Ձեր վստահելի աղբյուրը

Թուրքիան այսօր էլ ավելի ակտիվորեն համարվում է արցախյան կոնֆլիկտի մաս և շահառու։ «Ղարաբաղյան պրոֆիլ» խորագրով քննարկմանն ասաց Երևանի պետական համալսարանի արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։

Նրա խոսքով՝ Թուրքիան ԱՄՆ-ի կրտսեր գործընկերն է, բայց այս տարիների ընթացքում որոշակի կարգավիճակային փոփոխություն է եղել, և հիմա ոչ միայն ներկայանում է ամերիկյան շահի պրովայդեր, այլև ձգտում և որոշակի հաջողությունների է հասել՝ դառնալով  տարածաշրջանում գերտերություն իր յուրահատուկ շահերով, որոնք երբեմն կարող են ԱՄՆ շահերի հետ համընկնել, երբեմն՝ ոչ։

«Այսինքն՝ մենք գործ ունենք փոփոխված Թուրքիայի հետ՝ դրանից բխող այլ իրողություններով»,- նշեց թուրքագետը։

Դա հաշվի առնելով, ըստ Ռուբեն Մելքոնյանի, Հայաստանի իշխանություններին պետք է բացատրել, որ Թուրքիան արցախյան բոլոր պատերազմների մասնակից է և միշտ էլ եղել է Ադրբեջանի դաշնակիցը. «Շուշիի հռչակագիրը կարդալուց հետո պատկերացնել Ադրբեջանի և Թուրքիայի շահերն առանձին, դրա համար վառ երևայակայություն է պետք։ Թուրքիան այսօր էլ ավելի ակտիվորեն համարվում է արցախյան կոնֆլիկտի մաս և շահառու»։

Իսկ ինչպես կարող ենք հարաբերվել Թուրքիայի հետ։ Թուրքագետի խոսքով՝ բնականաբար ոչ այնպես, ինչպես այս օրերին փորձում էին շփվել Հայաստանի այս պահի իշխանություններն իրենց «գերհզոր» դիվանագիտական կոմբինացիայով՝ սեյսմիկ, հումանիտար և այլն։ Ըստ Ռուբեն Մելքոնյանի՝ այդպիսի սենտիմենտները չեն կարող ազդել մի քանի հարյուր տարվա պետականություն ունեցող երկրի որոշումների վրա՝ այն էլ արևելյան տրամաբանությամբ, երբ Թուրքիան արևելյան սիրալիրությունների, շողոքորթության փայլուն կրողն ու գիտակն է։

Նա միաժամանակ նշեց, որ 1990-ականներին Թուրքիան, որ ներգրավված էր արցախյան հարցում, ավելի սահմանափակված, կաշկանդված էր, իսկ հիմա ձեռք է բերել ավելի մեծ ազատություն։ Այսինքն՝ Թուրքիան այս հարցում գործում է շատ ավելի ազատ, ավելի քիչ համապատասխանեցնելով ու համաձայնեցնելով իր քայլերը տարբեր այլ խաղացողների, մեծ տերությունների հետ։

Ռուբեն Մելքոնյանն ընդգծեց, որ Թուրքիան անշեղորեն իրականացնելու է նույն քաղաքականությունն՝ անկախ իշխանության ղեկին գտնվող անձանից, քաղաքական ուժերից, գաղափարախոսական հոսքանքներից և այլն։

«Այս պարագայում չգիտակցել, որ Թուրքիան էքսիզտենցիալ սպառնալիք է Հայաստանի համար, նշանակոմ է ոչինչ չհասկանալ։ Իսկ ինչպես պետք է շփվել Թուրքիայի հետ։ Արևելքում անկախ պետության չափերից, բնակչության թվից, կա պետական արժանապատվության և դրա հանդեպ հարգանքի ինստիտուտ։ Թուրքիան էլ, այլ արևելյան երկրները դրան մեծ ուշադրություն են դարձնում։ Թուրքիան շփվել է ՀՀ նախկին նախագահների հետ, որոնք հաստատ նրա համար մնում էին թշնամի, բայց նրանց մասին ծաղրական երգեր չէին երգում ոչ Թուրքիայում, ոչ Ադրբեջանում, նրանց հանդեպ այդպիսի վերաբերմունք չկար, այլ կար հարգանք՝ հաշվի առնելով այդ արևելյան պետականության, արժանապատվության գաղափարը։

Հիմա ամենակարևոր խնդիրներից մեկն այն է, որ մենք կորցրել ենք նաև դա, հետևողականորեն կորցնում ենք պետական արժանապատվությունն Արևելքում։ Որքան էլ մեր ԱԳ նախարարը գնա Թուրքիա և նրանց ցավակցի, միևնույն է չենք դառնալու հարգելի հյուրեր, գործընկերներ, քանի որ պարտված իշխանությունը, պարտված անձը չի կարող պետությունը ներկայացնել ոչ Արևելքում, ոչ Եվրոպայում, որ Լատինական Ամերիկայում։ Մյունխենյան հերթական խայտառակությունը և ամրագրումը ոչ թե Ալիևի մտքի փայլատակումն է, այլ օբյեկտիվ իրականության ամրագրումն էր, որ այս պարտված ուժը և անձը չի կարողանալու անգամ իր բուռն ցանկության դեպքում Հայաստանի շահերն ըստ արժանվույն ներկայացնել որևէ հարթակում»,- ասաց Ռուբեն Մելքոնյանը։

Նրա խոսքով՝ Հայաստանն ունի ներուժ, դրանում հատկապես կարևոր է ինտելեկտուալ ներուժը, իսկ ինտելեկտուալ Հայաստանն Արելքում միշտ ունեցել է իր առանձնահատուկ դերը։ 

«Դա է բանաձը։ Կարծում եմ՝ բարդ իրավիճակում մեր ներուժի համադրմամբ կարողանալու ենք ուժեղացած, երկրաշարժից ցնցված, ագրեսիվ  Թուրքիայի հետ շփման մեր բանաձևն ունենալ։ Դրա հնարավորությունը կա, ամենակարևորը՝ պետք է փոխել մարդուն, որը Մյունխենում կներկայացնի Հայաստանը շատ ավելի լավ»,- ընդգծեց թուրքագետը։