ հարաբերություններին, ասեմ՝ մենք ուզում ենք, որ հարցի նրբությունները ճիշտ հասկանանք: Ձեր ասածը լիովին ճիշտ է՝ կապված Ադրբեջանի գործողությունները դատապարտելու հետ, բայց ամբողջը չէ: Ցանկանում եմ, որ հարցը դիտարկենք մեր տեսանկյունից, և ուրիշների դիրքորոշումներն էլ դիտարկենք մեր տեսանկյունից:

ՀՀ-ի ձևավորման գործընթացում անկյունաքարային է եղել այն միտքը, որ ՌԴ-ն ՀՀ-ի անվտանգության ոլորտի թիվ մեկ դաշնակիցը և անվտանգության երաշխավորն է: Պետք է ասեմ, որ մենք նույնպես հարցն ընկալել ենք և ընկալում ենք այդպես: 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո մեր առաջնային մտահոգությունը և օրակարգն առաջին հերթին ՌԴ-ի հետ եղել է հետևյալը, որ մենք մտավախություններ ունենք, որ Ադրբեջանն ագրեսիվ գործողություններ կձեռնարկի ՀՀ-ի միաջազգայնորեն ճանաչված տարածքի նկատմամբ և սա եղել է ՌԴ-ի հետ մեր անվտանգային հաղորդակցության հիմնական թեման: Իմ կարծիքով, այդ խոսակցությունն եղել է շատ կոնկրետ և դրանց արդյունքում մենք ստացել ենք պաշտոնական հավաստիացումներ, որ ՀՀ-ի սահմանները կարմիր գիծ են անվտանգության ոլորտի մեր դաշնակիցների և գործընկերների համար: Երբ տեղի ունեցան 2021 թվականի մայիսի հայտնի իրադարձությունները Սոթք-Խոզնավար հատվածում, ներխոժումը ՀՀ-ի տարածք, մենք, բնականաբար, նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների շրջանակում ակնկալել ենք կոնկրետ գործողություններ ՌԴ-ի և անվտանգային ոլորտի մեր մյուս գործընկերներից: Ի պատասխան մեր հարցումների և դիմումների՝ ստացել ենք դիտարկում այն մասին, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանները դեմարկացված չեն: Այս համատեքստում առաջացել է բովանդակային հակասություն՝ այդ դեպքում որտեղո՞վ է անցնում այն կարմիր գիծը, որն արդեն մենք միջպետական հարաբերություններում արձանագրել ենք: Այս համատեքստում շատ կարևոր է դրաձել այս հարցի պատասխանը հետագա հարաբերությունների կառուցման համար: Այդ կարմիր գիծը դե յուրե գոյություն ունի և այն ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտին է մեր տարածաշրջանում, մասնավորապես՝ Հայաստանի Հանրապետությունում:

Երևանում կայացած գագաթնաժողովում մեր առաջադրած հիմնական խնդիրն այն է, որ ոչ միայն տեսականորեն, այլև գործնական խնդիր ունենք ի ցույց դնելու և հասկանալու, թե որն է ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտին ՀՀ-ում: Մենք ասել ենք՝ առանց այս գծի արձանագրման պաշտոնապես մենք որևէ այլ փաստաթղթի ընդունում չենք պատկերացնում: Սա է հիմնական բովանդակությունն, որն այսօր էլ շարունակում է մնալ սեղանին: Այսինքը, ՀԱՊԿ երևանյան գագաթնաժողովն  ավարտվել է, բայց խոսակցությունն չի ավարտվել, և այն շարունակում է մնալ մեր օրակարգային հարցը: Ինչը, որ ես ասում եմ, բավական երկար քննարկվել է և՛ Հայաստան-Ռուսաստան, և՛ ՀԱՊԿ ֆորմատներով:

Հաջորդ հարցը հետևյալն է, օրինակ՝ վերջին շրջանում  Ադրբեջանն արևմտյան երկրների հետ հարաբերություններում իր ագրեսիվ գործողությունները բացատրում է հետևյալ կերպ, ասում է՝ մենք մտավախություններ ունենք, որ ՀՀ-ն և ՌԴ-ն համատեղ ագրեսիվ գործողություններ են նախապատրաստում Ադրբեջանի նկատմամբ և մենք, այսպես ասած,  «կանխարգելիչ գործողութուններ» ենք ձեռնարկում: Մենք, բնականաբար, բոլորս գիտենք, որ աբսուրդ է այդ մասին խոսելը, բայց մյուս կողմից էլ նաև Ուկրաինայի իրադարձությունների ֆոնին այս խոսույթն որոշակի հետաքրքրություն է առաջացնում: Ադրբեջանը հենց այդ պատճառով էլ Արևմուտքում այդ խոսույթն է զարգացնում:

Մենք ՌԴ գործընկերների ուշադրությունը հրավիրում ենք այս փաստի վրա՝ արձանագրելով, որ նրանց չարձագանքման պայմաններում, ստացվում է, որ ՌԴ ռազմական ներկայությունն Հայաստանում ոչ միայն չի երաշխավորում ՀՀ-ի անվտանգությունն, այլև ընդհակառակը՝ սպառնալիքներ է ստեղծում ՀՀ-ի անվտանգության համար: Մենք այս փաստերից հետևություններ չենք անում՝ առայժմ արձանագրում ենք այս փաստերը և ես ուզում եմ ասել, որ տպավորություն չստեղծվի, թե մեր հարաբերությունների որևէ փուլում այս խոսակցությունը տեղ չի ունեցել: Սա անընդհատ խոսակցություն է եղել, այլ բան է, որ մենք հիմնականում աշխատել ենք այն պահել աշխատանքային խորհրդապահական մակարդակով: Հարց կծագի, թե ինչո՞ւ եմ ես այս մասին հրապարակային խոսում՝ շատ պարզ մի պատճառով, որովհետև ես չեմ կարող թույլ տալ, որ ՀՀ-ի հանրությունը տպավորություն ստանա, թե մենք մեր աշխատանքում, բանակցություններում, հարաբերություններում ՀՀ-ի շահերին առնչվող որևէ հարց չենք հետապնդում բավարար չափով: Շատ կարևոր է, որ մեր հանրությունը տեղյակ լինի, որ այս թեմաներով, ըստ էության, ամենօրյա աշխատանք ենք տանում և այդ աշխատանքը շարունակելու ենք: