Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանի պաշարման հետևանքով օրեր շարունակ ծնողներից հեռու գտնվող արցախցի երեխաների՝ տունդարձի ճանապարհին մեքենային են մոտեցել քաղաքացիական հագուստով դեմքերը փակած 10-15 ադրբեջանցիներ՝ տեսախցիկներով, նրանցից ոմանք ներխուժել են մեքենա և նկարահանել մեքենայում գտնվող երեխաներին։

Ադրբեջանցիների սադրիչ գործողությունների հետևանքով մեքենայում իրարանցում է առաջացել, որի հետևանքով երեխաներից մեկը ուշաթափվել է։

Կատարվածին, դրա հետևանքներին  Panorama.am-ի հետ զրույցում գնահատական է տվել Վորլդ Վիժն Հայաստանի երեխաների իրավունքների պաշտպանության փորձագետ Աիդա Մուրադյանը։

Panorama.am-Տիկին Մուրադյան, ինչպե՞ս եք գնահատում ադրբեջանցիների գործողություններն Արցախ վերադարձող երեխաների նկատմամբ։ Արդյո՞ք դրանք երեխաների իրավունքների խախտում են։
Աիդա Մուրադյան-Միավորված ազգերի կազմակերպությունը Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրում հռչակել է, որ երեխաներն ունեն հատուկ հոգածության և օժանդակության իրավունք: Համաձայն Միջազգային զինված կոնֆլիկտների զոհերի պաշտպանության վերաբերյալ Ժնևի կոնվենցիաներին կից Արձանագրության, երեխաներն օգտվում են հատուկ հարգանքից, և ապահովվում է նրանց պաշտպանությունը ամեն կարգի անվայելուչ ոտնձգություններից: Կոնֆլիկտի մեջ գտնվող կողմերը ապահովում են երեխաների պաշտպանությունը և օգնությունը:

Արցախի շրջափակման պատճառով ավելի քանի մեկ ամիս ծնողական խնամքից զրկված 19 երեխաներին տուն վերադարձնող մեքենան կանգնեցվել է ադրբեջանցիների կողմից և քաղաքացիական հագուստով, դեմքերը փակած ավելի քան 10 ադրբեջանցիներ ներխուժել են մեքենա և նկարահանել մեքենայում գտնվող երեխաներին։ Բնականաբար նրանց գործողությունները ահաբեկել են երեխաներին: Երեխաներից մեկն անգամ ուշագնաց է եղել:

Նման գործողությունները միանշանակ երեխաների իրավունքների կոպտագույն խախտում են:

ՄԱԿ-ի Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիայի 38-րդ հոդվածի համաձայն «Մասնակից պետությունները պարտավորվում են հարգել միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերը, որոնք կիրառվում են զինված ընդհարումների դեպքում և առնչվում են երեխաներին, և ապահովել դրանց նկատմամբ հարգանքը»։ Բանն այն է, որ ՄԱԿ-ի Երեխայի իրավունքների պաշտպանության կոնվենցիային միացել է նաև Ադրբեջանը՝ դեռևս 1992 թվականին՝ ընդունելով, որ  յուրաքանչյուր երեխա ունի կյանքի, ազատության, կրթության, ընտանիքում ապրելու, անձնական կյանքի անձեռնմխելիության, իր պատվի և արժանապատվության նկատմամբ ապօրինի ոտնձգությունից պաշտպանված լինելու և այլն իրավունքներ։ Ըստ էության, այս գործողությունները ոչ միայն երեխաների իրավունքների կոպտագույն խախտում են, այլև հենց իրենց միջազգայնորեն ստաձնած պարտավորությունների:

Panorama.am-Ձեր կարծիքով, որո՞նք են անչափահասների նկատմամբ նման գործողությունների նպատակը։
Աիդա Մուրադյան-Նպատակը կարծում եմ շատ պարզ է, և Արցախում ապրող երեխաների իրավունքների ոտնահարումը միայն այս դրվագով չէ, որ ականատես ենք լինում:

Շարունակաբար ոտնահարվում են երեխաների հիմնարար իրավունքները՝ կյանքի և առողջության, կրթության, ընտանիքի ու համայնքի հետ ապրելու և այլն։ Միջազգային իրավունքի տեսանկյունից իրավունքի սուբյեկտը, այսինքն այդ իրավունքը կրողը երեխան է: Նրա կարգավիճակը՝ փախստական, ապաստան հայցող, քաղաքացիություն չունեցող անձ, չճանաչված երկրի քաղաքացի և այլն, չի կարող որևէ կերպ սահմանափակել նրա հիմնարար իրավունքները: Այս գործողությունը ոչ այլ ինչ է, քան երեխաների ահաբեկում:

Panorama.am-Ո՞րը պետք է լինի Հայաստանի Հանրապետության՝ պետության, հասարակական սեկտորի արձագանքն Ադրբեջանի նման քաղաքականությանը։
Աիդա Մուրադյան-Կարծում եմ՝ այս և նման գործողությունները առանց համապատասխան արձագանքի թողնելը բարենպաստ պայմաններ կստեղծի ապագայում ևս նման վարքագիծ դրսևորելու: Հետևաբար, շատ կարևորում եմ այս միջադեպին ինչպես պետական, այնպես էլ միջազգային և հասրարական կազմակերպությունների արձագանքը:

Լուսանկարը  Վորլդ Վիժն Հայաստանի ֆեյսբուքյան էջից։

Զրուցեց Լալա Տեր-Ղազարյանը։