Տնտեսություն 10:45 23/11/2023 Հայաստան

ՀՆԱ-ի վրա բացասաբար են ազդել հանքագործական և մշակող արդյունաբերությունները. Հայկազ Ֆանյան

Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է ՀՀ-ի 2023թ. ՀՆԱ-ի երրորդ եռամսյակի ցուցանիշները: Panorama.am-ը «Մոդեքս» խորհրդատվական ընկերության տնօրեն Հայկազ Ֆանյանին առաջարկեց ներկայացնել վիճակագրության տնտեսական հիմնական ցուցանիշները, միտումները և հնարավոր ռիսկերը:

Հ. Ֆանյան-Պետք է նշեմ, որ 2023 թ.-ի  3-րդ եռամսյակում արձանագրվել է 7.4% տնտեսական աճ: Առհասարակ հունվար-սեպտեմբեր ժամանակահատվածի համար այն կազմել է 9.2 % աճ, որին առավել շատ նպաստում ունեցել են հետևյալ երեք ոլորտները, առաջինը՝ առևտրի ոլորտը, որի նպաստումը կազմում է 2.6 տոկոսային կետ, ՏՏ ոլորտը, որի նպաստումը կազմել է 2. 4 տոկոսային կետ և շինարարության ոլորտը՝ 1 տոկոսային կետով:

Panorama.am- ՀՆԱ-ի ծավալի ինդեքսն այս տարի ըստ եռամսյակների նվազել է, համապատասխանաբար՝ առաջին եռամսյակին12.1%-ից հետո երկրորդին հասել է 9.1%-ի, իսկ երրորդ եռամսյակում՝  7.4 %-ի: Ինչպե՞ս կբացատրեք այս երևույթը:

Հ. Ֆանյան-Վերջին եռամսյակենրին արձանագրվել է տնտեսական աճի տեմպի էական նվազում, որը մի շարք պատճառներ ունի՞: Պատճառներից մեկը նախորդ տարվա, այսպես կոչված, բարձր բազային էֆեկտն է, երբ այս տարի հնարավոր չի եղել էլ ավելի մեծ աճ ապահովելու և հետևաբար՝ ունենալ ավելի բարձր աճի տեմպեր:

Երկրորդ պատճառն առանձին ապրանքների մասով կիրառվող պատժամիջոցները և սահմանափակումներն են, որոնք կան: Օրինակ՝ Հայաստանը բավականին մասնագիտացել էր մեքենաների առևտրի վրա, սակայն օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի նոր պատժամիջոցների ուժով սահմանափակումներ մտցվեցին ավտոմեքենաների արտահանման հետ կապված և Վրաստանն էլ է որոշակի սահմանափակումներ կիրառում: Արդյունքում էականորեն նվազել է մեքենաների առևտուրը, հետևաբար նաև՝ այն մուլտիպլիկատիվ էֆեկտը, որը մեր տնտեսության վրա պետք է զգայինք:

Panorama.am-Ինչպիսի՞ն են Հայաստանի ցուցանիշները ԵԱՏՄ, ԱՊՀ երկրների հետ համեմատած:

Հ. Ֆանյան- Մեր տնտեսական աճն  էականորեն գերազանցում է ԵԱՏՄ, ԱՊՀ երկրների տնտեսական աճին:Այդ երկրներում վերջին եռամսյակի տվյալներ չկան, եթե հունվար-հունիս ամիսներին Հայաստանում տնտեսական աճը 10. 5% է կազմել, ապա այլ երկրներում այդ ցուցանիշն շատ ավելի փոքր է եղել: Օրինակ Բելառուսում եղել է 2%, Ղազախստանում  5. 3%, Ռուսաստանում առհասարակ 1. 6% աճ է գրանցվել: Մեր մոտ տնտեսական աճի ցուցանիշներն առաջին կիսամյակի արդյունքներով գերազանցում էին նաև Վրաստանի ցուցանիշը: Մենք տարածաշրջանում բավականին առաջանցիկ ՀՆԱ-ի աճի տեմպեր ենք արձանագրել:

Panorama.am-Մենք բարձր տնտեսական աճ ենք արձանագրում այն դեպքում, երբ տնտեսության հիմնական ոլորտներում՝ արդյունաբերությունում և գյուղատնտեսությունում աճը կա՛մ շատ փոքր է, կամ՝ բացասական: Այս  երևույթն ինչպե՞ս կբացատրեք:

Հ. Ֆանյան-Մեր մոտ տնտեսության կառուցվածքային փոփոխություններ են արձանագրվել 2022 թվականից սկսած:Դրանից առաջ էլ, վերջին տարիներին մենք տեսնում ենք գյուղատնտեսության մասնաբաժնի նվազում: Բայց այս ընթացքում մենք ունեցանք ՏՏ ոլորտի ռուս մասնագետների, զբոսաշրջիկների ներհոսք Հայաստան, որի արդյունքում, բնականաբար, ծառայությունների ոլորտն էական աճ ունեցավ, էլ չեմ ասում, որ շինարարության ոլորտի բումի հետևանքով այս ոլորտի մասնաբաժինն էլ ՀՆԱ-ի կառուցվածքում փոխվեց:

Հետևաբար՝ տեղի է ունեցել կառուցվածքային փոփոխություններ, որոնց էֆեկտներն արդեն զգում ենք: Օրինակ, տնտեսական այս տարվա աճի մեջ գյուղատնտեսության նպաստումը եղել է 0. 1 տոկոսային կետ, այսինքը, գյուղատնտեսությունն էլ մեր մոտ նպաստել է աճին:

Հանքարդյունաբերության ոլորտը 0. 2 %-ով բացասական է եղել, այսինքը՝ զսպել է աճը: Այստեղ ավելացված արժեքը նվազել է 3. 5%-ով, որն ընդհանուր տնտեսական աճի վրա ազդել է -0. 2%-ով: Մեր մոտ մշակող արդյունաբերությունը նույնպես հունվա-սեպտեմբեր ամիսներին նվազել 0. 2 %, որը նույնպես բացասաբար է ազդել 9. 2% տնտեսական աճի վրա:

Մենք արձանագրեցինք հիմնական երեք ոլորտ, որոնք դրական են անդրադարձել ՀՆԱ-ի աճի վրա, բայց երկու ոլորտ բացասական է անդրադարձել մեր ՀՆԱ-ի հունվար-սեպտեմբեր ամիսների ցուցանիշների վրա, այն հանքագործության և մշակող արդյունաբերության ոլորտներն են, որոնք զսպել են ՀՆԱ-ն համապատասխանաբար 0. 2 %-ով, մյուսն էլ դրանից ավելի քիչ, բայց՝ բացասական:

Panorama.am-Գաղտնիք չէ, որ տնտեսական այս աճը պայմանավորված է ժամանակավոր գործոններով՝ կապված ռուս ուկրաինական պատերազմի հետ: Ռիսկեր չկա՞ն, որ այդ գործոնի վերացումից հետո լուրջ խնդիրներ ունենանք մեր տնտեսական ոլորտում:

Հ. Ֆանյան-Այն լրացուցիչ հարկերը, որոնք այս տնտեսական ակտիվության հաշվին կուտակվում է, կառավարությունը, որոշակի բուֆերներ է ստեղծում՝ կայունացման բուֆերներ: Այսինքն, այն ամբողջ հարկերը, որ հավաքվում են, անմիջապես չի ուղղվում ծախսերին: Գործադիրը փորձում է մի քիչ պահուստային միջոցներ կուտակել, որպեսզի այն դեպքում, երբ ունենանք տնտեսական աճի տեմպի նվազում, կամ նույնիսկ՝ տնտեսության անկում, կարողանա այդ կուտակած միջոցների հաշվին վաղվա օրվա մասին մտածել: Տնտեսվարողների առումով ես մտավախություն ունեմ, որ նրանք հետևողական չեն և նույնիսկ այս պահին, որ իրենք էլեկտրատեխնիկայի, ավտոմեքենաների, պահեստամասերի արտահաման մասով կուտակել են մեծ շահույթներ, դրանք կուղղեն հետագայում իրենց համար ավելի կայուն տնտեսական ներուժի ձևավորմանը:

Զրուցեց՝ Արմեն Վարդանյանը:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

15:46
Սննդային թունավորումով Սպիտակի ԲԿ է ընդունվել 5 քաղաքացի
Սպիտակի ԲԿ-ից հայտնում են, որ սննդային թունավորումով Սպիտակի ԲԿ է ընդունվել 5 տուժած «Երեկ` դեկտեմբերի 21-ին, սննդային թունավորումով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:21
Նախարարի շնորհավորական ուղերձը էներգետիկի մասնագիտական օրվա կապակցությամբ
ՀՀ ՏԿԵ նախարարությունից տարածել են նախարար Դավիթ Խուդաթյանի շնորհավորական ուղերձը էներգետիկի մասնագիտական օրվա կապակցությամբ։ ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Իրանի և Ադրբեջանի սահմանամերձ Աստարա քաղաքում բեռնատարի ռուս վարորդին սպшնված են գտել
Իրանի հյուսիսում գտնվող Գիլան նահանգում բեռնատարի սպանված ռուս վարորդի դի է հայտնաբերվել; Դեպքի մասին «ՌԻԱ նովոստի»-ին հայտնել են...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Նստել, նայում եմ նկարիդ... ծնունդդ շնորհավոր ասե°մ, թե լռեմ մրմուռով. Կարին Տոնոյան
Կարին Տոնոյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է. «Շուտով կլուսանա, Մեն.... չմոռանաս, առավատյան 7:20 պիտի ծնվես, լույսս, չմոռանաս.... 4...
Աղբյուր` Panorama.am
13:53
Առաջիկա շաբաթվա եղանակի տեսությունը
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից հայտնում են. Երևան քաղաքում` Դեկտեմբերի 22-ի երեկոյան, 24-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
Պուտինը հնարավոր է համարել ՌԴ-ի և ԱՄՆ-ի միջև հարաբերությունների բարելավումը
Վլադիմիր Պուտինը հնարավոր է համարել Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների միջև հարաբերությունների բարելավման հնարավորությունը։ Այդ մասին նա հայտարարել...
Աղբյուր` Panorama.am
12:11
Թուրքիայում ուղղաթիռը մխրճվել է հիվանդանոցի շենքի մեջ
Թուրքիայի Մուղլա քաղաքում ուղղաթիռը վթարի է ենթարկվել հիվանդանոցի շենքին բախվելուց հետո։ Դեպքի մասին կիրակի օրը հայտնել է Habertürk...
Աղբյուր` Panorama.am
12:02
Շենքերից մեկի բնակարանում հայտնաբերվել է տղամարդու մшրմին
Դեկտեմբերի 22-ին, ժամը 09:30-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:02
Հաճելի անակնկալ՝ հայկական հյութեր և կոմպոտներ Իսրայելի հարավում գտնվող Բեեր Շևայի քաղաքի խանութում. Ալեքսանդր Լապշին
Ռուս-իսրայելցի բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինը ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Հաճելի անակնկալ՝ հայկական հյութեր և կոմպոտներ Իսրայելի հարավում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:40
Այսօրվա և առաջիկա երեք օրերի եղանակի տեսությունը
Երևանում դեկտեմբերի 22-ի գիշերը, 23-ին, 25-26-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Դեկտեմբերի 22-ի երեկոյան, 24-ի գիշերը հնարավոր է թույլ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
«Թիթեռի» որդին և ընկերը եկել են հաշվեհարդարի, ինչի հետևանքով վիրավոր կա
Դեկտեմբերի 16-ին ժամը 16։40-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչությունում և ՀՀ ՆԳՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:48
Կամչատկայում անհետացած Ան-2 ինքնաթիռը հայտնաբերվել է
Կամչատկայում անհետացած Ան-2 ինքնաթիռը հայտնաբերվել է, ինքնաթիռում գտնվող մարդիկ ողջ են։ Այդ մասին հայտարարել է Կամչատկայի երկրամասի ԱԻ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Հայաստանի ավտոճանապարհներին տեղ-տեղ մերկասառույց կա
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ։ «Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
23:07
Այս նախաբանի պատճառը Panorama.am-ի հարցմանը «Իմ քայլը» հիմնադրամից տրված ցինիկ պատասխանն է. «Հրապարակ»
Վախթանգ Սիրադեղյանը «Հրապարակ»-ում գրում է. «Ժամանակին շուրջ 10 տարի զբաղվել եմ լրագրությամբ, հետո անցել այլ աշխատանքի,...
Աղբյուր` Panorama.am
22:47
Նազենի Հովհաննիսյան. Մայրս երեք սիրած արտահայտությունն ուներ
Հաղորդավարուհի, դերասանուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «մի մոլորակ կա երկնքում. Մայրս է... Կիրակիները՝ խնկաբույր, մորս հոտն...
Աղբյուր` Panorama.am
22:36
Իմ միակ այիբը եղել է այն, որ Նիկոլի իշխանության օրոք Գեղարքունիքի մարզպետ եմ եղել. Իշխան Սաղաթելյան
ՀՅԴ ԳՄ անդամ, ԱԺ դաշնակցական Իշխան Սաղաթելյանը տարիներ առաջ հայտարարգրել է 8 մլն դրամարժողությամբ մատանի։ Tribune.am-ին այսօր տված...
Աղբյուր` Panorama.am
21:42
«Փյունիկի» հարձակվողն ամուսնացել է
«Փյունիկի» հարձակվող Սանի Բուհարին ու նրա ընտրյալ Նանան ամուսնացել են։ Այս մասին հայտնում են ակումբից՝ նորապսակներին աղթելով...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Այսօր Ադրբեջանն օկուպացրած Շուշի է տեղափոխել 191 ադրբեջանցու
Ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից օկուպացրած Արցախի Շուշի բերդաքաղաք է այսօր տեղափովել 191 ադրբեջանցի։  49 ընտանիքների անդամներին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Թիվ 77 երթուղին սպասարկող ավտոբուսը վրաերթի է ենթարկել ինքնագլորով ընթացող 2 անչափահաս տղաների
Այսօր արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Ժամը 11:50-ի սահմաններում Մաշտոցի պողոտա-Իսահակյան փողոցի խաչմերուկում Երևանի բնակիչ 54-ամյա...
Աղբյուր` Panorama.am
20:21
Մագդեբուրգի քաղաքային իշխանությունը ծանր որոշում է կայացրել. CNN
Գերմանիայի  Մագդեբուրգ քաղաքում ողբերգական դեպքից հետո քաղաքային իշխանությունները որոշում են կայացրել փակել Սուրբ ծննդյան տոնավաճառը։ Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
19:57
Ողբերգական վթար հարևան Իրանում
Իրանի Լորեստան նահանգում ավտոբուսը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց ու ընկել ձորակը։ «Մեհր» գործակալության փոխանցմամբ,  վթարի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:46
Աշոտյան. Քանի դեռ ոչինչ չի փոխվել, մենք շարունակում ենք ապրել 2020-ի նոյեմբերի 10-ի մեջ
«2018-ին ժողովրդին խոստացել էին «կուրորտ», 2020-ին մտցրեցին ցեխի վաննայի մեջ, որը հետզհետե դառնում է գերեզմանափոս»,-ասել...
Աղբյուր` Panorama.am
19:30
Հայաստանում համակարգային կոռուպցիան դեռևս հաղթահարված չէ. Հայաստանի ՔԿՀ-ների հակակոռուպցիոն կոալիցիա
Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների հակակոռուպցիոն կոալիցիան մտահոգիչ է համարում հակակոռուպցիոն ինստիտուցիոնալ համակարգի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:15
Հակակոռուպցիոն կոմիտեն մերժել է Հովիկ Աղազարյանի փաստաբանի դիմումը
Հակակոռուպցիոն կոմիտեն մերժել է ՔՊ-ից հեռացված պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանի փաստաբանի դիմումը՝ քրեական վարութ հարուցել ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:48
Արփինե Հովհաննիսյան. Կառավարության որոշման հետևանքով կթանկանան նաև նոտարական ծառայությունները
Կառավարության որոշման հետևանքով հաջորդ տարի կթանկանան նաև նոտարական ծառայությունները։ Սպասվելիք թանկացումների մասին ինսթագրամի իր էջում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Քաղաքագետ. Ո՞վ կամ ովքե՞ր են ստիպել Հայաստանի իշխանություններին գաղտագողի ճանաչել Կոսովոյի անձնագրերը
Քաղաքագետ Արա Պողոսյանը գրում է. «Թուրքիայի նախկին ԱԳ նախարար, նախկին վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն իր «Strategic deept»...
Աղբյուր` Panorama.am
17:43
Ադելյա Պետրոսյանը կրկին դարձավ մենասահքի Ռուսաստանի չեմպիոն
Գեղասահորդուի Ադելյա Պետրոսյանը երկրորդ տարին անընդմեջ նվաճել է կանանց մենասահքի Ռուսաստանի չեմպիոնի տիտղոս։ Օմսկում անցկացվող...
Աղբյուր` Panorama.am
17:29
ԱԹՍ-ների մասայական հարձակում Կազանի վրա. Տուժածներին կտեղավորեն «Արմենիա» հյուրանոցում
Թաթարստանի մայրաքաղաք Կազանն այսօր առավոտյան ենթարկվել է անօդաչու թռչող սարքի զանգվածային հարձակման։ Ըստ իշխանությունների, ութ հարվածային...
Աղբյուր` Panorama.am
17:13
Արարատում 13-ամյա դպրոցականը դանակահարել է 14-ամյա տղային
Դեկտեմբերի 20-ին, դանակահարություն է տեղի ունեցել Արարատի մարզում: Shamshyan.com-ի փոխանցմամբ, ժամը 18:30-ի սահմաններում ՀՀ ներքին գործերի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:43
Պետպատվերով տրամադրվող ծառայությունների դիմաց պետությունը պարտքեր չունի, իսկ ահա ապահովագրական ընկերությունները տարիներով պարտքեր ունեն կուտակած. Նանուշյան
Տրամադրված բուժծառայության դիմաց ապահովագրական ընկերությունները ինչո՞ւ չեն փոխհատուցում բժշկական հաստատություններին և ինչպե՞ս են կուտակվել...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
12:25 21/12/2024

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}