Տնտեսություն 15:25 18/03/2023 Հայաստան

Ամուլսարի դեպքում անհնարին է լինելու կառավարել «թթվային գետերը»․ ԱՄՆ Այդահոյի համալսարանի դոկտորանտ

«Ամուլսարի ծրագրի իրականացման դեպքում ռիսկերը շատ մեծ են։ Թեև այս մասին մասնագետներն անընդհատ բարձրաձանել են, այսինքն՝ «հեծանիվ չենք հորինելու», բայց բոլորը պետք է իմանան այդ մասին»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ԱՄՆ Այդահոյի համալսարանի ջրային ռեսուրսների մասնագետ, դոկտորանտ Լուսինե Թասլակյանը։ Թասլակյանը նաև Մեծ Բրիտանիայի Օքսֆորդի համալսարանի  ջրային ռեսուրսների գիտություն, քաղաքականության և կառավարման մագիստրոս է։

Ըստ մասնագետի՝ ամենից մտահոգիչ  ռիսկերը կապված են ջրային ռեսուրսների հետ։

«Այդ սարի դիրքն այնպիսին է, որ ջրային ռեսուրսներին սպառնացող  վտանգներից հնարավոր չէ խուսափել, քանի որ  հարվում է  Արփա, Որոտան, Դարբ գետերին, էլ չենք խոսում՝ Ջերմուկի հանքային ջրերի մասին։ Ցանկացած մետաղական հանքի դեպքում խնդիր ունենք թթվային դրենաժի հետ։ Դա այն է, երբ ծծմբային մետաղական միացությունները ապարների բացման դեպքում ռեակցիայի մեջ են մտնում ջրի և թթվածնի հետ՝ առաջացնելով  թթվային դրենաժ։ Անհնարին է կառավարել «թթվային գետերը», որովհետև այդ ամբողջը թափանցելու է ստորերկրյա և մակերևույթային ջրեր։ Այդ տարածքում հանք բացելը կնշանակի Ջերմուկի բնակչությանն ասել՝ թողեք, գնացեք այստեղից, որովհետև արդեն անհնար կլինի այնտեղ ապրելը»,- ասաց Թասլակյանը։

Ջրային ռեսուրսների մասնագետը կարծում է, որ Հայաստանն ունի մեծ պոտենցիալ տուրիզմի ոլորտում։ Այս ուղղությունը զարգացնելով, հնարավոր է մեծ գումարներ աշխատել։

«Օրինակ՝ Այդահոյում կան տաք ջրեր, մարդիկ զգալի գումար են ծախսում ՝ օգտվելու համար, բավականին թանկ արժե։ Մեր պարագայում՝ Ջերմուկը բրենդ է, հանքավայրի շահագործման դեպքում, միանշանակ, բացասական ազդեցություն լինելու է։ Էլ չեմ խոսում փոշու մասին, որը բավականին հեռու է  տարածվելու։ Ակնհայտ է՝ ո՛չ քամիներն է հնարավոր վերահսկել, ո՛չ էլ՝ անձրևները»։

Թասլակյանը պարզաբանում է՝ աշխարհում բնապահպանության ոլորտում գոյություն ունի չվնասելու, կանխարգելելու սկզբունքը։ Ամուլսարի դեպքում՝ ջրային ռեսուրսները բավարար գնահատված չեն, տվյալ դեպքում՝ կանխարգելման սկզբունքը ենթադրում է, որ ավելի լավ է որևէ գործունեություն չծավալել։ 

«Ամուլսարն անապատում չէ, մենք էլ միլիոնավոր կիլոմետրերով տարածքներ չունենք, որ այս մեկն էլ ջնջենք և ասենք՝ լավ, այս մարդիկ թող ուրիշ տեղ գնան ապրեն։ Հատկապես, ներկա քաղաքական իրավիճակում  նման  բանն անթույլատրելի է։ Ցանկացած հայրենիքը սիրող մարդ նման քայլի չէր գնա։ Որոշումը կայացնողը նախ պետք է մտածի ,թե հաջորդիվ ի՞նչ է լինելու։ Ակնհայտ են ռիսկերը, որոնք կառավարելի չեն, ես վստահ եմ դրանում։ Չի՛ կարելի այսպես վերաբերվել այս մի բուռ հողին, բարոյական չէ»,- ընդգծում է ԱՄՆ Այդահոյի համալսարանի ջրային ռեսուրսների մասնագետը։

Հանքավայրի շահագործման պարագայում մտահոգիչ է նաև Սևանա լճի խնդիրը, քանի որ աղտոտված գետերի ջրերն, ի վերջո, հասնելու են Սևանա լիճ։

«Պատկերացնո՞ւմ եք, թե որքան ջուր է օգտագործվելու հանքաքարերի մշակման  և այլ գործողությունների համար։ Աղտոտվելու են ջրերը՝ շատ լավ իմանալով, որ ունենք Սպանդարյանի և Կեչուտի ջրամբարները և Որոտան-Արփա-Սևան թունելների համակարգը։ Աղտոտված ջուրը հայտնվելու է այդ համակարգում, որի միջոցով հասնելու է Սևանա լիճ։ Այսպե՞ս ենք օգնելու  «խեղճ», «հիվանդ» Սևանին։ Այսինքն՝ հոնքը շտկելու փոխարեն, աչքն ենք հանելու» ,- ավելացրեց Թասլակյանը։

Մյուս կողմից էլ՝ նման շռայլություն թույլ տալու համար, պետք է հաշվի առնել այն, որ մարդիկ ոռոգման ջրի խնդիր ունեն։ Տեղումները գնալով պակասում են, իսկ ջրամբարներն ամբողջությամբ չեն լցվում։  Սա իրականություն է, որի վրա աչք փակել չենք կարող։ Նոր հանքավայրերի շահագործումն էլ ավելի է նպաստելու այս խնդիրների սրմանը․․․

   



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

18:13
ԱՄՆ-ում թուրքական ներդրումները կգերազանցեն 16 մլրդ դոլարը 2024-ի տարեվերջին
«Թուրքիայի արտահանողների միության» նախագահի պաշտոնակատար Ահմեդ Գյուլեչն անդրադարձել է Թուրքիայի կողմից ԱՄՆ-ում կատարված...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կացնահարություն Արագածոտնում
ՆԳՆ ոստիկանության Արագածոտնի մարզի օպերատիվ կառավարման կենտրոն  նոյեմբերի 22-ի ժամը 20.32-ին  հաղորդում է ստացվել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:52
Ովքեր են միացել տրանսպորտի թանկացման դեմ պայքարին
Հայտնի մտավորական գործիչները և գիտության ոլորտի ներկայացուցիչները միացել են քաղաքային տրանսպորտի թանկացման դեմ պայքարին։ «Մայր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Փաշինյանի անցկացրած Արևմտյան Հայաստան-«Արևմտյան Ադրբեջան» զուգահեռը բազմաթիվ վտանգներ պարունակող երևույթ է. Պատմաբան
««Արևմտյան Ադրբեջան» եզրույթը նոնսենս է, պահանջատիրական, անհիմն, մարտահրավեր նետող մի եզրույթ է, որն ուղղված է և որպես սպառնալիք է հանդիսանում ներկա հայկական պետականությանը»
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Արարատ Միրզոյանը չի մասնակցի ՀԱՊԿ արտգործնախարարների հանձնաժողովի նիստին
«Արմենպրես»-ի հետ զրույցում այս մասին հայտնել է ՀՀ ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Անի Բադալյանը
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՀՀ-ին վերադարձվել է շուրջ 4 միլիարդ դրամի գույք, 1 միլիարդ դրամ
Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման գործերով
Աղբյուր` Panorama.am
17:22
Գեղարքունիքի մի քանի համայնքներում մեկ օր ջուր չի լինի
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
17:15
Թմրանյութը մաքսանենգ ճանապարհով ներկրել և իրացնում էին. երկու անձ կալանավորվել է
Քրեական ոստիկանության Թմրամիջոցների անօրինական շրջանառության դեմ պայքարի վարչության ծառայողները, իրացնելով օպերատիվ տեղեկությունները, նոյեմբերի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:11
Ռուսական պերինատալ կենտրոնում ատամներով երկու երեխա է ծնվել
Ռյազանի պերինատալ կենտրոնի բժիշկները կարճ ժամանակում երկու անգամ բախվել են հազվագյուտ երեւույթի՝ հաստատության պատերի ներսում ծնվել են ատամներով...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Սպերցյանի գործակալը բանակցություններ է վարել Ա սերիայի ակումբի հետ
Հայաստանի ազգային հավաքականի և «Կրասնոդարի» կիսապաշտպան Էդուարդ Սպերցյանը կարող է կարիերան շարունակել իտալական Ա Սերիայում։ RB...
Աղբյուր` Panorama.am
16:40
Ռոբսոնի դեմ քրեական գործ է հարուցվել
Սոչիում ապրող ազգությամբ հայ գործարար Ռուբեն Թաթուլյանի, որն առավել հայտնի է որպես քրեական  հեղինակություն՝ Ռոբսոն անունով, քրեական գործ է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:32
Հայաստանը չի մասնակցի նոյեմբերի 28-ին Աստանայում կայանալիք ՀԱՊԿ միջոցառումներին
Հայաստանը չի մասնակցի նոյեմբերի 28-ին Աստանայում կայանալիք ՀԱՊԿ միջոցառումներին, սակայն դեմ չէ ծրագրված փաստաթղթերի ընդունմանը։ Ռիա նովոստիի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:17
Կիրանցի նորակառույց դպրոցում ջեռուցման համակարգը չի գործում, աշակերտները մրսում են. Ոսկան Սարգսյան
«Կիրանցի դպրոցի տնօրենը Նիկոլ Փաշինյանին երկու ձեռքով է բարևում, իսկ շենքը  գործարկելուց  գրեթե 3 ամիս անց  աշակերտները...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Ճամբարակում, Սպիտակի ոլորաններում ձյուն է
Նոյեմբերի 25-ին՝ ժամը 16։00-ի դրությամբ, Ճամբարակում, Սպիտակի ոլորաններում ձյուն է տեղում, Վայքում (Սարավանի լեռնանցք), Ծիլքար բնակավայրի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:06
Պեղումներ «Բաղաբերդում». բացահայտնվում են միջնադարյան թաքնված մշակութային շերտերը
ՀՀ Սյունիքի մարզի «Բաղաբերդ» ամրոցի տարածքում  հնագիտական աշխատանքներ են սկսվել։ Պեղումները իրականացնում է ԿԳՄՍՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:56
ՄԻՊ. Պաշտպանը փաստաբաններին ներկայացրել է Սահմանադրական դատարան դիմում ներկայացնելու բոլոր ռիսկերն ու հնարավոր հետևանքները
«Թե´ Մարդու իրավունքների պաշտպանը, թե´ աշխատակազմը գործընկերներին ներկայացրել են Սահմանադրական դատարան դիմում ներկայացնելու...
Աղբյուր` Panorama.am
15:42
Հայկական ընկերություններն օգնում են Ռուսաստանին շրջանցել ոսկու առևտրի արևմտյան պատժամիջոցները. «Հետք»
Հայկական ընկերություններն օգնում են Ռուսաստանին շրջանցել ոսկու առևտրի արևմտյան պատժամիջոցները, պարզել են «The Insider»-ը և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:40
Աբսուրդ է, հիմարությունը չեմ մեկնաբանի. Արծվիկ Մինասյանը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին
«Հիմարություն է, ուղղակի զավեշտ է, որ մենք հիմա քննարկում ենք նման հարց»,- Ազգային ժողովում ասաց «Հայաստան» խմբակցության...
Աղբյուր` Panorama.am
15:33
Ամեն օր այս իշխանությունը մեր զուտ պետական պարտքը ավելացնում է շուրջ 2.5 միլիոն ԱՄՆ դոլարով. Հովհաննես Ավետիսյան
Կառավարման մասնագետ Հովհաննես Ավետիսյանը գրում է. «Հայաստանի պետական պարտքը 2024 թվականի հոկտեմբերի վերջի դրությամբ կազմում է 12.6...
Աղբյուր` Panorama.am
15:19
Ֆրանսիան հստակ հակահարված է տալիս Փաշինյանի անհեթեթությանը. Էդուարդ Շարմազանով
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովը գրում է. Ֆրանսիայի դեապանի գրառումը նախ և առաջ ապտակ էր Փաշինյանին։ ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպան Օլիվիե...
Աղբյուր` Panorama.am
15:02
Կրթվեք, աշխարհը բաց է. Քրիստինա Վարդանյան
Երևանի ավագանու անդամ, բժիշկ Քրիստինա Վարդանյանը գրում է. «Երևանում Ալեք Մանուկյան փողոցում շարունակեցին տարածաշրջանին բնորոշ և...
Աղբյուր` Panorama.am
14:28
Վրաստանի խորհրդարանն ընդունել է նոր գումարման պատգամավորների լիազորությունները և ընտրել նախագահ
Վրաստանի խորհրդարանը ձայների մեծամասնությամբ ընդունել է 11-րդ գումարման պատգամավորների լիազորությունները և կառավարությունը հրաժարական է տվել։...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Ինչո՞ւ է ՍԴ-ն մերժել փաստաբանների հարկերի հարցով ՄԻՊ ներկայացրած դիմումի հիման վրա քննություն նշանակել
Սահմանադրական դատարանը մերժել է ՄԻՊ Անահիտ Մանասյանի՝ փաստաբանների հարկերի բարձրացման հարցով ՍԴ դիմումի հիման վրա քննություն նշանակել։ ՍԴ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Կոսմետոլոգը դատի է տվել Ռոնալդուին
Կոսմետոլոգ Ռոշան Ռավինդրանը դատական հայց է ներկայացրել հարձակվող Կրիշտիանու Ռոնալդուի դեմ։ The Sun-ի հաղորդմամբ, մասնագետը դատարան է դիմել 40...
Աղբյուր` Panorama.am
13:35
2025-ին կսկսվեն նաև Հավուց Թառի Սբ. Ամենափրկիչ եկեղեցու վերականգնման աշխատանքները
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության և «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության...
Աղբյուր` Panorama.am
13:28
2024 թ.-ին ավելացել է հոմոսեքսուալ կապերից ՄԻԱՎ-ով վարակվելու դեպքերը՝ հասնելով 12%-ի. Աննա Մերգելյան
«Ի տարբերություն 1988թ-ի, երբ ընտրվեց  դեկտեմբերի 1-ի օրը, ներկայում մարդկությունը, բժշկագիտությունն ունի դեղորայք, որով կարողանում է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:54
Մաhաgել է բժշկական գիտությունների թեկնածու, դասախոս Ռուբեն Բեկյանը
«Մեզանից հեռացել է մեր ամբիոնի այցեքարտը, մեր ամբիոնը խորը իմաստով և գեղեցիկ հմայքով հարստացրած սյուներից մեկը»:
Աղբյուր` Panorama.am
12:44
Փոփոխություններ են նախատեսվում «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում
«Մասնակիցների թիվը մոտ 525 հազար է, եթե կրկնահաշվարկ անենք՝ մոտ 460 հազար է: Եվ, ըստ էության, մենք կարծում ենք, որ կուտակային ֆոնդերն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
12:29 25/11/2024

Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}