Քաղաքական 12:24 26/08/2023 Հայաստան

Միքայել Մինասյան. Եվ այո՛ Հայկական հարցն ունի դիվանագիտական լուծում։ Այսօր դեռ ունի

Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.

«Սան-Ստեֆանոյից՝ Ստեփանակերտ.

Հայկական չդադարող հարցը Սբ. Ստեփանի անունը կրող երկու քաղաքների միջև
Հայկական հարցը դիվանագիտության մեջ առաջին անգամ հայտնվեց Սան-Ստեֆանոյի պայմանագրում, և այդ օրվանից, անկախ պատմական կոնկրետ շրջանում ստացած ձևակերպումից՝ Օսմանյան Կայսրությունում քրիստոնյաների հարց, համիդյան ջարդեր, առաջին Ցեղասպանություն, սումգայիթյան ջարդեր, Բաքվի ջարդեր, թե արցախյան պատերազմ, միշտ եղել է նույնը՝ պատմական հայրենիքում ազատ և անվտանգ ապրելու հայերի իրավունքի հիմնահարցը։ Սան-Ստեֆանոյում ծնված Հայկական հարցը շարունակում է մեզ հետ մնալ մինչ օրս՝ անկախ այն փակելու, մոռանալու և նույնիսկ խմբագրելու պատմական ու ժամանակակից փորձերից։

Հայկական հարցն ինչպես նախկինում, անպես էլ այսօր ունի երկու օբյեկտ-շահառու՝ հայերն ու հայերի թշնամիները։

Մեր թշնամիների համար Հայկական հարցի լուծում է հանդիսանում այն, ինչը պարտադրեցին Ալեքսանդրապոլի  ու Բաթումի պայմանագրով, որը նախատեսում էր 10 հազար քռ. կմ տարածքով Հայաստան,  և որի մասին պատմաբան Լեոն ասում էր` «ապրելու համար փոքր է, որպես գերեզման` մեծ է»: (Հայրենիքը քռ. կիլոմետրերով չափելը ահա այսպիսի պատմական աղետալի նախադեպեր է ունեցել):

Առ այսօր մեր թշնամիների պլաններն ու նպատակները չեն փոխվել։ Նրանց պարտադրանքով՝ 1920թ. Հայաստանի կառավարությունը ստորագրեց Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը և  նույնը փորձում են անել այսօր։

Հայկական հարցի լուծման երկրորդ շահառուն հայերն են։
Հայերը երբեք հաշտ չեն եղել Հայկական հարցի հետ: Անցած 150 տարվա ընթաքում այդպես էլ չի ձևավորվել և չի ձևակերպվել գիտակցում, որ մեր՝ հայերիս, ազգային ինքնության ողնաշարը հենց Հայկական հարցն է։ Հայկական հարցի շուրջ է կառուցված հայ ազգի ինստիտուցիոնալ հիշողությունը, պատմությունն ու  ինքնության ճարտարապետությունը։ Պատմականորեն հայկական քաղաքական ուժերը համախմբվել կամ պառակտվել են Հայկական հարցի շուրջ: Հայկական հարցն է եղել Առաջին Հանրապետության և նույնիսկ Սովետական Հայաստանի փիլիսոփայական հենքը: Հայրենադարձությամբ, Ցեղասպանության հուշահամալիրի կառուցմամբ՝ Սովետական Միությունը ևս ընդունեց, որ  Հայաստանի հիմքը Հայկական հարցն է։ Ավելորդ է ասել, որ Հայկական հարցը նաև Երրորդ Հանրապետության ստեղծման հիմքում է՝  ի դեմս Ղարաբաղի: Հայկական պահանջատիրությունը մինչև օրս դրսևորվում է Հայաստանի զինանշանի վրա: Մեր ամեն ինչն է դրա շուրջ և դրա մասին՝ անկախ այն հանգամանքից ընդունում ենք այս փաստը, թե՝ հերքում։ Եվ մի բան հստակ է. Հայկական հարցի էությունը, պատմությունը կամ սիմվոլները խմբագրելով կամ պիտակավորելով հարցը փակելն անհնար է։ Ասածիս ապացույցը հայերի շուրջ ստեղծված իրականությունն է՝ 1878 թվականին Սան-Ստեֆանոյից մինչև մերօրյա Ստեփանակերտ։

Անցած  150 տարում չեն փոխվել ո՛չ թշնամու պլանները, ո՛չ  էլ Հայկական հարցի էությունը։ Փոխվել է Հայկական հարցի աշխարհագրությունը:

Մեկ ուրիշ կարևոր բան էլ է փոխվել. Հայկական հարցի և հայ լինելու ծանրության տակ ստեղծվել են նոր հայեր, ովքեր միայն ծագումնաբանությամբ են հայ: Այս մարդիկ չունեն ազգային արժանապատվություն, ինքնություն ու հիշողություն: Չունեն իրենց իսկ ընտրությամբ, որովհետև այդպես են որոշել և համարում են, որ  առանց դրանց ապրելը հեշտ է: Ես նրանց կկոչեի «հայախոսներ», որովհետև նրանք հայ են այնքանով, որքանով ընդամենը խոսում են հայերեն:
Նրանք, ովքեր հասկանում են ինչ է Հայկական հարցը և կրում են այդ հարցի էությունը՝ ինստիտուցիոնալ, գենետիկ և հոգևոր մակարդակով, գիտեն պատմություն, եկեղեցու հետևորդ են՝ տրադիցիոն և ոչ, նույնիսկ եթե անհավատ են, բայց արժևորում են պատմությունն ու պատմության մեջ ինստիտուտների դերը, այս բոլոր մարդիկ հայերն են։ Իսկ այս արժեքները հերքողները  «հայախոսներն» են, ովքեր մերժում են, ծաղրում են ազգայինը, հայտարարում են, թե դա ժամանակավրեպ է ու հնաոճ:

«Հայախոսները» թուրք չեն, նրանք ամեն ինչով հայ են՝ լեզվով, խոսքով, դեմքով, ամեն ինչով, բայց էությամբ հակահայ են։  Նրանք Հայկական հարցը մոռանալու կամ թշնամու օգտին լուծելու հետ կապված խնդիր չունեն, որովհետև, ինչպես նշեցի, չունեն ինստիտուցիոնալ, գենետիկ և հոգեևոր կապ հայկականության հետ, նրանք խզել են այդ կապը՝ հրաժարվելով ինքնությունից: «Հայախոսներն» անազգ են, նրանք մտել են մեր մեջ ու ներսից քանդում են երկիրը։

Սան-Ստեֆանոյից մինչև Ստեփանակերտ կա երկու կռիվ. Հայկական հարցը ուժով լուծող թշնամիների կռիվը հայերի դեմ (ի դեպ, թշնամիները  պատմության ընթացքում փոխվում են, բայց նրանց նպատակներն ու թիրախները՝ ոչ):  Եվ երկրորդը, որը ներսից քանդում է Հայաստանն ու հայությանը, հայերի ու «հայախոսների» կռիվն է: Հայերը պայքարում են հայկական ինքնության պահպանման համար, յուրքաչյուրը իր մեթոդներով՝ պատերազմով, խաղաղությամբ, բանակցություններով, իսկ «հայախոսները» կռվում են հայերի դեմ, նրանք չեն համարում, որ սահմաններից դուրս ունեն թշնամի, նրանց թշնամիները երկրի ներսում են: Հայերն անընդհատ կաշկանդվում են հանրայնացնել այս ներքին կռիվը, ինչի արդյունքում «հայախոսներն» այսօր օբյեկտիվորեն շատացել են, կամ առնվազն նրանց ձայնը դարձել է ավելի լսելի։  Եվ մենք պետք է ընդունենք այս փաստը։

Պետք է խոստվանենք, որ Սան-Ստեֆանոյից մինչև Ստեփանակերտ մենք ոչ միայն կորցրել ենք մեր պատմական հողերի մեծ մասը,  կորցրել ենք նաև հայերի մի ստվար զանգվածի ու քանի որ չենք ունեցել խիզախություն հայտարարելու, որ երկրի ներսում էլ կան վատ հայեր, այդ մարդիկ շատացել են ու դարձել են օրակարգ թելադրող։

Այս իրավիճակն ունի մեկ լուծում։ Հայերը պետք է միավորվեն և լռեցնեն «հայախոսներին»:
Պետք է միավորվել՝ անկախ քաղաքական հայացքներից, ճամբարներից, անկախ նրանից նախկինում իրար մասին ինչ ենք ասել, անկախ նրանից առաքելական ենք, թե բողոքական,  սփյուռքի ներկայացուցիչ ենք, հայաստանցի, թե ղարաբաղցի, լիբերալ ենք, թե պահպանողական, «սորոսական» ենք, թե ռուսամետ, եղել եք «խաղաղությո՞ւն, թե՞ պատերազմ» գաղափարախոսության կրողը, թե միայն խաղաղության կամ միայն պատերազմի։ Հայերը պետք է համախմբվեն, սկսեն պաշտապանել հայկական ինքնությունը, որպեսզի կարողանան լուծել Հայկական հարցը։ Հակառակ դեպքում, կհայտնվենք նույն ստատու-քվոյում, ինչ 150  տարի առաջ, որը սկսել է Սան-Ստեֆանոյում և չի ավարտվելու Ստեփանակերտում։ Նույնիսկ չի ավարտվելու Գորիսում, Ջերմուկում ու Շորժայում։ Ստեփանակերտը ընդամենը ժամանակավոր կանգառ է Երևան եկող ճանապարհին։ Սրանք ապագայի հոռետեսական կանխատեսումներ չեն, այլ փաստեր, որոնք, ցավոք, չեն դադարում իրականություն դառնալ՝ անկախ նրանից որքան ուժգին ու մասսայաբար ենք հերքում դրանք:

Լուծումը, իսկապես, մեկն է. պետք է դադարենք կռվել իրար դեմ, պետք է լռեցնենք հայկական ինքնությունը դավաճանածներին՝ բացելով պատուհան Հայկական հարցի դիվանագիտական լուծման համար։

Եվ այո՛  Հայկական հարցն ունի դիվանագիտական լուծում։ Այսօր դեռ ունի»։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:30
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի թողարկմանը քննարկվում է եկամտի հայտարարագրման և տեղեկատվության անվտանգության հարցեր. ՈւՂԻՂ
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի 146-ի թողարկման ժամանակ հաղորդման համահեղինակներ Վազգեն Սաղաթելյանը և Նարեկ Սամսոնյանն գնահատում են Ալեքսանդր...
Աղբյուր` Panorama.am
23:00
Փետրվարի 1-ից նոր տոմսային համակարգի դեմ բոյկոտի պայմանավորվածությունը մնում է ուժի մեջ. Հայկ Մարության
«Քիչ առաջ Տիգրան Ավինյանը, ով արձակուրդում է, ընդհատակից մի հայտարարություն տարածեց, ըստ որի ավագանու հաջորդ նիստում ՔՊ-ն և...
Աղբյուր` Panorama.am
22:39
Այդ որոշումը բրիտանական կառավարության կողմից չի խստացնում Հայաստան այցելությունների պայմանները. Միրզոյանը՝ ՀՀ սահմաններին չմոտենալու հորդորի մասին
«Այդ որոշումը բրիտանական կառավարության կողմից չի խստացնում Հայաստան այցելությունների պայմանները և ռեկոմենդացիաները, խնդրում եմ նորից...
Աղբյուր` Panorama.am
21:57
Թուրքիայի հյուրանոցում բռնկված հրդեհի զոհերի թիվը հասել է 79-ի
Թուրքիայի Բոլու նահանգի լեռնադահուկային հանգստավայրում գտնվող Grand Kartal հյուրանոցում բռնկված հրդեհի զոհերի թիվը հասել է 79-ի։ «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:41
Բանակի քեֆն ավարտվել է վիճաբանությամբ և ծեծկռտուքով, վիրավորների մեջ է նաև զորակոչիկը
Հունվարի 20-ին վիճաբանություն, ծեծկռտուք է տեղի ունեցել Արագածոտնի մարզում։ Ժամը 04։50-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
21:14
Ռոբերտ Հովհաննիսյանը և Սուսաննա Գաբոյանը դարձան շախմատի Հայաստանի չեմպիոններ
Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայից հայտնում են, որ գրոսմայստեր Ռոբերտ Հովհաննիսյանը 3-րդ անգամ (2011, 2024, 2025) նվաճեց շախմատի Հայաստանի չեմպիոնի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:47
Ի՞նչ չափորոշիչներով էիք առաջնորդվում, երբ Սիրունյանին առաջադրում էիք ԲԴԽ անդամի պաշտոնում․ Խամոյան
«Պարոն Փաշինյան, երբ  դուք ԲԴԽ նախագահին SMS-ով ծանուցում էիք իր հրաժարականի մասին , դա հետո բացատրեցիք անկախ դատական համակարգ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:34
Հայաստան են ժամանել Հյուսիսային Եվրոպա-Բալթյան երկրներ համագործակցության ձևաչափի խորհրդարանների ներկայացուցիչներ
Հայաստան են ժամանել Հյուսիսային Եվրոպա-Բալթյան երկրներ համագործակցության ձևաչափի (Nordic-Baltic Eight) խորհրդարանների նախագահների ու...
Աղբյուր` Panorama.am
20:21
Օր առաջ հարկավոր է կասեցնել տրանսպորտի թանկացման որոշումը․ տնտեսագետ
Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը գրում է․ «Տիգրան Ավինյանի վերջին գրառումը տրանսպորտի նոր սակագների վերաբերյալ փաստացի ապացուցեց, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:09
«Տաթև» ՀԷԿ-ի ջրամբարի նորոգումից հետո Որոտան գյուղը ջուր չունի
Սյունիքի մարզի Որոտան գյուղը, որը պատերազմից հետո բավականին տուժել է, վերջին մեկ տարվա ընթացքում առաջացել է լուրջ խնդիր։ Այս մասին ԱԺ-ում ասաց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:55
Հայաստանի իշխանություններն ամենօրյա կապի մեջ են իրենց ռուս և իրանցի գործընկերների հետ․ Միրզոյան
Հայաստանի իշխանություններն ամենօրյա կապի մեջ են իրենց ռուս և իրանցի գործընկերների հետ, հարցերը լուծվում են փոխըմբռնման մթնոլորտում։ Այդ մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:45
Թուրք պրոֆեսորը զգուշացնում է՝ տարածաշրջանն ակտիվ սեյսմիկ փուլում է
Հունվարի 21-ին Չանաքքալե նահանգում 5 և ավել ուժգնությամբ երկրաշարժից հետո հանրային քննարկումների հիմնական թեման Թուրքիայում հնարավոր էլ ավելի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:33
33 հազար դրամ թոշակ եմ ստանում, որ տրանսպորտին վճարեմ բա ինչո՞վ ապրեմ․ քաղաքացիները միանում են թանկացման դեմ բոյկոտին
Երևանի ավագանու «Մայր Հայաստան» խմբակցությունը տրանսպորտի ուղեվարձի թանկացման դեմ շարունակում է բոյկոտը։  «Մայր...
Աղբյուր` Panorama.am
19:04
Սահմանազատումը հյուսիսից սկսելու դեպքում գալիս ենք ադրբեջանական օրակարգ․ Արթուր Խաչատրյան
«Հունվարի 16-ին Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են հրապարակում՝ տեղեկացնելով, թե...
Աղբյուր` Panorama.am
18:47
Հայաստան կժամանի Ղրղզստանի ԱԳ նախարար Ժեենբեկ Կուլուբաևը
Հունվարի 23-ին աշխատանքային այցով Հայաստան կժամանի Ղրղզստանի ԱԳ նախարար Ժեենբեկ Կուլուբաևը:Այս մասին հայտնում են ԱԳՆ-ից։ ԱԳՆ-ում կկայանա ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:34
Չհայտարարագրվող երկրից տեղի է ունենում զանգվածային արտագաղթ հայտարարագրվող երկիր․ Նիկոլ Փաշինյան
«Դուք իրականում պատկերացնո՞ւմ եք, որ այս հայտարարգրով կլուծեք թափանցիկության հարցը։ Եթե մեկը աշխատող ա և չի կարողանում եկամտահարկ վճարի ,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Մատենադարանից մինչև Ազատության հրապարակ ընկած ճանապարհահատվածի երթևեկությունը ժամանակավորապես կդադարեցվի
Երևանում ամանորյա տոնական ձևավորման ապամոնտաժման աշխատանքներով պայմանավորված՝ ս.թ. հունվարի 22-ին՝ ժամը 24.00-ից մինչև հունվարի 23-ը՝ ժամը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:03
Վրաստանի նախկին վարչապետ Գիորգի Գախարիան հարցաքննվել է
«Հանուն Վրաստանի» կուսակցության նախագահ, Վրաստանի նախկին  Գիորգի Գախարիան հարցաքննվել է դատախազությունում։ Տեղեկությունը Առաջին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
2700 ֆրանսերեն գիրք կտրամադրվի հայաստանան դպրոցներին ու գրադարաններին
Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Դանիել Դանիելյանը հանդիպել է Ֆրանսիացի գրող Սիլվեն Տեսսոնի գլխավորած պատվիրակությանը:...
Աղբյուր` Panorama.am
17:46
Նիկոլ Փաշինյան. Ե՞ս եմ էդ ոսկու գործը անում, ե՞ս եմ այդ ոսկու ստվերի գլխին կանգնած
«Ձեր ասածը վկայում է այն մասին, որ մենք գործ ունենք տնտեսական շղթայի  մի հատվածի հետ, որը գործում է ստվերում»,-արձագանքելով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:40
Փաստաբանների պալատի միջնորդությամբ, ընդդիմադիր 31 պատգամավոր դիմել է ՍԴ
Այսօր, ՀՀ փաստաբանների պալատի միջնորդությամբ, ՀՀ Ազգային ժողովի ընդդիմադիր 31 պատգամավոր դիմել է Սահմանադրական դատարան՝ վիճարկելու Հարկային...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
Դուրս գանք Չարենցի «Երկիր Նաիրի» վեպից սյուժեից դեպի իրական Հայաստան. Փաշինյան
«Արտաքին և ներքին քաղաքականության հետ կապված բոլոր լուծումները, որոնք մենք առաջարկում են Հայաստանի քաղաքացիներին և միջազգային ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:28
Մինչև 300 հազար դրամ և համարժեք տրասֆերտները չեն հայտարարագրվում, իսկ ավելին հայտարարգրվում են առանց հարկման. Փաշինյան
«Մինչև 300 հազար դրամ և համարժեք տրասֆերտները չեն հայտարարագրվում, իսկ դրանից ավել գումարները հայտարարագրվում եմ, բայց կրկին չի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:25
Մեսրոպ Առաքելյան. Սա արդեն ազգային անվտանգության հարց է
Տնտեսագետ, Նիկոլ  Փաշինյանի նախկին խորհրդական Մեսրոպ Առաքելյանը կոչով դիմում է տնտեսագիտական կրթություն տվող բուհերի ղեկավարությանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Այրվել է նաև կրպակների մոտ կայանած մեքենան
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն հունվարի 22-ին, ժամը 07:13-ին ահազանգ է ստացվել, որ հրդեհ է բռնկվել Երևան քաղաքի Արշակունյաց...
Աղբյուր` Panorama.am
17:08
Անհապաղ ազատ արձակել Բաքվի զնդաններում պահվող բոլոր հայ բանտարկյալներին. Լազարևյան ակումբ
Միջազգային Լազարևյան ակումբը պահանջում է անհապաղ դադարեցնել դատավարությունը, ազատ արձակել Բաքվի զնդաններում պահվող բոլոր հայ բանտարկյալներին և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Եթե ձեր ասածն այդ պայմանավորվածության մեջ չկա, ուրեմը չկա նման բան. Մհեր Գրիգորյանը՝ ճանապարահատվածը Ադրբեջանին տալու մասին
«Հայասան-Վարստան միջպետական ճանապարհը՝ Մ4-ը որ կա Ոսկեպարի և Կիրանցի միջև որևէ հատվածի հանձնում ադրբեջանական կողմիցն կա՞, թե՞...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Պետությունը գնում է, փարվում է մարդուն ու ասում՝ եղբայր, դու իմ տերն ես
«Հայտարարագրման համակարգը կարևոր է ապապետությանից պետություն անցման տրամաբանության մեջ»,-ԱԺ-ում կառավարության հետ հարցուպատասխանի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Փոխադրամիջոցի գույքահարկից ազատվում են հանցագործության հիմքով սեփականատիրոջ տիրապետումից դուրս գտնվող փոխադրամիջոցների սեփականատերերը
Ազգային ժողովի հունվարի 22-ի հերթական նիստում քննարկվել է «ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություն և լրացումներ կատարելու մասին» և...
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Ալիևի արտաքին քաղաքական ձևակերպումները շահավետ են Փաշինյանի ներքին քաղաքական ամբիցիաներին. Վիգեն Հակոբյան
Ալիևը տարեսկսզբին տված հարցազրույցում մի շարք սպառնալիքներ հնչեցրեց Հայաստանի ուղղությամբ, որոնց ՀՀ գործող իշխանություններն ընդամենն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

ՈւՂԻՂ. Տրանսպորտը թանկացնում են նախկինների մերժած հաշվարկով. Պիպոյանը փաստաթղթեր է հրապարակում
11:17 22/01/2025

ՈւՂԻՂ. Տրանսպորտը թանկացնում են նախկինների մերժած հաշվարկով. Պիպոյանը փաստաթղթեր է հրապարակում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}