Անկարայի համար հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը երկրորդական է, այլ նպատակներ ունի. Սաֆրաստյան
«Տեղի է ունենում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթաց։ Արարատ Միրզոյանի այցն էլ Թուրքիա դիտարկում եմ այդ գործընթացի մի մասը»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասում է ԳԱԱ ակադեմիկոս, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանը։
Նրա գնահատմամբ, երկու կողմից արվող հայտարարությունները գտնվում են հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման ընդհանուր շրջանակի մեջ։
«Այդ գործընթացում դրական հետևանքների հասնելու համար, եթե համարում ենք վերջնական հարաբերությունների նորմալացում, կարգավորում, դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատում, սահմանի բացում, ժամանակ է պետք, միանգամից չի լինում»,-նշում է ակադեմիկոսը։
Երբ ակնկալել վերջնական արդյունք հայ-թուրքական հարաբերություններում
«Բարդ հարց է, իհարկե, չեմ կարող կանխատեսում անել։ Կախված կլինի թուրքական կողմի մոտեցումներից։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև Հայաստանը հայտարարել և հայտարարում է, որ պատրաստ է առանց ոչ մի նախապայմանների, միանգամից հարաբերությունները կարգավորել։
Թուրքիայի մոտեցումն այլ է։ Թուրքիան փորձում է այս բանակցային գործընթացն օգտագործել իր նպատակներին հասնելու համար։ Ոչ թե հարաբերությունները կարգավորել, սահմանը բացել, այլ իր նպատակներն ունի, որոնք կապված են հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հետ այն տարբերակով, որը պնդում է Ադրբեջանը, հավանական է նաև «Զանգեզուրի միջանցքի» հետ։
Թուրքիան այդ նպատակներն ունի, ոչ թե հարաբերությունները կարգավորել, որը երկրորդական է իր համար»,- նշում է Ռ.Սաֆրաստյանը։
Թուրքագետն ասում է, որ սահմանի բացումը Հայաստանի համար անվտանգային խնդիրներ կստեղծի, պետք է պատրաստ լինել դրան, նաև տնտեսական առումով էլ խնդիրներ կլինեն, կարող է ներքին արտադրողը տուժել դրանից։
«Մյուս կողմից էլ սահմանը բացելու արդյունքում կստանանք որոշակի օգուտներ։ Պետք է օգուտներից օգտվել՝ վտանգները փորձել կառավարել»,- կարծում է նա։
Թուրքիան՝ ավերիչ երկրաշարժից հետո
Ռուբեն Սաֆրաստյանը կարծում է, որ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանն այս իրավիճակից դուրս կգա մեծապես թուլացած, որովհետև գնալով ուժեղանում են այն ձայները, որոնք մեղադրում են իշխանություններին այս վիճակի համար. «Բնական աղետ է, ուժեղ երկրաշարժ է եղել, բայց հետևանքները կարող էին ավելի նվազ լինել, ավելի քիչ լիներ զոհերի թիվը, ավերածությունները, եթե իշխանություններն այնպիսի քաղաքականություն չվարեին, ինչպես վարում էին երկու տասնամյակի ընթացքում»։
Նա նշում է, որ ավելի շատ զոհեր են գրանցվել ու ավերածություններ են եղել Թուրքիայի այն տարածաշրջաններում, որոնք թույլ զարգացած են։
«Իշխանությունը երկրի ռեսուրսներն այդ շրջանների զարգացմանը, ենթակառուցվածքների զարգացմանը ուղղելու փոխարեն ուղղում էին արտաքին քաղաքականության մեջ, ագրեսիվ քաղաքականություն էին վարում, արկածախնդրություններ իրականացնում»,- ասում է Ռ.Սաֆրաստյանը։
Հարցին՝ հայկական միամիտ միտքը հույս ունի, և դա կարդացվում է սոցիալական ցանցերում, որ Թուրքիայի երկրաշարժից հետո Թուրքիան խեղճացել է, ու որպես հետևանք՝ խեղճացել է նաև Ադրբեջանը՝ նվազեցնելով իրենց դերի կարևորությունը այլ երկրների հարաբերություններում, սակայն այս երկրների և դիվանագիտական հնարքները, և կոշտ ուժը դժվար թե երկրաշարժից տուժի, ի՞նչ կասեք, նա պտասխանեց. «Իհարկե, Թուրքիան կթուլանա, չի կարող այնպիսի արտաքին քաղաքականություն անցկացնել ինչպես մինչև հիմա էր անում։
Երկրորդ. Ադրբեջանն էլ կթուլանա, քանի որ Թուրքիան իր մեջքն է, իր հետևում է կանգնած։
Երրորդ. ենթադրում եմ, որ Թուրքիայի կախվածությունը Արևմուտքից կուժեղանա, մասնավորապես ԱՄՆ-ից։ Երբ որ սկսեն վերականգնողական աշխատանքներ, Թուրքային մեծ միջոցներ են անհրաժեշտ, այդքան միջոց չունի։ Պետք է արտասահմանյան կապիտալի ներհոսք լինի, իսկ դա կարող է ապահովել Արևմուտքը, առաջին հերթին ԱՄՆ-ն»։
Նա կարծում է, որ ԱՄՆ-ն կփորձի օգտագործել այդ իրադրությունը և ճնշում կգործադրվի Թուրքիայի վրա։
«Իհարկե, հայ-թուրքական հարաբերություններն առաջնային չեն ԱՄՆ-ի համար։ Կան այլ խնդիրներ, օրինակ Շվեդիայի, Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու խնդիրը, ՌԴ հետ կապված խնդիրները, քանի որ թուրք-ռուսական սիրախաղը դուր չի գալիս ԱՄՆ-ին։
Կարծում եմ՝ որոշակի տեղ կհատկացնեն նաև Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրելուն Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորելու առումով»,- ասում է Ռ.Սաֆրաստյանը։
Մանրամասն՝ տեսանյութում։
Հարակից հրապարակումներ`
- ՀՀ կառավարության ֆոնդից 157.8 մլն դրամ՝ Թուրքիային և Սիրիային օգնելու համար
- Պետդեպը՝ Արարատ Միրզոյանի Թուրքիա կատարած այցի մասին
- Հայաստանից հանդես գնացողը մռութիկ է անում Թուրքիային
- Ձեռք են բերվել կոնկրետ պայմանավորվածություններ.Արարատ Միրզոյանը՝ Թուրքիա կատարած այցի մասին
- +3՝ Թուրքիայում Միրզոյանին ներկայացվել է հայ փրկրարաների աշխատանքը
- Սերգեյ Մարկեդոնով. Արարատ Միրզոյանի այցը Թուրքիա կդառնա՞ առանց չակերտների պատմական
- Սասունյան. Հայաստանից Թուրքիային տրամադրվող օգնությունը թեժ բանավեճ է առաջացրել հայկական շրջանակներում
- Տոյվո Կլաարը պատմական է որակել Արարատ Միրզոյանի՝ այսօր կատարելիք այցը Թուրքիա
- Արարատ Միրզոյանը վաղը կմեկնի Թուրքիա
- Նույնիսկ Հայաստանի բյուջեից գնացող օգնությունը Թուրքիան ծառայեցնում է իր նպատակների շահին
- Հայաստանի՝ Թուրքիայի նկատմամբ այդպիսի վերաբերմունքը տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում. Աբրահամյան
- Ցանկության դեպքում հնարավոր է սահմանը բացել, հուսանք՝ Թուրքիայի կառավարությունն ավելի կհակվի այս գործընթացին. ՔՊ-ական պատգամավոր
- Թուրքիային օգնեցին, Արցախին՝ ոչ
- Ես էլ եմ ցավակցել Թուրքիային և ճիշտ եմ արել. Ալեն Սիմոնյան
- Ինչո՞ւ թշնամական Թուրքիային նման արագ և այդպիսի փաթեթով արձագանք կա, իսկ Իրանի հանդեպ՝ 0 արձագանք. Անդրանիկ Թևանյան
- Վարդան Ոսկանյան. էրդողանական Թուրքիան հենց այս պահին էլ խիստ վտանգավոր թշնամի է
- Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Էրդողանի հետ
- Հայաստանը պատրաստվում է օգնություն տրամադրել Թուրքիային և Սիրիային