Տնտեսություն 15:25 18/03/2023 Հայաստան

Ամուլսարի դեպքում անհնարին է լինելու կառավարել «թթվային գետերը»․ ԱՄՆ Այդահոյի համալսարանի դոկտորանտ

«Ամուլսարի ծրագրի իրականացման դեպքում ռիսկերը շատ մեծ են։ Թեև այս մասին մասնագետներն անընդհատ բարձրաձանել են, այսինքն՝ «հեծանիվ չենք հորինելու», բայց բոլորը պետք է իմանան այդ մասին»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ԱՄՆ Այդահոյի համալսարանի ջրային ռեսուրսների մասնագետ, դոկտորանտ Լուսինե Թասլակյանը։ Թասլակյանը նաև Մեծ Բրիտանիայի Օքսֆորդի համալսարանի  ջրային ռեսուրսների գիտություն, քաղաքականության և կառավարման մագիստրոս է։

Ըստ մասնագետի՝ ամենից մտահոգիչ  ռիսկերը կապված են ջրային ռեսուրսների հետ։

«Այդ սարի դիրքն այնպիսին է, որ ջրային ռեսուրսներին սպառնացող  վտանգներից հնարավոր չէ խուսափել, քանի որ  հարվում է  Արփա, Որոտան, Դարբ գետերին, էլ չենք խոսում՝ Ջերմուկի հանքային ջրերի մասին։ Ցանկացած մետաղական հանքի դեպքում խնդիր ունենք թթվային դրենաժի հետ։ Դա այն է, երբ ծծմբային մետաղական միացությունները ապարների բացման դեպքում ռեակցիայի մեջ են մտնում ջրի և թթվածնի հետ՝ առաջացնելով  թթվային դրենաժ։ Անհնարին է կառավարել «թթվային գետերը», որովհետև այդ ամբողջը թափանցելու է ստորերկրյա և մակերևույթային ջրեր։ Այդ տարածքում հանք բացելը կնշանակի Ջերմուկի բնակչությանն ասել՝ թողեք, գնացեք այստեղից, որովհետև արդեն անհնար կլինի այնտեղ ապրելը»,- ասաց Թասլակյանը։

Ջրային ռեսուրսների մասնագետը կարծում է, որ Հայաստանն ունի մեծ պոտենցիալ տուրիզմի ոլորտում։ Այս ուղղությունը զարգացնելով, հնարավոր է մեծ գումարներ աշխատել։

«Օրինակ՝ Այդահոյում կան տաք ջրեր, մարդիկ զգալի գումար են ծախսում ՝ օգտվելու համար, բավականին թանկ արժե։ Մեր պարագայում՝ Ջերմուկը բրենդ է, հանքավայրի շահագործման դեպքում, միանշանակ, բացասական ազդեցություն լինելու է։ Էլ չեմ խոսում փոշու մասին, որը բավականին հեռու է  տարածվելու։ Ակնհայտ է՝ ո՛չ քամիներն է հնարավոր վերահսկել, ո՛չ էլ՝ անձրևները»։

Թասլակյանը պարզաբանում է՝ աշխարհում բնապահպանության ոլորտում գոյություն ունի չվնասելու, կանխարգելելու սկզբունքը։ Ամուլսարի դեպքում՝ ջրային ռեսուրսները բավարար գնահատված չեն, տվյալ դեպքում՝ կանխարգելման սկզբունքը ենթադրում է, որ ավելի լավ է որևէ գործունեություն չծավալել։ 

«Ամուլսարն անապատում չէ, մենք էլ միլիոնավոր կիլոմետրերով տարածքներ չունենք, որ այս մեկն էլ ջնջենք և ասենք՝ լավ, այս մարդիկ թող ուրիշ տեղ գնան ապրեն։ Հատկապես, ներկա քաղաքական իրավիճակում  նման  բանն անթույլատրելի է։ Ցանկացած հայրենիքը սիրող մարդ նման քայլի չէր գնա։ Որոշումը կայացնողը նախ պետք է մտածի ,թե հաջորդիվ ի՞նչ է լինելու։ Ակնհայտ են ռիսկերը, որոնք կառավարելի չեն, ես վստահ եմ դրանում։ Չի՛ կարելի այսպես վերաբերվել այս մի բուռ հողին, բարոյական չէ»,- ընդգծում է ԱՄՆ Այդահոյի համալսարանի ջրային ռեսուրսների մասնագետը։

Հանքավայրի շահագործման պարագայում մտահոգիչ է նաև Սևանա լճի խնդիրը, քանի որ աղտոտված գետերի ջրերն, ի վերջո, հասնելու են Սևանա լիճ։

«Պատկերացնո՞ւմ եք, թե որքան ջուր է օգտագործվելու հանքաքարերի մշակման  և այլ գործողությունների համար։ Աղտոտվելու են ջրերը՝ շատ լավ իմանալով, որ ունենք Սպանդարյանի և Կեչուտի ջրամբարները և Որոտան-Արփա-Սևան թունելների համակարգը։ Աղտոտված ջուրը հայտնվելու է այդ համակարգում, որի միջոցով հասնելու է Սևանա լիճ։ Այսպե՞ս ենք օգնելու  «խեղճ», «հիվանդ» Սևանին։ Այսինքն՝ հոնքը շտկելու փոխարեն, աչքն ենք հանելու» ,- ավելացրեց Թասլակյանը։

Մյուս կողմից էլ՝ նման շռայլություն թույլ տալու համար, պետք է հաշվի առնել այն, որ մարդիկ ոռոգման ջրի խնդիր ունեն։ Տեղումները գնալով պակասում են, իսկ ջրամբարներն ամբողջությամբ չեն լցվում։  Սա իրականություն է, որի վրա աչք փակել չենք կարող։ Նոր հանքավայրերի շահագործումն էլ ավելի է նպաստելու այս խնդիրների սրմանը․․․

   



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

00:20
Դոնալդ Թրամփը հեռախոսազրույց է ունեցել Մեծի Տանն Կիլիկիո Արամ Ա Կաթողիկոսի հետ
ԱՄՆ 45-րդ նախագահ, հանրապետական նախագահի թեկնածու Դոնալդ Թրամփը հեռախոսազրույց է ունեցել Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Առաջինի...
Աղբյուր` Panorama.am
00:16
Գարիկ Կարապետյանը՝ ծանրամարտի Եվրոպայի Մ23 տարեկանների առաջնության չեմպիոն
Պոկում և հրում վարժություններում ևս Կարապետյանն արժանացել է փոքր ոսկե մեդալներին:
Աղբյուր` Panorama.am
23:03
Լիանա Գյուրջյանը՝ ծանրամարտի Մ23 առաջնությունում Եվրոպայի չեմպիոն, Մարգարիտա Առաքելյանը՝ փոխչեմպիոն
Լեհաստանում ընթացող Մ23 տարեկանների Եվրոպայի առաջնությունում Հայաստանի ծանրամարտի կանանց հավաքականի ներկայացուցիչ, 87 կգ քաշային Լիանա...
Աղբյուր` Panorama.am
22:49
«Արարատ», Վեստ Արմենիա» և «Ալաշկերտ» ֆուտբոլային ակումբների հայտարարությունները
«Արարատ» ֆուտբոլային ակումբն  անդրադարձել է հայկական ֆուտբոլի շուրջ ներկայումս ստեղված իրավիճակին. «ՀՖՖ նախագահի՝...
Աղբյուր` Panorama.am
22:28
Վրաստանից արտաքսվել են օտարերկրյա 60 քաղաքացիներ, այդ թվում թnւրքեր և ադրբեջшնցիներ
Վրաստանի ներքին գործերի նախարարության միգրացիոն դեպարտամենտի աշխատակիցները «Օտարերկրացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց իրավական...
Աղբյուր` Panorama.am
22:10
Ջրհեղեղ Իսպանիայում. կառավարությունը օգնություն է խնդրում ԵՄ-ից
Իսպանիայի վարչապետ Պեդրո Սանչեսը խնդրել է միջոցներ տրամադրել Եվրոպական համերաշխության հիմնադրամից՝ օգնելու իր երկրին վերականգնվել այս դարում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:46
Ծավ գյուղի անտառամերձ հատվածում հրդեհ է, քամու պատճառով առկա է դեպի անտառ տարածման վտանգ
Նոյեմբերի 2-ին, ժամը 14:40-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Ծավ գյուղի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:36
Հունաստանի հայոց թեմի ներկայացուցիչներ և ուխտավորներ են եկել Մայր Աթոռ՝ եպիսկոպոսական ձեռնադրության և օծման առիթով
Նոյեմբերի 2-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է Հունաստանի հայոց թեմի թեմական կառույցների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:19
Բժիշկ Մյասնիկովը թվարկել է ամենաառողջարար ըմպելիքները
Սովորական մաքուր ջուրը, թեյը և սուրճն ամենաառողջ ըմպելիքներն են։ «Ռոսիա 1» ալիքի «Բժիշկ Մյասնիկով» հաղորդման ժամանակ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:43
Արցախցիների խնդրանքով «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունները դիմել են ՍԴ
ՀՀ ԱԺ պատգամավորների 1/5-ը («Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունների պատգամավորներ) ՀՀ Սահմանադրական դատարան է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:27
Նիկոլը նաև լվանում է Թուրքիայի արյnւնnտ երեսը վերջինիս՝ ԵՄ հնարավոր անդամագրության գործընթացում. Աշոտյան
«Հայոց ցեղասպանության ուրացումը ոչ թե Միրզոյանի, այլ անձամբ Փաշինյանի նախաձեռնությունն է»
Աղբյուր` Panorama.am
19:16
Ջուլիետա Ավանեսյանը` ծանրամարտի Մ20 առաջնությունում Եվրոպայի չեմպիոն
Պոկում և հրում վարժություններում ևս Ավանեսյանն արժանացել է փոքր ոսկե մեդալներին։
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Հաջորդ շաբաթ 100 դրամների կրիզիս է լինելու. Մեսրոպ Մանուկյան
 Երևանի ավագանու «Մայր Հայաստան» խմբակցության անդամ Մեսրոպ Մանուկյանն այցելել է «Երևան ավտոբու» ՓԲԸ, ծանոթացել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:48
«Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտից քաղաքացուն իջեցնելու համար անհրաժեշտ է եղել փրկարարների օգնությունը
Նոյեմբերի 2-ին, ժամը 16:28-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Լոռու մարզի Հարթագյուղ գյուղի «Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:35
Խաղաղության Նոբելյան մրցանակակիր Քայլաշ Սաթյարթին կայցելի Հայաստան
Խաղաղության Նոբելյան մրցանակակիր Քայլաշ Սաթյարթին Հայաստանում կմասնակցի և կբանախոսի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության նախաձեռնությամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Մեծ Մանթաշի մոտակայքում հրդեհից ջերմահարվել են եղևնու և սոճու տնկիներ
Նոյեմբերի 2-ին, ժամը 15:13-ին Շիրակի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ Մեծ Մանթաշ ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:19
ՀՖՖ փոխնախագահը՝ հավաքականի գլխավոր մարզչի ու Մելիքբեկյանի հրաժարականի պահանջով երկրպագուների ակցիաների մասին
«Այն տարբերակը, որ մենք ընտրում ենք, չի լինելու հայաստանցի»,- ասել է ՀՖՖ փոխնախագահ Արմեն Նիկողոսյանը՝ պատասխանելով Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:58
Քանյե Ուեսթը 1 միլիարդ դոլարով վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել իր մասին
Ռեփեր Քանյե Ուեսթը  իր մասին վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել. «Ո՞ւմ անունով» ֆիլմի համար նա ծախսել է 1 միլիարդ դոլար։ Variety-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Ակցիա՝ «Արարատ»-«Փյունիկ» խաղի ժամանակ ՀՖՖ նախագահ Արմեն Մելիքբեկյանի հրաժարականի պահանջով
Հայաստանի  Պրեմիեր լիգայի «Արարատ» - «Փյունիկ» խաղի ժամանակ երկրպագուները  ակցիա են իրականացրել՝ պահանջելով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
COP29-ը՝ Ադրբեջանում, COP17-ը՝ Հայաստանում․ քաղաքական հատուցո՞ւմ
Հայաստանն ընտրվել է որպես Կենսաբազմազանության կողմերի համաժողովի հյուրընկալող երկիր և COP17-ը  2026թ,-ին անցկացվելու է մեր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:18
Դիզայներները նորաձևության տարօրինակ հնարք են մտածել, որը խոստանում է դառնալ ձմեռան գլխավոր թրենդ
Վերջին Նորաձևության շաբաթներին հայտնի բրենդների դիզայներները հաճախ դիմում էին մեկ պարզ, բայց միևնույն ժամանակ անսովոր հնարքի։ Burberry-ի,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Ադելիա Պետրոսյանը Ռուսաստանի Գրան պրիի 2-րդ փուլում հաղթել է կարճ ծրագրում
Ռուսաստանի գեղասահքի չեմպիոն ազգությամբ հայ  Ադելիա Պետրոսյանը Կազանում ընթացող Ռուսաստանի Գրան պրիի 2-րդ փուլում լավագույն արդյունքն է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:42
Հրդեհ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգծի Ախալքալաքի կայարանում
Նոյեմբերի 1-ին երեկոյան ժամը 22։00-ի սահմաններում հրդեհ է բռնկվել Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու Ախալքալաքիի հատվածի հոսանքի տրանսֆորմատորային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Իրանը լուրջ հարվшծ կհասցնի Իսրայելին և ԱՄՆ-ին. հոգևոր առաջնորդ
Իրանը լուրջ հարված կհասցնի Իսրայելին և ԱՄՆ-ին՝ ի պատասխան Թեհրանի և Մերձավոր Արևելքում իսլամական դիմադրության ուժերի նկատմամբ թշնամական քայլերի։...
Աղբյուր` Panorama.am
16:13
Նախկին ՀՀԿ-ական, «Զովք»-ի փոխտնօրեն, «Պրոֆալ»-ի տնօրեն և այլք․ Աննա Հակոբյանի հետ ընթրած «հաջողակ տղամարդիկ»
Oragir.News-ը մանրամասներ է ընթրիքից, որին մասնակցելու համար «Իմ քայլը» հիմնադրամին նախապես 1 միլիոն դրամ պետք է վճարեին։
Աղբյուր` Panorama.am
16:00
Սերբիայում երկաթուղային կայարանում փլուզման հետևանքով 14 մարդ է զոհվել, երկրում սգո օր է
Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը ցավակցել է Սերբիայի երկաթուղային կայարանում տեղի ունեցած ողբերգական փլուզման հետևանքով զոհվածների ընտանիքին։
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ծանրորդ Ալեքսանդր Լազարյանը` Եվրոպայի մինչև 20 տարեկաների չեմպիոն
Նա նվաճել է նաև փոքր բրոնզե և փոքր ոսկե մեդալներ
Աղբյուր` Panorama.am
15:19
Արցախյան հանրությունը պետք է իմանա` ովքե՞ր են այդ մարդիկ, որ իրենց իրավունք են վերապահում արցախցիների անունից խոսել. Ստեփանյան
ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը տեղեկացրել է, որ «40+10 հազար» աջակցության ծրագիրը կշարունակվի մինչև ապրիլ,...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հովհաննես Ավետիսյան. Ոստիկանությունը գտնվում է պատանդի կարգավիճակում
12:04 02/11/2024

Հովհաննես Ավետիսյան. Ոստիկանությունը գտնվում է պատանդի կարգավիճակում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}