Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ազգային ժողովի հերթական նիստում «Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագծի քննարկման ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Նազարյանը խնդրեց հաշվի առնել, որ խոսում են  ոչ թե ավտովթարից կամ աշխատանքային անվտանգության նորմերը խախտած և հաշմանդամություն ստացած մարդկանց մասին, այլ մարդկանց մասին է, ովքեր վիրավորել են մեր սահմանները  պաշտպանելուց, մեր հայրենիքը փրկելուց։

«Խնդրում եմ ընդհանուր  հաշմանդամություն ունեցողների հետ այս մարդկանց մի խառնեք։ Խոսքն ընդամենը 160-ի, հետո թող լինի 300, մասին է։  Թող բոլորն էլ՝ առաջին կարգի, երկրորդ կարգի հաշմանդամներն էլ առողջանան, բայց ի՞նչն է խանգարում պետությանը, որ այս մարդիկ, ովքեր ստանում են  74 հազար, 200 հազար,  66 հազար, ամբողջ կյանքի համար այս գումարը հատկացվի և այս քննարկումներն ավարտենք։ Իսկականից  ամոթ է մեր պետության համար, որ մենք դրած քննարկում ենք ու մի հատ էլ ասում ենք՝ 30 հազար դրամ թոշակ են ստանալու։ Լավ էլի»,- ասաց ընդդիմադիր պատգամավորը։

Հարցը զեկուցող ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Դավիթ Խաչատրյանն ասաց, որ գործող օրենսդրությունն  առաջին, երկրորդ խմբի հաշամանդամություն ունեցող զինծառայողների համար ունի որոշակի  երաշխիքներ կապված Հիմնադրամի  շրջանակում տրվող հատուցումների հետ։

«Մենք թե օրենքը, թե առաջարկությունները մշակելիս, բոլոր տեղերում խոսելիս և այժմ այստեղ ունենք գիտակցում, թե ում հետ գործ ունենք, ում մասին ենք խոսում։ Որևէ կասկած չի կարող լինել, որ մենք իրենց գործը հավասարեցնում ենք այլ դեպքերում տեղի ունեցած տխուր իրավիճակների հետ։

Առաջին և երկրորդ խմբի համար ունենք  Հիմնադրամի հատուցումները, երրորդ խմբի համար ունենք  պարգևավճար և կենսաթոշակ։ Ամեն մեկի համար սահմանված են չափեր։ Ձեր առաջարկը հասկանում եմ՝  բոլորին հավասարեցնել, դարձնել Հիմնադրամի շահառու։ Դա այլ հարց է, կարող ենք քննարկել»,- ասաց փոխնախարարը։

Գեղամ Նազարյանը նշեց, որ այդ օրենքն իրենք են գրում, իրենք են սահմանում, Վեներայից կամ Մարսից չեն պարտադրում իրենց։

«Հիմա ի՞նչն է մեզ խանգարում։ Հասկանում եմ՝ մղումը դրական է, ինչ-որ ձևով  փոխհատուցվի։ Բայց պետության համար մեծ ծանրաբեռնվածություն չէ։ Եկեք փոփոխենք։ Մարդիկ, ովքեր  առաջին և երկրորդ խմբի հաշմանդամ են դարձել, կարող էին հանգիստ զոհվել գնդակը կես միլիմետր, մեկ միլիմետր այս այն կողմ դիպչելու դեպքում, նրանց ընտանիքները տարիներ շարունակ բավական փոխհատուցում էին ստանալու։

Ի՞նչն է խանգարում մեզ, որ կենդանի հերոսներին, որոնք մեր կողքին են, հարգանքի ձև է սա։ Այս օրենքը փոխեք, գոնե այս պահին այս գումարները պահպանվի, օրենքով ամրագրվի»,- ասաց Նազարյանը։

Հարակից զեկուցող ԱԺ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովոի անդամ Լիլիթ Ստեփանյանն ասաց, որ զինվորական ծառայության պատճառով 9707 անձ ձեռք է բերել հաշմանդամություն. նրանցից 175-ը՝ անժամկետ, առաջին խմբում՝ 111 անձ,  երկրորդ խմբում՝ 160 անձ, երրորդ խմբում՝ 719 անձ։ 

Նախագծի համաձայն.

«Առկա իրավիճակը և խնդիրները.
«Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքով կարգավորվում են Հայրենիքի պաշտպանության մարտական գործողություններին մասնակցելու կամ հակառակորդի հետ շփման գծում մարտական հերթապահության կամ հատուկ առաջադրանք կատարելու ժամանակ կամ հակառակորդի նախահարձակ գործողության հետևանքով  զինծառայողների առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման հետ կապված հարաբերությունները:
Համաձայն Օրենքի` Հիմնադրամի շահառու է հանդիսանում նաև այն զինծառայողը,

ով մարտական գործողությունների ժամանակ ստացած վնասվածքի կամ խեղման հետևանքով ստացել է առաջին կամ երկրորդ խմբի հաշմանդամություն: Ըստ այդմ, ամսական հավասար վճարումները վճարվում են առաջին կամ երկրորդ խմբի հաշմանդամության ժամանակահատվածի համար, իսկ եթե զինծառայողը վերափորձաքննության արդյունքում ճանաչվում է երրորդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձ, ապա ամսական հավասար վճարումները դադարեցվում են՝ հարուցելով շահառուների դժգոհությունը։

Միաժամանակ, 2023 թվականի փետրվարի 1-ից ուժի մեջ է մտնում է «Անձի ֆունկցիոնալության գնահատման մասին» օրենքը, որի շրջանակներում արմատապես վերանայվում են հաշմանդամության սահմանման կառուցակարգերը, այդ թվում` հաշմանդամություն ունեցող անձանց տրամադրվող սոցիալական ծառայությունների բովանդակությունը:

Արդյունքում, անցումային շրջանում` մինչև «Անձի ֆունկցիոնալության գնահատման մասին» օրենքի ամբողջական կիրարկումը (մինչ այդ օրենքով նախատեսված ծառայություններն ամբողջ ծավալով մատուցելը), եթե, օրինակ, երկրորդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձը վերափորձաքննության արդյունքում ճանաչվում է երրորդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձ, ապա տեղի է ունենում զինծառայողի սոցիալական վիճակի վատթարացում, քանի որ մի կողմից նվազում են զինծառայողի դրամական եկամուտները (հաշվի առնելով երրորդ խմբի զինհաշմանդամների համար սահմանված` հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակների և պարգևավճարների չափերը), իսկ մյուս կողմից` զինծառայողը դեռևս հնարավորություն չունի ստանալու համապատասխան ծառայություններ: 

 Առաջարկվող լուծումները

Հաշվի առնելով վերը նշվածը` ներկայացվող նախագծով առաջարկվում է համապատասխան փոփոխություններ կատարել «Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում և.

1) Հիմնադրամի խորհրդին լիազորել` իր սահմանած պայմաններով և կարգով լրացուցիչ սոցիալական ծառայություններ մատուցել Հիմնադրամի շահառուներին,

2) անցումային շրջանի համար (մինչև «Անձի ֆունկցիոնալության գնահատման մասին» ՀՀ օրենքի ամբողջական կիրարկումը) դրամական աջակցություն վճարել այն զինծառայողների համար, ովքեր ունեցել են առաջին կամ երկրորդ խմբի կամ ֆունկցիոնալության խորը կամ ծանր աստիճանի սահմանափակումով հաշմանդամություն (ճանաչվել են հիմնադրամի շահառու) և բժշկասոցիալական փորձաքննության արդյունքում ճանաչվում է երրորդ խմբի կամ ֆունկցիոնալության միջին աստիճանի սահմանափակումով հաշմանդամություն ունեցող անձ:

Դրամական աջակցության չափն առաջարկվում է` սպայական կազմի զինծառայողներին` 75 000 դրամ, պայմանագրային և զորահավաքային կազմի զինծառայողներին, կամավորականներին` 50 000 դրամ, պարտադիր ժամկետային կազմի զինծառայողներին` 25 000 դրամ:

Խնդրո առարկա չափերը սահմանվել է` հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այս անձինք ստանալու են նաև հաշմանդամություն զինվորական կենսաթոշակ և համապատասխան պարգևավճար»:

Կառավարության կողմից երկայացված  «Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ զինծառայողների կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագիծն  առաջին ընթերցմամբ ընդունվեց 59 կողմ, 27 ձեռնպահ, 0 դեմ  ձայների հարաբերակցությամբ։