Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Կա հայ-թուրքական հակամարտություն, կոնֆլիկտ, որը ծագել է այն պահից, երբ որ հայկական քաղաքական գործոնը և թուրք քաղաքական գործոնն այս տարածաշրջանում, ըստ էության, նույն տարածքի համար սկսել են պայքարել, խոշոր հաշվով, երբ թուրքերը հաստատվել են այս տարածաշրջանում»,- «Դեպի ուր է գնում տարածաշրջանը. նոր զարգացումներ» թեմայով պանելային քննարկմանն ասաց պ.գ.թ., թուրքագետ Վարուժան Գեղամյանը։

Նրա խոսքով, դիտարկելով ժամանակագրությունը՝ ակնհայտ է, որ անդադար եղել են նախապայմանները. «Զիջեք Կարինը, Էրզրումը, լավ կլինի, զիջեցինք,  խնդիրը ստացանք Վանում, զիջեցինք Վանը, խնդիրը ստացանք Կարսում, զիջեք Կարսը՝ լավ կլինի, զիջեցինք, խնդիրը ստացանք Նախիջանում, Նախիջևանը զիջեցինք, խնդիրը եկավ Արցախ, Արցախը զիջում ենք՝ խնդիրը ստացանք Սյունիքում։ Տեսնում ենք, որ նախապայմանները չեն պակասում, ոչ մի տեղ չեն գնում։ Ուրեմն խնդիրը ոչ թե նախապայման կատարելու կամ չկատարելու մեջ է, այլ պետք է նայել թուրքական տեսանկյունից՝ ինչի համար են իրենք դնում այդ նախապայմանը։ Դնում են նախապայմաններ ոչ թե Հայաստանի հետ լավ, բարիդրացիական հարաբերություններ ունենալու համար, այլ անում են, որովհետև իրենց մեծ նպատակն է Հարավային Կովկասը, մասնավորապես, այս պահին Հայաստանն ու Արցախը, ըստ էության, եթե ոչ լիարժեք նվաճել, ապա իրենց ազդեցության գոտու մեջ առնել։

Դրա համար, երբ որ նախապայմանը դու կատարում ես, հայտնվում է նոր նախապայման»։

Վ.Գեղամյանի խոսքով, նախապայմաններ կան, որոնք կատարվել են, հայտնվել են նորերը՝ ատոմակայանի փակում, բանակ չունենալու հարց, միջանցք և այլն։

«Ես վստահեցնում եմ՝ այդ նախապայմանների,  Աստված մի՛ արասցե, կատարման պարագայում, հայտնվելու են նորերը,  որովհետև խնդիրը, ինչպես ասացի, բարիդրացիական  հարաբերություններ հաստատելը չէ, այլ ամեն նախապայմանով ավելի թուլացնել  հայկական քաղաքական գործոնն այս տարածաշրջանում։

Ամբողջ տրամաբանությունը դա է եղել, հիմա էլ գործում է այդ տրամաբանությունը, քանի որ  հիմքում ընկած է  թուրքական  աշխարհքաղաքական նպատակը՝ այս տարածաշրջանը  լիարժեք վերածել իր ազդեցության գոտու, որը սկսվել է 15-րդ դարում և շարունակվում է մինչև մեր օրերը»,- ասաց թուրքագետը։

Նա ընդգծեց, որ խնդիրը մեր հետ չէ, խնդիրը Թուրքիայի ծավալապաշտական քաղաքականությունն է այս տարածաշրջանում։

«Հիմա մենք գործ ունենք մի պրոցեսի հետ, որը ոչ մի դեպքում չի կարելի անվանել հայ-թուրքական հարաբերություն, հայ-ադրբեջանական հարաբերություն, դա հայ-թուրքական հակամարտություն է, որը մի կողմում  Հայաստանն է՝ ներկայացված Հայաստանով ու Արցախով, մյուս կողմում ներկայացված է Թուրքիայով և Ադրբեջանով։

Թուրքիան ոչ թե միջնորդ է, այլ Թուրքիան այս հակամարտության գլխավոր կողմն է։ Ինքն է հարուցել Ադրբեջան պետությունը, հարուցել Արցախի հիմնահարցը, որովհետև եթե չլիներ Ադրբեջան պետությունը, չէր լինի Արցախյան հիմնահարցը։ Թուրքիան է շարունակում  հովանավորել այս պահին հայ ժողովրդի դեմ իրականացվող Ադրբեջանի բոլոր հանցագործությունները ՝ սկսած Բաքվում ռազմագերիներից, ավարտված այս պահին Լաչինի միջանցքի շրջափակումով։ Ադրբեջանը  դա անելու հնարավորություն ունի այն բանի շնորհիվ, որ ինքը գործում է Թուրքիայի, ըստ էության, կարգադրությամբ,  համակարգմամբ և օժանդակությամբ»,- ասաց Վ.Գեղամյանը։ 

Նա նշեց, որ այսօր հայ-թուրքական գործընթացը, որի  անունը դրել են խաղաղության բանակցություններ, ոչնչով չի տարբերվում Հայաստանի շարունակական կապիտուլյացիայից։
«1920 թվականին մոտավորապես նույն վիճակն էր։ Նոյեմբերի 6-ին քեմալական շարժման առաջնորդ Աթա թուրքը նամակ է  հեռագրում բանակցությունները վարող ԱԳ նախարարին, ասում է՝ նպատակը Հայաստանի քաղաքական ոչնչացումն է, Հայաստանը պետք է քաղաքականապես և նյութապես ոչնչացվի և այդ ամենը պետք է արվի խաղաղության մասին  պարբերական քարոզներով, որպեսզի հայերը չդիմադրեն։

Ճիշտ  նույնը  հիմա ենք տեսնում՝ նպատակը Հայաստանի ոչնչացումն է, այդ ամեն ինչի փաթեթավորումը խաղաղության դարաշրջան, հայկական խաչմերուկ, անունը ինչ ուզում եք դրեք, դրանից էությանը որևէ կերպ չի փոխվում։

Հետևաբար, այս ընթացքում տեղի ունեցող բոլոր գործընթացները պետք է նայել  հակամարտության խորացման  տեսանկյունից, այլ ոչ թե հակառակը՝  բարիդրացիականություն և այլն»,- ասաց թուրքագետը։

Նա համոզված է, որ Թուրքիան չի կանգնելու Արցախի կամ նույնիսկ միջանցքի հարցով, լինելու են նոր նախապայմաններ։

Վարուժան Գեղամյանը նաև որևէ դրական սպասելիք չունի Թուրքիայում  առաջիկայում կայանալիք ընտրություններից։

«Ոչ մի  լավ բան, որովհետև Թուրքիայի քաղաքականությունը Հարավային Կովկասում կախված է ոչ թե անձերից, այլ պետական ինստիտուտներից և Թուրքիայի քաղաքականությունը Հարավային Կովկասի նկատմամբ նույնն է սկսած 15-րդ դարից՝ նվաճել Հարավային Կովկասը եթե ոչ ռազմական, ապա քաղաքական ազդեցության  ծավալման տեսանկյունից։ Անկախ նրանից, թե ինչ գաղափարախոսության կրող է տվյալ փուլում Թուրքիայի քաղաքական ղեկավարը, բոլոր ղեկավարներն էլ հետամուտ են եղել հնարավորությունների սահմաններում այս քաղաքականության  իրականացմանը»,- ասաց պ.գ.թ., թուրքագետ Վարուժան Գեղամյանը։