Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ես ուզում եմ ձեզ հավաստիացնել՝ եթե մենք ունենանք իրավիճակ, որ մնացել է մեկ-երկու-երեք օր, որ ինչ-որ թուղթ ենք ստորագրելու, դա իրականում շատ լավ նորություն է և ոչ թե վատ նորություն»,- ասուլիսում ասաց Նիկոլ Փաշինյանը։

Ըստ նրա, դա նշանակում է, որ բանակցային  գործընթացներով ունեցել են առաջընթաց և հասել են արդյունքի, որը «մեր երազանքների արդյունքը չէ, բայց որն, այնուամենայնիվ, արդյունք է, որը պետք է ապահովի երկարաժամկետ խաղաղություն, կայունություն և զարգացում»։

Նա հարցադրում արեց՝ կա արդյո՞ք փաստաթուղթ, ապա պատասխանեց. «Փետրվարի կեսերին խաղաղության պայմանագրի հնարավոր նախագծի վերաբերյալ մեր հերթական արձագանքը փոխանցել էինք Ադրբեջանին, երկու-երեք օր առաջ ստացել ենք Ադրբեջանի արձագանքը մեր նախագծի վերաբերյալ։

Այդ փաստաթղթի առումով կարող եմ ասել.  կա արդյո՞ք առաջընթաց փաստաթղթում։ Որոշակի առաջընթաց մենք տեսնում ենք,  բայց ինչքան առաջ ենք գնում, այնքան ի հայտ են գալիս ֆունդամենտալ խնդիրներ։ Որո՞նք ենք դրանք. Ադրբեջանը փորձում է խաղաղության հաստատման և հարաբերությունների հաստմաման հնարավոր պայմանագրի միջոցով Հայաստանի Հանրապետության տարածքային պահանջներ կամ նկրտումներ ձևակերպել, ինչը, բնականաբար, կարմիր գիծ է մեզ համար։

Մենք տեսնում ենք, որ այդ տեքստի առաջարկներով Ադրբեջանը փորձում է  Լեռային Ղարաբաղում  ցեղասպանություն կամ էթնիկ զտումներ իրականացնելու մանդատ ձեռք բերել, այդ թվում ՀՀ ստորագրությամբ։ Դա, բնականաբար, նույնպես կարմիր գիծ է մեզ համար։ Մենք տեսնում ենք նաև, որ Ադրբեջանը փորձում է կամ ձգտում է, համենայնդեպս, մեր մեկնաբանությունն է, հասկանալիորեն Ադրբեջանի առաջարկներում գրված չէ, որ սույն պայմանագրով Ադրբեջանը  ստանում է  ԼՂ հայության նկատմամբ ցեղասպանություն իրականացնելու մանդատ և թույլտվություն։ Սա մեր ընկալումն է, մեկնաբանությունը, որը, բնականաբար, չի կարող հիմնազուրկ լինել։

Հաջորդ խնդիրը, որը մենք տեսնում ենք. Ադրբեջանը փորձում է, հետապնդում է այնպիսի գիծ, որ, ըստ էության, մենք նույնիսկ  ստորագրված պայմանագրի կատարման երաշխիքների համակարգ չունենանք, ինչը կարմիր գիծ է մեզ համար։ Մենք այսօր ունենք ստորագրված, հրապարակված փաստաթուղթ, որը չի կատարվում։ Խոսքը 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության  մասին է, որի համաձայն Լաչինի միջանցքը փակ չպետք է լիներ։ Հետևաբար սա ավելի է ընդգծում Հայաստանի զգայնությունը այն հարցում, որ որևէ փաստաթուղթ, որը կստորագրվի, պետք է ունենա իրականացման երաշխիքներ։ Ցանկալի է միջազգային երաշխիքներ։ Այդ ամենը բացակայում է։

Ինչ վերաբերում է  Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին։

Մենք ասել ենք և ասում ենք՝ ԼՂ ժողովրդի իրավունքների և անվտանգության հարցը մեզ համար չափազանց կարևոր է, դա մեր առանցքային նպատակներից մեկն է։ Մեր ընկալումը հետևյալն է. ճիշտ կլինի, որ այդ հարցի  առաջնային հետապնդողը, առաջնային մանդատառուն, ինչպես և կա իրականում, լինի ԼՂ ժողովուրդը։

Մենք կարծում ենք, որ այդ խոսակցությունը հիմնական պետք է տեղի ունենա Բաքվի, Ստեփանակերտի միջև։ Նաև պրոցեսները մեզ բերում է այն եզրակացության, որ այստեղ էլ առանց միջազգային մեխանիզմների,  երաշխքիների առաջ գնալ հնարավոր չի լինի»։

Հայաստանը կանգնա՞ծ է նոր լայնածավալ պատերազմի եզրին

Ն. Փաշինյանն ասաց, որ Ադրբեջանը շարունակում է  ագրեսիվ հռետորիկան ու քաղաքականությունը, որն անընդհատ աճել է։

«Կարծում եմ, որ հիմա շատ մեծ է էսկալացիայի հավանականությունը և՛ Հայաստանի սահմանի երկայնքով, և՛ Լեռնային Ղարաբաղում։ Իմ եզրակացությունն՝ Ադրբեջանի ավելի ու ավելի ագրեսիվ դառնող հռետորաբանությունից է, և, իհարկե, կան որոշակի այլ տվյալներ»,- նշեց նա։ 

Փաշինյանն ասաց, որ 2022 թ. հոկտեմբերին Պրահայում նախնական պայմանավորվածությունն այն էր, որ ԵՄ դիտորդներ պետք է լինեն շփման գծի 2 կողմերում՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի. «Ադրբեջանի նախագահը Ֆրանսիայի նախագահի ու Եվրամիության խորհրդի նախագահի ներկայությամբ համաձայնել է, հետո հրաժարվել այդ տարբերակից։

Ադրբեջանը մեզ մեղադրում էր Լեռնային Ղարաբաղում Զինված ուժեր ունենալու կամ չունենալու մեջ։ Ես ասացի, որ մենք ԼՂ-ում բանակ չունենք, ինչպես հայտարարել ենք։  Ադրբեջանի նախագահը ասում էր՝ ունեք, ես ասացի՝ այս բանավեճը վերջ չունի, կարող ենք միջազգային դիտորդներ հրավիրել ԼՂ, թող իրենք իրավիճակը գնահատեն տեղում, հանդես գան զեկույցով։ Դա կլինի այդ հարցի լուծումը։ Ադրբեջանը մերժեց այս տարբերակը։ Սա կարևոր հանգամանք է, հիմա էլ, կարծում եմ, միջազգային հանրությունը պետք է արձանագրի ու շատ մեծ է նոր էսկալացիայի վտանգը։

Այս առումով, առավել ևս հաշվի առնելով Լաչինի միջացքի փակ լինելն ու Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամի առկայությունը, նաև էթնիկ զտումներ իրականացնելու Ադրբեջանի ակնհայտ նախապատրաստությունները, մեր դիրքորոշումը շարունակում է մնալ այն, որ շատ պատեհ կլինի Լաչինի միջանցք և Լեռնային Ղարաբաղ ուղարկվի միջազգային փաստահավաք առաքելություն»։

Փաշինյան-Պուտին՝ նախօրեին կայացած հեռախոսազրույց

«Երեկվա մեր խոսակցությունը Ռուսաստանի նախագահի հետ նվիրված է եղել հիմնականում ԼՂ-ում էսկալացիայի վտանգին։ Ես ուղղակի փոխանցել եմ իմ տեղեկությունները, տպավորությունները, և նաև ընդգծել եմ, որ, կարծում եմ, որ խնդիրներ կան ԼՂ-ում Ռուսաստանի խաղաղապահ ուժերի պատասխանատվության գոտում։

Ինձ համար ամենակարևոր խնդիրը ՀՀ-ՌԴ հարաբերությունների համատեքստում այն է, որ շատ անսպասելի բան է տեղի ունեցել ԼՂ-ում, երբ ռուս խաղաղապահ զորախմբի կենտրոնակայանի դիմաց տեղի է ունեցել ԼՂ բնակիչների բողոքի ակցիա։ Դա տեղի է ունեցել ոստիկանության ծառայողների սպանությունից հետո։

Ես ուզում եմ ընդգծել, որ դա տեղի է ունեցել նույնպես ԼՂ-ում ՌԴ խաղաղապահ ուժերի պատասխանատվության գոտում։ Սա մտահոգություն է։ Ես հարկ եմ համարել ՌԴ նախագահին այդ մտահոգությունները փոխանցել»,- ասաց Փաշինյանը։ 

Նա նշեց, որ Վ.Պուտինը «ինչ որ բան ասել է», բայց կոռեկտ չհամարեց պատմել ամբողջ խոսակցությունը։ 

Երևանը կո՞ղմ է, որ Ստեփանակերտը գնա Բաքու քննարկումների, հանդիպման 

«Այդտեղ էլ երաշխիքի խնդիր կա։ Գնացին Բաքու հետ կգա՞ն, թե՞ չէ։ Այդ հարցի պատասխանը ո՞վ է տալու»,- ասաց նա։ 

Փաշինյանի խոսքով, խոսացողը պետք է լինի ԼՂ ժողովրդի ներկայացուցիչները. «Երբ Հայաստանն այդ թեմայով խոսող առաջնային սուբյեկտն է, անընդհատ Լեռնային Ղարաբաղից խեթ հայացքներ, կասկածներ` «վայ, էդ ի՜նչ դավադրություններ և այլն, և այդպես շարունակ»։

Մենք կարծում ենք, որ ԼՂ ժողովրդի ներկայացուցիչներն իրենք պետք է խոսեն, որպեսզի և էդ պատասխանատվությունը լինի իրենց կողմից, և նաև իրենց ակնկալիքների բավարարման ու ձևակերպումների, սկզբունքների հետապնդման հնարավորություն ստանան։ Մենք կարծում ենք, որ դա ճիշտ ճանապարհ է»։