Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լուսանկարից ժպտացող տղան Գոռ Թումանյանն է, Կոնսերվատորիայում գերազանցությամբ սովորող Գոռը, որը երազում էր երգել միջազգային բեմերում, բայց չհասցրեց․․․։

44-օրյա պատերազմում անմահացած հերոսների կողքին գրվեց ևս մեկ անուն՝ Գոռ Թումանյան։ Բոլոր մրցույթներից հաղթանակով վերադարձած Գոռի վերջին ելույթը խրամատում էր, որտեղ երգեց իր կյանքի ու կռվի վերջին երգը, իսկ հանդիսատեսը նրա հայրն ու զինակից ընկերներն էին։ 

Գոռ Թումանյանը ծնվել է 2000 թվականի օգոստոսի 28-ին Աշտարակում։ Ընդամենը 17 տարեկանում ստացել էր Աշտարակի պատվավոր քաղաքացու կոչում: 2017 թվականին ընդունվել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի ակադեմիական երգեցողության բաժին։ Ուսումը կիսատ է թողել, 2019 թվականի հունվարի 29-ին զորակոչվել է հայկական բանակ։ Իսկ մինչ զորակոչվելն արդեն հանրապետական ու միջազգային տասնյակ մրցույթներում մեծ հաջողությունների էր հասել։

Ծնողները պատմում են, հիշում Գոռի հետ կապված ամեն մի մանրուք, փորձում են ոչինչ բաց չթողնել, ժպտում են, հուզվում ու նորից խոսում չարաճճի Գոռի, նրա խենթությունների, ուժի ու անսահման բարության մասին։ Պատմությունները շատ են, որոնց մեջ այնքա՜ն կարոտ կա։

«Առողջ, ճարպիկ երեխա էր, հետաքրքրասեր էր, անընդհատ շարժման մեջ էր, մեկ տեսնում էիր ծառ էր բարձրանում, մեկ աթոռ էր սարքում, միշտ ինչ-որ բան անում էր, մեր տան շինարարների գործիքները վերցնում էր ու ինքն էր գործ անում»,- ժպտալով պատմում է Գոռի հայրը՝ Սեյրան Թումանյանը։

Երբ ծնողները որոշում են նրան երաժշտական դպրոց տանել, ասում է, որ ինքն ուզում է բռնցքամարտի գնալ, բայց հայրը համոզում է, որ դաշնամուր նվագել սովորի։ Ու այդպես սկսվում է Գոռի երաժշտական ուղին։ Նրան տանում են դաշնամուրի, սակայն բնավորությամբ ըմբոստ Գոռն ուսուցչուհու հետ «լեզու» չի գտնում։ Կրթությունը շարունակում է Ուջանի երաժշտական դպրոցում, որտեղ նրա մորաքույրը դաշնամուր էր դասավանդում և նա դիմանում է Գոռի խենթություններին։ Մայրն էլ վոկալ էր դասավանդում և նկատում է, որ տղան հրաշալի ձայն ունի, փայլուն լսողություն։

Որպես երկրորդ մասնագիտություն ընտրում է վոկալը, սակայն կարճ ժամանակ անց այն դառնում է նրա առաջին մասնագիտությունը։ «Մեզ համար էլ էր նորություն, չգիտեինք, որ այդքան լավ է երգում», - ասում է հայրը։

Ծնողները սկսում են պատմել Գոռի կարճ, բայց մրցույթներով ու հաղթանակներով լի կյանքի մասին․ «Որտեղ գնաց՝ հաղթեց։ Սիրում էր բեմը, հանդիսատեսն էլ սիրում էր Գոռին։ Իսկ նրան ճանաչողները զարմանում էին, որ այդքան չարաճճի, անվախ, հաճախ ծեծկռտուքների կենտրոնում հայտնող տղան նման հրաշալի ձայն ունի։ Բարձրանում էր բեմ, բոլորին գրավում իր անզուգական ձայնով, իսկ երբ բեմից հեռանում էր, նրա  շունչը երկար մնում էր դահլիճում։ Ամեն ինչով Գոռը յուրահատուկ էր»։

Մայրը դեռ փոքրուց բազմաթիվ երգեր էր սովորեցնում տղային։ Մարինե Թումանյանը պատմում է, թե ինչպես սկսեց Գոռը երգել։

«Դպրոցում միջոցառումներից մեկի ժամանակ ինձ ասացին, որ Գոռին մի երգ սովորեցնեմ։ Այդ ընթացքում դեռ երաժշտական դպրոց չէր գնում։ Մտածում էի՝ կկարողանա՞ երգել, ախր շատ շարժուն էր, ավելի շատ սպորտային երեխա էր, բայց Գոռս պատվով կատարեց իր առաջադրանքը։ Այդպես բացահայտեցի իմ տղայի ձայնը։ Իհարկե, այդ ժամանակ մտքսովս անգամ չէր անցնում, որ նա օպերային երգիչ կդառա։ Իրականում բնագիտական առարկաների  նկատմամբ մեծ սեր ուներ, հետո արդեն ուզում էր հոր մասնագիտութունը՝ ատամնաբուժություն սովորել, բայց երաժշտական դպրոցում արդեն հասկացել էր, որ լավ ձայն ունի»,- ժպտալով ասում է նա։

Գոռը սիրում էր լինել կենտրոնում, և ամեն ինչ գերազանց էր անում։ «Մինչև վերջ էլ իր առջև դրված առաջադրանքը գերազանց կատարեց»,- ասում է մայրը։

Նրա առաջին լուրջ մրցանակը «Ոսկե ձայն» միջազգային մրցույթից էր, որտեղ գրավել էր առաջին տեղը։ Այդտեղից էլ սկսվում է նրա ճանապարհը։ Գոռին հրավիրում են մասնակցել բազմաթիվ մրցույթների, Իսպանիայի «La riqueza de voz» մրցույթում արժանանում է Ոսկե գավաթին, իսկ ամենատպավորիչը Թուրքիայում անցկացվող «Հարմոնիա» միջազգային երաժշտական VIII մրցույթ-փառատոնն էր, որտեղ արժանանում է «Գրան պրի» մրցանակի։

«Անկրկնելի ձայն ուներ Գոռս, շատ քչերին է տրված այդ որակի ձայն»,- հոգոց է հանում մայրն ու նորից մտքերով գնում որդու դպրոցական տարիներ։

«Տղայիս միշտ հայրենասիրական երգեր եմ սովորեցրել, ու այնքա՜ն սրտով էր երգում։ Միջոցառումներից մեկի ժամանակ երգել էր «Պատիվ ունեմ»-ը, լրագրողներից մեկը Գոռին հարցրել էր՝ «Երգում ես կյանքս կտամ հայրենիքիս, եթե այդ օրը գա, կյանքդ կտա՞ս հայրենիքին, Գոռս ասել է՝ «Այո, եթե այդ պահը գա, կտամ»։ Ու իր խոսքի տերն եղավ, կյանքը տվեց հայրենիքին»,- հուզվում է մայրը։

Նրանք ամեն օր լսում են Գոռի երգերը, նայում տարբեր միջոցառումների ժամանակ արված տեսանյութերը ու ամեն օր, կարծես թե, նոր բան բացահայտում։

Մեծ նպատակներ ուներ, զգում էր իր ուժը, շատ էր սիրում բեմը։ Ծնողներն ասում են, որ եթե երկար ժամանակ համերգներ չէր լինում, կարծես թե, տեղը չէր գտնում, իսկ ամեն մի հրավերը սիրով էր ընդունում ու մեծ ոգևորությամբ պատրաստվում՝ սկսած հագուստից ամեն ինչ պետք է իդեալական լիներ։

«Գեղեցիկ արտաքին ուներ, երբ կանգնում էր բեմում, երգելուց հետո նրա նկատմամբ հետաքրքրությունն էլ ավելի էր մեծանում, իսկ ինքը դրանից շոյվում էր։ Վստահ եմ, որ նա մեծ բարձունքների կհասներ, համաշխարհային ճանաչում կունենար, կփայլեր ոչ միայն Հայաստանի, այլև հանրաճանաչ օպերային թատրոններում»,- նշում է տիկին Մարինեն։ 

Գոռի նպատակն էր ավարտել կոնսերվատորիան, գնալ Իտալիա և երգել «Լա Սկալա» օպերային թատրոնում, բայց պատերազմը ընդհատեց ամեն ինչ։ Ի դեպ հենց բանակում էլ հրավեր է ստանում «Լա Սկալա»-ից, բայց որոշում է ծառայությունն ավարտելուց հետո միայն գնալ Իտալիա․․․։

Բանակում ևս իրեն լավ է դրսևորում։ «Գոռս դարձավ զորամասի լավագույն զինվորներից մեկը»,- ասում է հայրը։

Մնացել էր 4 ամիս զորացրվելուն, երբ սկսվեց պատերազմը։ Հայրը հենց նույն օրը մեկնում է որդու մոտ՝ ռազմաճակատ։ 1,5 տարի հայր ու որդի իրար չէին տեսել, համավարակի պատճառով չէին կարողանում գնալ նրան տեսակցության։ 

«Գիտեք ինչն է ցավալի, որ համավարակի պատճառով մենք մեր տղային գրեթե մեկ տարի չտեսանք։ Ես չտեսա իմ Գոռին, դա ինձ շատ է դառնացնում»,- արցունքն աչքերին ասում է Գոռի մայրը, իսկ հայրը շարունակում է պատմել, պատերազմի դաշտում իր որդու և ժամկետային զինծառայողների հերոսությունների մասին։ 

Սեյրանն այդ ժամանակ է միայն իմացել, որ տղան սերժանտ է, նույնիսկ ծնողներին այդ մասին չի ասել, չէր սիրում գլուխ գովել։ 2020 թվականի սեպտեմբերի 28-ին հայր ու որդի հանդիպում են ու սկսում են կռվել թշնամու դեմ։ 20 օր կռվել են Մարտունիում, հետո նրանց տարել են Ֆիզուլի, ութ օր էլ այստեղ են պայքարել թշնամու դեմ, որը կրակում էր բոլոր զինատեսակներով, ամենածանր զենքերով։

«Գոռն այնքան հանգիստ էր կռվում ու ոչ միայն ինքը։ 18 տարեկան տղաներն առանց խուճապի, հանգիստ մարտնչում էին թշնամու դեմ, մեկ մետր անգամ հետ չեն գնացել։ Խրամատ էինք փորել, որն անվտանգ չէր, բայց այլ տարբերակ չունեինք։ Քնում էին հենց այդ խրամատում՝ հերթափոխով։ Երբ ես էի քնում, արթնանալուց հետո տեսնում էի, որ Գոռս պառկած է իմ վրա, որ ինձ պաշտպանի, երբ ինքն էր քնում, ես էի նույն կերպ վարվում։ 28 օր կողք-կողք կռվում էինք»,- ասում է հայրն ու հիշում, որ նույնիսկ այդ ժամանակ հազարավոր հրթիռների տակ խոսում էին իրենց ծրագրերի, նպատակների մասին, ամեն հրթիռակոծությունից հետո ասում էին, որ տարիներ հետո Գոռի երեխաներին կպատմեն, թե ինչպես են հայր ու որդի կռվել թուրքերի դեմ։ 

Նրանց վերջին կռիվը հոկտեմբերի 23-ին էր։ Սեյրանի սիրտը ցավից կծկվում է, կոկորդը՝ սեղմվում, երբ հիշում է այս չարաբաստիկ օրը։

Այն սովորականից մի քիչ տարբեր էր, համեմատաբար խաղաղ, բայց անսպասելի սկսվում է հրթիռակոծությունը։

«Արկերը պայթում էին մեր կողքին, մի քիչ հանդարտվելուց հետո Գոռին ասացի՝ «Տեսար՝ էսօր ինչից պրծանք», ինչ գիտեի, թե այդ օրն ինձ ինչ է սպասվում։ Մեզանից մի 20 մետր այն կողմ «Կոռնետով» կասեցրեցին թշնամու առաջխաղացումը, սակայն նրանց ուշադրության կենտրոնում հայտնվեց մեր դիրքը։ Երկու անգամ փորձեցին գրավել  դիրքը, բայց բազմաթիվ զոհերից հետո հետ քաշվեցին։ Երբ կրակը դադարեց, Գոռիս ասացի՝ սուրճ պատրաստիր միասին խմենք։ Նստեցինք բոլորով՝ զինվոր ու կամավորական։ Ընդամենը մի քանի վայրկյանով գնացի մեկ ուրիշ կողմ ու ավելի ուժգին սկսեցին սմերչով խփել։ Երբ առաջին հարվածը եղավ, անմիջապես վազեցի դեպի Գոռը, երկրորդ անգամ հարվածեց ու Գոռս խփվեց ինձանից 40-50 մետր հեռու, իմ աչքի առաջ։ Ուզում էի վազել կրակի տարափի տակ, բայց ինձ ուժով փորձեցին պահել խրամատում, ես նորից փորձեցի վազել, էլի հարվածեցին ու 4 զինվոր ևս զոհվեցին։ Այդ օրը 8 վիրավոր, 5 զոհ ունեցանք»,- կոկորդը սեղմվելով պատմում է հայրը։

Ու Արցախից վերադառնում է՝ հետը բերելով որդու և մյուս զոհված զինվորների մարմինները։

Սեյրանն արցունքները թաքցնելու համար անսպասելի ոտքի է կանգնում ու մոտենում որդու հիշատակի անկյունին, ցույց է տալիս Գոռի մեդալները, պատվոգրերն ու նկարները։ Դրանց կողքին դրված է երկու փամփուշտ, որը բերել է կռվի դաշտից։ «Այս փամփուշտները ես ու Գոռս պահել էինք թշնամու ձեռքը կենդանի չընկնելու համար»,- նշում է նա։ 

Այսօր նրանց ընտանիքի գերնպատակը Գոռի ամենամեծ երազանքը կյանքի կոչելն է։ Պատերազմի ժամանակ հորն ասել է, որ իր ցանկությունն է հայրենի Աշտարակում կրթահամալիր բացել․ այսօր այդ դպրոցն արդեն կառուցվում է։ Թումանյաններն իրենց բոլոր միջոցներն ուղղել են իրենց զավակի երազանքի դպրոցը կառուցելու համար։ Շինարարությունն ընթանում է, իսկ հաջորդ տարի արդեն Աշտարակում կբացվի Գոռ Թումանյանի անվան երաժշտական կրթահամալիրը։