Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ինչքան իշխանության կողմից ավելի են հաճախակի դառնում խոսակցությունները թշնամի երկրների հետ խաղաղություն, հարաբերություններ  հաստատելու մասին, այնքան այդ երկրների կողմից խաղաղությանը ոչ բնորոշ քայլեր են արվում։ Թշնամի Ադրբեջանը մտնում է ՀՀ ինքնիշխան տարածք, դարավոր թշնամի Թուրքիան իր օդային տարածքն է փակում Հայաստանի համար։

Թուրքիայի նման գործողության, դրա պատճառների ու հետևանքների մասին Panorama.am-ը զրուցել է թուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Վարուժան Գեղամյանի հետ։

Panorama.am-Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն այսօր հայտարարել է, որ իր երկիրը փակել է իր օդային տարածքը Հայաստանի համար, քանի դեռ սադրանքները շարունակվում են, որպես սադրանք նշել է նաև վերջերս «Նեմեսիս» գործողության մասնակիցների արձանի բացումը Երևանում։  Ըստ ձեզ, որո՞նք են Չավուշօղլուի ասած «սադրանքները», թե՞ դա ուղղակի պատրվակ է։

Վարուժան Գեղամյան-Թուրքիայի Հանրապետությունը հետևողականորեն իրականացնում է  Հայաստանի վրա ճնշման մեծացում՝ օգտվելով ստեղծված իրավիճակից, մասնավորապես  այն իրավիճակից, որ Հայաստանի դե ֆակտո  իշխանությունները չեն դիմադրում թուրքական ճնշումներին, և, ընդհակառակը, այդ ճնշումները, նախապայմանները  աստիճանաբար կատարելով՝ հնարավորություն են տալիս, որ թուրքական կողմը նոր նախապայմաններ մեզ առաջադրի։ Սա դրսևորվում է ամենատարբեր մակարդակներում և այսօրվա հայտարարությունը այդ դրսևորումներից մեկն է։ Այդպիսի քայլ անելով՝ Թուրքիան, փաստորեն, ստիպում է հայկական կողմին, որպեսզի հերթական զիջման գնա և դրա պատրվակն այսպես կոչված Նեմեսիսի արձանն է, բայց դա ընդամենը պատրվակ է։

Ինչո՞ւ։ Որովհետև, եթե այս նախապայմանին, որ չպետք է ձեզ մոտ  նման բաներ լինեն, նման արձաններ բացվեն, հայկական կողմը գնում է ընդառաջ, ապա հաջորդիվ իրենք պահանջելու են, որ, օրինակ, փակվի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրը, կարող են արգելել հայկական դասագրքերում ընդհանրապես ցեղասպանության մասին հիշատակում լինի։  Այսինքն, խոսք է գնում հայկական ազգային պետության, ըստ էության,  թուլացման, չեզոքացման մասին։

Panorama.am-Հիմա այս պատրվակի դիմաց իրենք ի՞նչ նախապայման են դնում, միգուցե կապվա՞ծ է վաշինգտոնյան բանակցությունների հետ։ Ճիշտ է, այնտեղ հայ-ադրբեջանական բանակցություններ են, բայց հաշվի առնենք, որ Արարատ Միրզոյանի հետ Վաշինգտոն է մեկնել Թուրքիայի հետ բանակցություններում Հայաստանի բանագնաց, ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը։

Վարուժան Գեղամյան-Երկու գործընթացներն իր հետ փոխկապակցված են, դրա մասին հայտարարում են թուրքական, ադրբեջանական կողմերը։ Մենք գործ ունենք բառիս ուղիղ իմաստով քաղաքական ծրագրերի ինտեգրացիայի հետ, եթե չասենք ավելին՝ երկու պետությունների շարունակական ինտեգրացիայի հետ։

Ինչո՞ւ են օգտագործում  հենց հիմա այս պատրվակը։ Նախ դա Հայաստանում ազգային պետության փլուզման, հարվածելու նոր մակարդակի անցնելու լավ, հարմար առիթ է։ Բնականաբար, դա հավելյալ ազդեցություն պետք է ունենա բանակցային գործընթացների վրա։

Արձանագրենք հետևյալը. այսպիսի հանդուգն քայլ, հայտարարություն, հռետորաբանություն կիրառելու համար Թուրքիան  տեսնում է հնարավորություն։ Նախկինում ինչո՞ւ դա չէր անում։ Չկար դրա հնարավորությունը։ Հայաստանն արձագանքելու էր, չէր գնալու նախապայմանների կատարման կամ զիջումների։

Իսկ հիմա իրենք վստահ են, որ այսպիսի  մոտեցումներով կարող են կորզել Հայաստանից այն, ինչն իրենց համար էական է։

Panorama.am-Ի՞նչ կանխատեսումներ ունեք վաշինգտոնյան հայ-ադրբեջանական բանակցություններից։

Վարուժան Գեղամյան-Տրամաբանությունը հուշում է, որ մենք գործ ունենք Արցախի՝ Ադրբեջանին հանձնման տեխնիկական մասի քննարկման հետ։ Ակնհայտ է, որ Հայաստանի դե ֆակտո իշխանությունը համաձայնվել է Արցախը տալ Ադրբեջանին, հիմա գնում է  դրա տեխնիկական փաթեթավորումը։ 

Panorama.am-Այս ամիս Թուրքիայում ընտրություններ են, ի՞նչ կանխատեսումներ ունեք, դրանից հետո ինչ-որ բան կփոխվի՞ իրենց քաղաքականության մեջ։

Վարուժան Գեղամյան-Թուրքիան կայացած պետություն է պետական ինստիտուտներով։ Թուրքիայի Հանրապետության քաղաքական նպատակները Հարավային Կովկասի, մասնավորապես Հայաստանի նկատմամբ կախված չեն տվյալ պահի քաղաքական գործչից ու քաղաքական կուսակցությունից, դրանք ազգային պետական շահերի մաս են կազմում։ Թուրքիայում ցանկացած ազգային գործիչ, ինչպիսին են այս պահին առաջադրված բոլոր թեկնածուներն ու նրանց կուսակցությունները, հետամուտ են լինելու տվյալ շահի սպասարկմանը։  Միակ փոփոխությունը, որ կարող է լինել, լինելու է ոճային, ոչ թե բովանդակային։ 

Իմ կարծիքով, մայիսի 14-ին իշխանափոխություն տեղի չի ունենալու, Էրդողանը վերընտրվելու է նախագահի պաշտոնում։

Վարուժան Գեղամյանի հետ հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։