Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ աշխարհում յուրաքանչյուր երկու րոպեն մեկ առնվազն մեկ կին մահանում է հղիության և ծննդաբերության հետ կապված բարդությունների պատճառով:

Ըստ հրապարակված զեկույցի, որը պատրաստվել է ԱՀԿ-ի, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և Համաշխարհային բանկի փորձագետների խմբի կողմից, մահվան գրեթե յուրաքանչյուր դեպք բաժին է ընկնում ցածր կամ միջին եկամուտ ունեցող երկրներին:

Ինչպես նշվում է «Մայրական մահացության միտումները» զեկույցում, վերջին տարիներին կանանց առողջության պահպանման ոլորտում տագնապալի վատթարացում է նկատվում։ Ըստ մասնագետների՝ 2016 թվականին մինչև 2020 թվականն ընկած ժամանակահատվածում մայրական մահացությունը կա՛մ աճել է, կա՛մ մնացել է նույն մակարդակի վրա աշխարհի գրեթե բոլոր տարածաշրջաններում։

Միլիոնավոր կանանց համար հղիությունը մեծ ռիսկ է

«Յուրաքանչյուր կնոջ համար հղիությունը պետք է մեծ հույսերի և դրական զգացողությունների ժամանակ լինի, սակայն աշխարհի միլիոնավոր կանանց համար, որոնք հնարավորություն չունեն որակյալ բուժօգնություն ստանալ, հղիությունը, ցավոք, դեռևս դառնում է ծայրահեղ ծանր և վտանգավոր փորձություն։

Նոր վիճակագրությունը ընդգծում է այնպիսի միջավայրի ստեղծման հրատապ անհրաժեշտությունը, որը թույլ կտա յուրաքանչյուր կնոջ և աղջկա ստանալ հիմնական բժշկական օգնություն ծննդաբերությունից առաջ, ընթացքում և հետո, և ապահովի, որ նրա վերարտադրողական իրավունքները լիովին հարգվեն»,- նշել է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) գլխավոր տնօրեն դոկտոր Թեդրոս Ադhանոմ Գեբրեյեսուս Թեդրոս Ադհանոմ Գեբրեյեսուսը։

Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում մայրական մահացության մակարդակն աճել է

Ըստ զեկույցի, որը ցույց է տալիս մայրական մահացության միտումներն ազգային, տարածաշրջանային և գլոբալ մակարդակներում 2000-ից 2020 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում, 2020 թվականին գրանցվել է մայրական մահացության մոտ 287,000 դեպք:

2016-2020 թվականներին ՄԱԿ-ի ութ տարածաշրջաններից երկուսում՝ Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում, Լատինական Ամերիկայում և Կարիբյան ավազանում մայրական մահացության ցուցանիշն աճել է, համապատասխանաբար, 17 և 15 տոկոսով: Մյուս տարածաշրջաններում ցուցանիշները մնացել են նույն մակարդակի վրա։

Զեկույցի հեղինակները միաժամանակ նշում են, որ ցուցանիշների բարելավումը իրագործելի խնդիր է։ Օրինակ, նույն ժամանակահատվածում երկու տարածաշրջաններում (Ավստրալիա և Նոր Զելանդիա, Կենտրոնական և Հարավային Ասիա) մայրական մահացության մակարդակը զգալիորեն նվազել է (համապատասխանաբար 35% և 16%): Աշխարհի 31 երկրում ևս մայրական մահացության  ցուցանիշը նվազել է։

Մայրական մահացության բարձր ցուցանիշներ շարունակում են գրանցվել աշխարհի ամենաաղքատ շրջաններում և հակամարտող երկրներում: 2020 թվականին մայրական մահերի բոլոր դեպքերի մոտ 70%-ը տեղի է ունեցել Սահարայից հարավ ընկած Աֆրիկայում։ Ծանր հումանիտար ճգնաժամի մեջ գտնվող ինը երկրներում մայրական մահացության մակարդակն ավելի քան երկու անգամ գերազանցում է համաշխարհային միջինը (551 մայրական մահ 100,000 կենդանի ծնվածի դիմաց։ Սա ավելի քան կրկնակի է համաշխարհային միջինից):

COVID-19 և մայրական մահացություն

Մայրական առողջության պահպանման գործում առաջընթացի դանդաղեցմանը, ըստ զեկույցի, հնարավոր է, նպաստել է նաև COVID-19 համավարակը։ Քանի որ ներկայումս առկա տվյալները սահմանափակվում են մինչև 2020 թվականը, մայրական մահացության վրա համաճարակի ազդեցության իրական մասշտաբները հաստատելու համար անհրաժեշտ կլինի ավելի շատ տեղեկատվություն:

Այնուամենայնիվ, զեկույցի համաձայն, COVID-19 վարակը կարող է մեծացնել հղիության ընթացքում առողջության հետ կապված վտանգները, և երկրները պետք է քայլեր ձեռնարկեն՝ ապահովելու, որ հղի կանայք և հղիություն պլանավորողները պատվաստվեն COVID-19-ի դեմ։

«Մայրական մահացության կրճատումը շարունակում է մնալ գլոբալ առողջապահական ամենահրատապ մարտահրավերներից մեկը», - ասում է Ջոն Ուիլմոթը, Տնտեսական և սոցիալական հարցերի դեպարտամենտի բնակչության բաժնի ղեկավարը: – Կանխարգելվող մայրական մահերին վերջ դնելը և մայրական առողջության որակյալ ծառայությունների համընդհանուր հասանելիության ապահովումը պահանջում է ազգային և միջազգային նվիրված ջանքեր և նպատակներին նվիրվածություն, հատկապես առավել խոցելի բնակչության համար:

Զեկույցի հեղինակների կարծիքով, աշխարհը պետք է զգալիորեն արագացնի առաջընթացը մայրական մահացության կրճատման ուղղությամբ, այլապես մինչև 2030 թվականը վտանգի տակ կհայտնվի ավելի քան 1 միլիոն կանանց կյանքը: