Ձեր վստահելի աղբյուրը

Փաստաբան Վարազադատ Հարությունյանը հայտնում է, որ Վճռաբեկ դատարանը բեկանել և փոփոխել է վերաքննիչ դատարանի որոշումը և Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանի հայցն ընդդեմ իրենց վստահորդ Սոննա Աղեկյանի մերժվել է։

«Ամիսներ առաջ հայտնել էի, որ մեր վճռաբեկ բողոքն ընդունվել է վարույթ։

Ահա արդյունքը, այն բավարարվել է՝ Վճռաբեկ դատարանը բեկանել և փոփոխել է վերաքննիչ դատարանի որոշումը։ Հայկ Մարությանի հայցն ընդդեմ մեր վստահորդ Սոննա Աղեկյանի մերժվել է։

Իհարկե, ոգևորված եմ դրական արդյունքով, սակայն գտնում եմ, որ Վճռաբեկ դատարանն այնուամենայնիվ կաշկանդված է եղել վճռաբեկ բողոքով բարձրացված գլխավոր խնդրին՝ հանրային իշխանությունների գործունեության կոշտ քննադատության թույլատրելիության սահմանները ՄԻԵԴ նախադեպային պրակտիկային համապատասխանեցնելուն համակարգային (նախադեպային) լուծում տալու հարցում։

Կաշկանդվածության պատճառների մասին ենթադրությունները թողնում եմ ձեր եզրակացությանը»,- գրել է Վ.Հարությունյանը։

Դատալեքսից տեղեկանում ենք, որ Հայկ Մարությանը դեռ 2019 թվականին, Երևանի քաղաքապետ եղած ժամանակ, հայցադիմում էր ներկայացրել Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարան ընդդեմ Սոննա  Աղեկյանի՝ պատվին և արժանապատվությանը պատճառված վնասի հատուցման և հերքման պարտավորեցնելու պահանջներով։

Վճռաբեկ դատարանի որոշման մեջ մասնավորապես նշված է.
«Վերաքննիչ դատարանը չի անդրադարձել վերաքննիչ բողոքում առկա այն առանցքային հիմքին և հիմնավորմանը, որ Դատարանը պատշաճ չի գնահատել ու չի վերլուծել պատասխանողի կողմից արված արտահայտությունները, չի լսել նրա բացատրությունները, որոնք կատարվել են նույն ասուլիսի ժամանակ։

Պատշաճ գնահատման դեպքում Դատարանը չէր կարող անտեսել այն արտահայտությունը, որ պատասխանողը կատարել է ասուլիսի ժամանակ՝ մանրամասնելով, թե ինչ նկատի ունի «կոռուպցիա», այն է՝ «քաղաքը աղբի մեջ կորած է, իսկ իրենք պարգևավճար են բաժանում, բա կոռուպցիա չէ, ի՞նչ է»։ Պատասխանողն իր ելույթի տարբեր հատվածներում հնչեցնում է «քաղաքային իշխանություն», «քաղաքապետ» արտահայտությունները։ Մինչդեռ Վերաքննիչ դատարանն արտահայտությունը համարել է զրպարտություն՝ անտեսելով, որ երկու արտահայտություններն էլ հնչեցվել են որպես Երևանի քաղաքապետին՝ մասնավորապես Հայկ Մարությանից անմիջական արձագանք՝ այդպիսով արտահայտելով Սոնա Աղեկյանի կարծիքը, քննադատությունը, գնահատողական դատողությունը Հայկ Մարությանի վարքագծի վերաբերյալ:

Ուստի Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանի եզրահանգումն անհարկի սահմանափակում է Սոնա Աղեկյանի կարծիքի արտահայտման ազատությունը, չի ապահովում անձի անձնական կյանքի հարգման իրավունքի և կարծիքի արտահայտման ազատության միջև արդարացի հավասարակշռությունը, ավելին՝ փաստացի հանգեցնում է պատասխանողի կարծիքի ազատ արտահայտման իրավունքի անիրացվելիության:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 2-րդ մասի ուժով Վերաքննիչ դատարանի բեկանելու համար` նկատի ունենալով, որ Վերաքննիչ դատարանը թույլ է տվել նյութական իրավունքի նորմի այնպիսի խախտում, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը, մասնավորապես՝ կարծիքի ազատ արտահայտման իրավունքը սահմանափակվել է այն աստիճան, որ հանգեցրել է այդ իրավունքի փաստացի անիրացվելիության՝ արդյունքում նաև խաթարելով արտահայտությունը զրպարտություն համարելու չափանիշների բուն էությունը:
Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված՝ ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիայի) 6-րդ հոդվածի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք։ Սույն քաղաքացիական գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար։ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից։ Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է»։