Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ընկերությունը միջազգային ֆինանսական կազմակերպություն է, որը ստեղծվում է ԵԱՏՄ փոխադարձ և արտաքին առևտրի խթանման, համատեղ կոոպերացիոն նախագծերի և ներդրումների իրագործման նպատակով՝ լրացնելով ընկերության անդամ պետությունների արտահանման-վարկային գործակալությունների գործառույթները վերազգային մակարդակում»,- Տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում հայտնեց էկոնոմիկայի նախարարի տեղակալ Նարեկ Տերյանը:

Նա զեկուցեց «Եվրասիական վերաապահովագրական ընկերության հիմնադրման մասին» համաձայնագիրը վավերացնելու մասին օրենքի նախագիծը ԱԺ առաջիկա նիստի օարկարգ ներառելու նախագիծը:

Փախնախարարը հայտնեց, որ համաձայնագիրը ստորագրվել է 2022թ. հոկտեմբերի 20-ին Երևանում:

«Ընկերության հիմնադրման նպատակն է աջակցել Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների միջև փոխադարձ առևտրի, ներդրումների ծավալների մեծացմանը, տնտեսական ինտեգրման զարգացմանը, ներդրումային գրավչության բարձրացմանը և երրորդ երկրների հետ Միության առևտրատնտեսական կապերի ընդլայնմանը՝ ԵԱՏՄ և երրորդ երկրներում ձեռնարկատիրական և (կամ) քաղաքական ռիսկերից արտահանման վարկերի, արտահանմանն ուղղված ֆինանսավորման և ներդրումների վերաապահովագրման ոլորտում գործունեության իրականացման միջոցով»,-հայտնեց Տերյանը և հավելեց. «Ընկերությունն իրականացնում է միջազգային ֆինանսատնտեսական համագործակցության, այդ թվում՝ մասնակից պետությունների արտահանման վարկային գործակալությունների, միջազգային ֆինանսական և բանկային կազմակերպությունների ու միությունների համագործակցության ամրապնդմանն ուղղված գործունեություն՝ նոր մասնակիցների համար դրան միանալու բաց սկզբունքի համաձայն: Ընկերության մասնակիցներ կարող են լինել պետությունները և միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունները՝ Ընկերության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով»:

Ըստ փոխնախարարի՝ ընկերությունը միջազգային իրավունքի սուբյեկտ հանդիսացող միջազգային կազմակերպություն է, որն ունի միջազգային իրավունակություն և իր իրավասության շրջանակներում միջազգային համաձայնագրեր կնքելու իրավունք նրա վրա չեն տարածվում անդամ պետությունների օրենսդրության դրույթները, որոնք սահմանում են կազմակերպությունների գործունեության ստեղծման, լիցենզավորման, կարգավորման և վերահսկողության, ինչպես նաև դրանց գործունեության դադարեցման կարգը:

Նարեկ տերյանը հայտնեց, որ ստեղծվող ընկերությունը համագործակցում է մասնակից պետությունների և երրորդ երկրների արտահանման վարկային գործակալությունների, ապահովագրողների և վերաապահովագրողների հետ՝ արտահանման վարկերի, արտահանմանն ուղղված ֆինանսավորման և ներդրումների վերաապահովագրության ու ապահովման գործառույթների իրականացման նպատակով, մասնակից պետություններում ռիսկերի վերաապահովագրման դեպքում աջակցում է ռիսկերի գնահատման իրականացման, ռիսկերի նվազեցման և վնասների կարգավորման գործընթացին,համագործակցում է մասնավոր, պետական և միջազգային կազմակերպությունների, զարգացման բանկերի, ֆինանսական և այլ կազմակերպությունների հետ՝ Ընկերության գործունեությունն ապահովելու նպատակով;

«Ընկերության կանոնադրության մեջ առկա են Ընկերության համահիմնադիր հանդիսացող Հայաստանի Հանրապետության համար ֆինանսական պարտավորություններ նախատեսող դրույթներ: Ընկերության կանոնադրությանը կից ներկայացված հավելվածի համաձայն Եվրասիական վերաապահովագրական ընկերության կանոնադրական կապիտալում Հայաստանի Հանրապետության մասնակցության մասնաբաժնի ծավալը սահմանվել է Ընկերության կանոնադրական կապիտալի 3%-ի չափով՝ 450 մլն ՌԴ ռուբլի»,-հայտնեց էկոնամիկայի փոխնախարարը և տեղեկացրեց, որ համաձայնագրի նախագծի ընդունումը կարող է հանգեցնել ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտների նվազեցման՝ հաշվի առնելով Համաձայնագրով հաստատվող հավելվածի 31-րդ հոդվածը:

Արդարադատության նախարարության միջազգային իրավականհամագործակցության վարչության պետ Անահիտ Աբրահամյանը հայտնեց, որ համաձայնագիրը, թեև պարունակում է Հայաստանի օրենքին հակասող նորմեր, սակայն չի պարունակում օրենքի փոփոխություն կամ նոր օրենքի ընդունում նախատեսող նորմեր:

Նա ընթերցեց Արդարադատության նախարարության եզրակացությունը, որում ասվում է. «Համաձայնագրի VI Բաժնի 30-րդ, 31-րդ հոդվածներին համապատասխան Ընկերության և Ընկերության անդամների համար սահմանված են մի շարք արտոնություններ, անձեռնմխելիություններ, որոնք ՀՀ օրենսդրության տեսանկյունից խնդրահարույց են, մասնավորապես.

1.Համաձայնագրի 30-րդ հոդվածի 2-րդ և 8-րդ մասերի այն դրույթները, որոնց համաձայն՝ Ընկերությունն ունի անձեռնմխելիություն դատական հետապնդման ցանկացած ձևի նկատմամբ, ինչպես նաև Ընկերության կառավարիչների խորհրդի նախագահը և կառավարիչների խորհրդի անդամները, տնօրենների խորհրդի նախագահը և տնօրենների խորհրդի անդամները, վարչության նախագահը, վարչության նախագահի տեղակալները (եթե այդպիսիք առկա են), վարչության անդամները և աշխատակիցները ցանկացած ձևի անձեռնմխելիություններ ունեն ծառայողական պարտականությունները կատարելիս իրենց կողմից կատարված գործողությունների առնչությամբ դատական և վարչական հետապնդման նկատմամբ, խնդրահարույց են, քանի որ, ըստ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք), 432-րդ և 433-րդ հոդվածների, քրեադատավարական անձեռնմխելիությունից օգտվում են միայն դիվանագիտական անձեռնմխելիություն ունեցող անձինք, այնինչ՝ Ընկերությունն ու իր աշխատակիցները չեն հանդիսանում դիվանագիտական ծառայողներ կամ դրանց հավասարեցված անձինք: Բացի այդ՝ Վարչական իրավախախտումների մասին օրենսգիրքը նախատեսում է մի շարք իրավախախտումներ, որոնց համար կարող են պատասխանատվության ենթարկվել իրավաբանական անձինք:

Միաժամանակ օրենսգրքում առկա չեն դրույթներ, որոնք կսահմանեին միջազգային կազմակերպություններին անձեռնմխելիություն վարչական պատասխանատվությունից:

2. Նույն հոդվածի 5-րդ, 6-րդ և 7-րդ մասերով նախատեսվում է՝ Ընկերությանն ընձեռնված են գույքի և ակտիվների, արխիվների, փաստաթղթերի, հաղորդակցության հետ կապված բոլոր տեսակի իրավական գործընթացներից լայնածավալ արտոնություններ և անձեռնմխելիություն: Համաձայնագրի վերը թվարկված դրույթները հակասում են Օրենսգրքի 436-րդ հոդվածի 1-ին և 4-րդ մասերի դրույթներին, որոնց համաձայն՝ Օրենսգրքի 432-րդ հոդվածի հիմքով դիվանագիտական անձեռնմխելիությունից օգտվողների համար է միայն սահմանված նրանց պատկանող շինությունների և փաստաթղթերի համար անձռմխելիություն, այսինքն՝ այս պարագայում ևս Ընկերությունը չի կարող օգտվել դրանից:

3. Համաձայնագրի 31-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերի համաձայն՝ Ընկերությունը, դրա եկամուտները, գույքը և այլ ակտիվներ, ինչպես նաև այն գործառնություններն ու գործարքները, որոնք ընկերության կողմից համաձայնագրին և սույն կանոնադրությանը համապատասխան իրականացվում են մասնակից պետությունների տարածքներում, ազատվում են հարկերից, գանձումներից, տուրքերից և այլ վճարներից, Ընկերության վարչության նախագահի, վարչության նախագահի տեղակալների (եթե այդպիսիք առկա են), վարչության անդամների և աշխատակիցների աշխատավարձն ու վարձատրությունն ազատվում են հարկումից, ինչը հակասում է ՀՀ հարկային օրենսգրքի 19-րդ հոդվածի 3-րդ մասին, որի համաձայն՝ հարկային արտոնությունները սահմանվում են բացառապես Օրենսգրքով կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով: Միաժամանակ օրենսգրքով նախատեսված են որոշ հարկատեսակների նկատմամբ որոշակի պայմանների առկայության պարագայում միջազգային պայմանագրերով հարկային արտոնություններ սահմանելու հնարավորություն, այսինքն՝ այս պարագայում նույնպես Համաձայնագրի տվյալ դրույթի հիմքով նախատեսված է հարկային արտոնությունների բավականին լայն շրջանակ:

Նույն օրենսգրքի 140-րդ և 141-րդ հոդվածների համաձայն՝ Եկամտային հարկ վճարողներ են համարվում ռեզիդենտ և ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք: Եկամտային հարկով հարկման օբյեկտ է համարվում ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց համար՝ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից և (կամ) Հայաստանի Հանրապետությունից դուրս գտնվող աղբյուրներից ստացվող համախառն եկամուտը:

Համաձայնագրի վերոնշյալ դրույթը հակասում է նաև «Պետական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածին, որի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում պետական տուրք վճարողներ են համարվում սույն օրենքի 7-րդ հոդվածով նախատեսված ծառայություններից կամ գործողություններից օգտվող ֆիզիկական և իրավաբանական անձինք:

Բացի այդ՝ «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն՝ տեղական տուրք և (կամ) վճար վճարողները պարտավոր են սահմանված ժամկետում և կարգով լրիվ վճարել սույն օրենքով սահմանված տեղական տուրքերը և կամ վճարները: Վերը նշված օրենքը չի պարունակում դրույթներ միջազգային կազմակերպությունների տեղական տուրքերից և վճարներից ազատելու վերաբերյալ:

Միաժամանակ գտնում ենք, որ Համաձայնագիրը ենթակա է վավերացման ՀՀ Սահմանադրության 116-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ և «Միջազգային պայմանագրերի մասին» օրենքի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 5-րդ կետերի դրույթներով, իսկ Հայաստանի Հանրապետության համար ֆի՟նան՟սական կամ գույքային պարտավորություններ նախատեսելու դեպքում Համաձայնագիրը նույնպես ենթակա կլինի վավերացման»: