Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ռուսաստանը կարող է կորցնել իր ազդեցությունը Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում, բայց ես Մոսկվայի ակտիվ դիրքորոշման և գործողությունների հույս ունեմ: Այդ մասին «Հայաստան-ՆԱՏՕ. նոր մարտահրավերներ, թե՞ հնարավորություններ» խորագրով կլոր սեղանի ժամանակ սաց Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտի տնօրեն Ֆյոդոր Վոյտոլովսկին:

«Հայաստանի և ՆԱՏՕ-ի հարաբերությունների ողջ համակարգը միշտ կառուցվել է «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում։ Ինչպես գիտենք, այս ծրագիրը, որը ժամանակին սկսել է Հյուսիսատլանտյան դաշինքը՝ նախկին Խորհրդային Միության հանրապետությունների հետ տարբեր արագությամբ հարաբերություններ կառուցելու նպատակով, ունի փոխգործակցության մի քանի մոդել։ Գոյություն ունի ավելի խորը ինտեգրման և նախապատրաստման մոդել, ըստ էության, ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու համար։ Եվ ցածր արագությամբ ինտեգրում, փոխազդեցություն, որը ենթադրում է երկրի ներգրավվածություն հարաբերությունների համակարգում, որն ապահովում է զինված ուժերի աստիճանական վերափոխման հնարավորությունը, ուսուցում, տեղեկատվության փոխանակում և այլն: Քանի որ Հայաստանը եղել և մնում է ռուսաստանի դաշնկից, ՀԱՊԿ անդամ , ապա երկար ժամանակ չէր դիտարկվում որպես Հյուսիսատլանտյան դաշինքի անդամ դառնալու հավանական թեկնածու, կարծում եմ, որ նա այժմ էլ չի դիտարկվում այդ կարգավիճակում»,- նշեց նա, և շարունակեց. «Ադրբեջանը որպես ՆԱՏՕ-ի պոտենցիալ անդամ շատ ավելի հետաքրքիր է, շատ ավելի կարևոր ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի եվրոպական անդամների համար: Թուրքիան քարտ բլանշ ունի Ադրբեջանի հետ շփվելու համար, ինչը մեխանիզմ է Ադրբեջանի՝ եվրաատլանտյան ինտեգրման համար»։

Նրա խոսքով, այժմ Հայաստանի ղեկավարությանը կհամոզեն նվազեցնել, կրճատել ռազմաքաղաքական կապերը, ռազմատեխնիկական համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ՝ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում Մոսկվայի դիրքերի թուլացման ակնկալիքով։

«Միևնույն ժամանակ, եթե Հայաստանն ընտրի զուտ արևմտյան վեկտոր, ապա դա կլինի ոչ միայն Ռուսաստանի, այլ նաև Իրանի հետ հարաբերությունների ավարտը։ Իմ կարծիքով՝ Երևանում քչերն են դա հասկանում։ ԱՄՆ-ին, Թուրքիային և ընդհանուր առմամբ ՆԱՏՕ-ին պետք է Ադրբեջանը, այդ թվում՝ ուժեղացնել ճնշումը Իրանի վրա։ Եթե Հայաստանը շարժվի դեպի արևմտյան ուղեծիր և դառնա Իրանի զսպման հենասյուներից մեկը, այն կկործանի Երևանի և Թեհրանի երկար տարիների խորը կապերը։ Կարծում եմ, որ Թեհրանը դա լավ է հասկանում և փորձում է աջակցել Հայաստանին և զարգացնել կապերը։ Մենք պետք է ընտրենք՝ Թուրքիա, թե Իրան, Թուրքիա, թե Ռուսաստան, Թուրքիա և ՆԱՏՕ, թե Ռուսաստան»,- ասել է Վոյտոլովսկին։

Նա խորհուրդ տվեց ակտիվացնել շփումները, առաջին հերթին, ոչ թե ՀԱՊԿ-ի միջոցով, այլ Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև երկկողմ մակարդակով։ «Պետք է ճշտել իրական առկա խնդիրները, վերջ տալ այս երկու կողմից դատարկ, հակաարդյունավետ հուզական հռետորաբանությանը, փոխադարձ մեղադրանքներին, նստել ու տեսնել, թե իրադարձությունների զարգացման ինչ սցենարներ կարող են լինել, ինչ դրական, փոխզիջումային սցենարներ կարող են լինել։ ինչ համատեղ գործողություններ կարող են լինել մի քանի առավել հրատապ հարցեր լուծելու համար։ Սա հաղորդակցությունների վերաբացման, սահմանների սահմանազատման և Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար իրավիճակի հարցն է։ Պետք է մտածել նաև ապագայի հետագա քայլերի մասին, սցենարներ հաշվարկել»,- հավելել է Վոյտոլովսկին։

Վոյտոլովսկին հորդորեց չխառնել հռետորաբանությունն ու փաստերը. «Հռետորաբանության մակարդակում կան մարդիկ, ովքեր սիրում են ասել, որ Ռուսաստանը հեռանում է, Ռուսաստանը կորցնում է իր դիրքերը։ Գյումրու 102-րդ ռուսական բազան ինչ-որ տեղ գնացե՞լ է, թռե՞լ է լուսին... Հայաստանում ռուս սահմանապահները շարունակում են համատեղ պարեկությունն ու հերթապահությունը: Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև ապրանքաշրջանառությունը վերջին մեկ տարում աճել է և այս տարի շարունակում է աճել։ Անցած տարի, հիշեցնեմ, ավելի քան 5 միլիարդ դոլար էր, այս տարի կլինի ավելի քան 7 միլիարդ դոլար։ Սա միայն ապրանքների առևտուր է, իսկ Հայաստանի համար՝ ավելցուկով։ Ռուսական ներդրումները Հայաստանում աճո՞ւմ են: Արդյո՞ք մշակութային և գիտական շփումները լայն են, այո»։

Նրա խոսքով, Ռուսաստանը չափազանց շահագրգռված է տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության պահպանման մեջ, ունի լծակներ ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ադրբեջանի վրա։

«Եթե չլիներ Ռուսաստանի ազդեցությունը, իրավիճակը շատ ավելի ծանր ու կրիտիկական կլիներ Հայաստանի համար։ «Կարծում եմ, որ Արցախը, որպես չճանաչված պետություն, կդադարեր գոյություն ունենալ, եթե չլիներ Ռուսաստանի միջամտությունը 44-օրյա պատերազմի ընթացքում, և չլիներ այն քաղաքական և դիվանագիտական միջոցներով ազդեցությունը, որ Մոսկվան ունեցավ, այդ թվում՝ ադրբեջանական կողմի վրա՝ կասեցնելով ադրբեջանական զորքերի տեղաշարժը»,- ընդգծեց նա և շրունակեց. «Առայժմ զգույշ լինենք այն ձևակերպումներից, որ Ռուսաստանը կորցրել է իր ազդեցությունը և հեռանում է։ Միգուցե Ռուսաստանի Դաշնությունը, ցավոք, վտանգում է կորցնել իր ազդեցությունը։ Բայց ես իսկապես ակնկլում եմ մեր երկրի ղեկավարության ակտիվ դիրքորոշումը և գործողությունները»։

Անդրադառնալով տարածաշրջանային երկխոսություններին՝ բանախոսն ասաց.«Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ երկխոսության ժամանակ Ռուսաստանը շատ ավելի արդյունավետ կլինի, քան Ֆրանսիան և ԱՄՆ-ը»։