Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արցախից բռնագաղթածներին ապաստանած Ծաղկաձորի հյուրանոցներից մեկի սպասասրահում Panorama.am-ի լրագրողը հանդիպեց առանձին նստած քարտաշ Մոսի Առուշանյանին: Հետաքրքրվեցինք թե աշխատանքի առաջարկ դեռ չի՞ ստացել, քանի որ Հայաստանում շինարարության ծավալները մեծ են:

Մոսին պատասխանեց, որ դեռ աշխատանքի առաջարկ չկա.«Օգնության մասին են շատ խոսում, բայց դեռ ոչ մի բան չկա: Որ օգնություն լիներ՝ մինչև օրս ես իմ շորերի մեջ չէի լինի: Գալիս են, գրանցում, թե ինչ կարիքներ ունենք, գրում գնում են, բայց դեռ առաջարկներ չկան: Բերում են հագած շորեր, բայց իմ հագով պետք է լինի, որ վերցնեմ հագնեմ: Երեխաներս էլ մեծ են»:

Հարցին՝ քանի՞ երեխա ունի, արցախցին, պատասխանեց՝ երկու: Մեր դիտարկմանը, թե սովորաբար Արցախում շատ են երեխաներ ունենում՝ Մոսին պատասխանեց. «Դե այս վիճակում, որ երկու երեխաներ էլ պահես, տեղավորես, մեծ գործ է: Երեխաներս ուսանող են:

Մեծը՝ որդիս Երևանում է սովորելու, դժվարությամբ հասնելու դասերի: Արցախում էր ուսանող, բռնագաղթելուց հետո ես իմ ուժերով գնացի ճարեցի տեղը, հիմա գալիք շաբաթվանից պետք է դասի գնա, լեզուներ է սովորում՝ անգլերեն: Աղջիկս արդեն Հրազդանում է դասի գնում՝ այնտեղի բժշկական քոլեջում:

Դե մենք էլ նստում ենք այստեղ, դիլխոր սպասում, տեսնենք վերջն ինչ է լինելու: Լավ են կերակրում, բայց կերար, նստեցիր, չես իմանում ինչով զբաղվես, որ օրդ անցնի:Գնում ենք մոտ վայրերը շրջում, գալիս նորից նստում, բայց դրանով ոչ մի բան չի փոխվում»:

Մեզ է մոտենում Մոսիի տարեց հարևանը, որը մասնագիտությամբ նույնպես քարտաշ էր, հետպատերազմյան մտածմունքներից ուղեղի կաթված էր ստացել և աջ ձռքը չէր գործում:

Մոսին միանգամից առաջարկեց ցույց տալ Ստեփանակերտում թողած իր տան լուսանկարները և տեսագրությունը, որոնք այդ պահին թերթում էր իր կնոջ հեռախոսի էկրանին:

«Ես Մարտակերտի Առաջաձոր գյուղից եմ: 20 տարի է, ինչ եկել ենք Ստեփանակերտ, տարածք վերցրել, տուն կառուցել: Ամբողջն իմ ձեռքերով եմ կառուցել, երեխեքիս համար, բայց ո՞ւր է: Այս նկարներն էլ վերջին պահին աղջիկս է նկարել: Սաղ թողեցինք դուրս եկանք»,-պատմում է նա:

Բռնագաղթած տղամարդը ցույց է տալիս տան ներսն ու բակը, վերջինս ամբողջությամբ վարդերով է շրջապատված՝ շեշտելով, որ քարտաշի տուն է:

Մեզ է մոտենում Մոսու դուստրը՝ Հեղինեն, թախծոտ դեմքով ցույց է տալիս լուսանկարները՝ նշելով, որ վերջին օրն է արել և նկարի հետևի պլանում երևում է, որ ուտելիք են թողել այգու ցանցից ցանկապատի դիմաց, որպեսզի երբ անցորդները սոված լինեն, վերցնեն: Հեղինեն նեղսրտում է. «Լավ նկարներ չեն, քանի որ վերջին օրն եմ նկարել, երբ բոլոր իրերը թափված էին, դուրս էինք գալիս Արցախից»:

Նա ասաց, որ Հրազդանի բժշկական գոլեջում իրեն ջերմ են ընդունել, հաջորդ օրերին իրեն են միացել նաև արցախցի իր 7 համակուրսեցիները, որոնք մոտակա բնակավայրերում են ապաստանել:

Մոսին պատմում է, թե ինչպես բռնեցին գաղթի ճանապարհը. «Մենք բոլորս իրար հետ պետք է դուրս գայինք, մեքենա չէինք գտնում, մի զինվորական մեքենա գտանք, 7 ընտանիք, բարեկամներով դուրս եկանք: Մեր գերդաստանը մեծ է: Մեծ եղբայրս իր ընտանիքի և կնոջ ծնողների հետ դուրս եկավ:

Քույրս, հայրս մայրս, հորեղբորս տղերքը, մորաքրոջս տղան իրենց ընտանիքներով գյուղից եկան Ստեփանակերտի իմ տունը: Այնտեղ էինք ապրում: Դեռ չէինք պատկերացնում, որ կարող է այս վիճակը լինի: Երբ լսեցիքն, որ ճանապարհը բաց է, ով ինչպես կարողանում է դուրս է գալիս Արցախից՝ մի զինվորական մեքենա ճարեցինք, 32 հոգով դուրս եկանք:

Հորեղբայրս էլ, նրա որդին էլ փոքր մեքենաներ ունեին, բոլորը թողեցինք այնտեղ, որ այդ մեծ մեքենան վարեր, այս  32 հոգուն բերեր հասցներ տեղ: Փոքր մեքենաներում այդքանս չէինք տեղավորվում, համ էլ բենզինի խնդիր կար: Աստծուց էր, որ մեքենաների հետևից չընկանք, չգնացինք բենզինի պահեստ: Եթե մեքենա ուզինք, պետք է գնային բենզինի, Աստված չաներ, միգուցե ուրիշ դժբախտություն գար: Աստված մեր հետ էր, որ որոշեցինք փոքր մեքենաները թողնել և մեծով դուրս գալ Արցախից, նա մեզ փրկեց այդ աղետից, նոր կորուստներ չունեցանք, չնայած եղբորս տղան արդեն զոհված էր:

Ես ոչ մի բանի դեմ չեմ, մեկ է՝ ինչ կորցնելու էր, կորցրել եմ: Մի քանի օր առաջ եղբորս որդուն հուղարկավորեցինք Եռաբլուրում, զինծառայող էր, մարտերի ժամանակ Վանք գյուղի դիրքերում էր զոհվել: Դիահերձարանում էր, ԴՆԹ-ով որոշեցին, նոր հուղարկավորեցինք»:

Հետաքրքրվեցինք, թե արդյո՞ք կվերադառնա Արցախ, եթե նման հնարավորություն ստեղծվի:

«Եթե մեր անվտանգությունը 100 տոկոսով երաշխավորված լինի, կվերադառնանք, եթե չէ՝ երեխներին կրկին ինչպես տանեմ Արցախ: Հիմա նստած սպասում ենք, տեսնենք ինչ կլինի: Այլ երկիր չենք ուզում գնալ, այստեղ ենք դժվարությամբ հարմարվում, ուրիշ տեղ ինչպես հարմարվենք»,-ասաց Մոսի Առուշանյանը:

Զրուցեց՝ Ա. Վարդանյանը: