Պատերազմը ստիպեց ստեղծագործել․․․
Էլինա Դոլուխանյանը ծնունդով Արցախի Մարտունու շրջանի Խնուշինակ գյուղից է։ 2019թ․ի նոյեմբերի 9-ին ամուսնացել և տեղափոխվել է արդեն Շուշի քաղաք բնակության։ Երիտասարդ ընտանիքը, մինչև 2020թ․-ի չարաբաստիկ պատերազմն, ապրում էր բնականոն հունով՝ Էլինան աշխատում էր գործավարուհի, իսկ ամուսինը՝ Կարոտ Բաղրյանը, Արցախի ԱԻՆ-ում։ Պատերազմի ժամանակ նրանց որդին նորածին էր, դեռ երկու ամսական էլ չկար, այդ ժամանակ ամուսինը ստացել է թոքերի շրջանում բեկորային վնասվածք, ինչն էլ հետագայում խոչընդոտել է աշխատանքը շարունակելուն։ Սա միակ դժվարությունը չէր, որ սպասվում էր արցախցի ընտանիքին։ Պատերազմի ընթացքում Էլինա Դոլուխանյանը կորցրեց հարազատ եղբորը՝ Էդգար Դոլուխանյանին,որն անմահացավ Հադրութի մարտերի ժամանակ, ինչպես նաև՝ մորաքրոջ և հորաքրոջ որդիներին։ Ինչպես ասում են՝ կարկուտը ծեծած տեղն է ծեծում, մարդկային կորստից զատ, կրցրեցին տունը, Հայրենիքը․․․ 2020թ․-ին, երբ Շուշին անցավ թշնամու հսկողության տակ, շուշեցիները ստիպված եղան թողնել ամեն ինչ և հեռանալ։ Տեղահանման ժամանակ Բաղրյանների ընտանիքը եկավ Հայաստան՝ բնակություն հաստատելով Արարատի մարզի Արևաշատ գյուղում։
«Ութ ամիս ապրեցինք Հայաստանում, բայց քանի որ որոնողափրկարական աշխատանքները շարունակվում էին, ամուսինս որպես վարորդ շարունակեց Արցախում աշխատանքը։ Այսինքն՝ Արցախի Մարտունու շրջանի գյուղի իմ հայրական տանն էինք ապրում։ Հայաստանի հետ կապը չենք կտրել, գնում գալիս էինք։ 2022 թ․-ի հունվարից արդեն հիմնովին տեղափոխվեցինք Արցախ՝ Ստեփանակերտ քաղաք, վարձով էինք բնակվում, ամուսինս անցավ ՊԲ շարքերում ծառայության, ես էլ՝ գրասենյակային աշխատանք էի կատարում»,- panorama.am-ին պատմեց Էլինա Դոլուխանյանը։
Պատերազմից մնացած հոգու ցավը ոչ մի ձև մեղմել չէր լինում։ Էլինան պատմում է, որ մտքերը որոշ չափով ցրելու համար սկսել է ձեռքի աշխատանքներ կատարել։ Գործել է պայուսակներ, մանկական պարագաներ, ծաղիկներ և սկսել վաճառել։ Իսկ ահա Արցախի շրջափակման ժամանակ հատկապես ձեռագործ ծաղիկների պահանջն է մեծ եղել,քանի որ պարզ էր՝ օրվա հաց գտնելն էր անհնարին դարձել, ուր մնաց՝ ծաղիկ։
«Շրջափակումը ծանր հետևանքներ ունեցավ բոլոր առումներով։ Հումք չէի կարողանում ձեռք բերել, Ստեփանակերտում եղած քիչ քանակությունն արագ սպառվեց։ Աշխատանքիս զուգահեռ, ստեղծագործում էի ձեռքիս տակ եղած հումքով։ Պահանջարկը կար, սակայն հումք չկար, որ աշխատեի»,- ասաց արցախցին։
2022թ․-ի արցախցիների տեղահանման ժամանակ,ինչպես բոլոր արցախիները, նրանք ծնողների հետ միասին ևս տեղափոխվեցին Հայաստան, նորից Արմավիրի մարզի իրենց ծանոթի տանն են բնակություն հաստատել։
«Այստեղ, գյուղը, միջավայրը, հարևաններն ,ամեն բան լավ է, մենք հարմարվել ենք, բայց ծնողներս դեռ չեն հարմարվում։ Կորցրեցինք Արցախը, մեր շիրիմները թողեցինք այնտեղ․․․ Այս իրողության հետ երևի թե երբեք էլ չենք համակերպվի»,- պատմեց Էլինա Դոլուխանյանը։
Կարոտ Բաղրյանը մի քանի գյուղ այն կողմ աշխատանք է գտել՝ մետաղական վառարաններ են պատրաստում, բայց մեծ ընտանիքի ծախսերը շատ են, չեն հասցնում։ Փետրվարին սպասում են երկրորդ բալիկի ծնունդին։ Էլինան այս կարգավիճակում աշխատել չի կարող։ Արցախցին ասում է, որ որևէ պետական աջակցություն չեն ստանում։
«Հայրս Արցախյան առաջին պատերազմի զինհաշմանդամ է։Թոշակն էլ դեռ չենք ստացել, նույնիսկ եղբորս՝ որպես պատերազմի ընթացքում զոհվածի ընտանիք, գումարը այս ամսվանը չենք ստացել։ Մեր թղթերի հետ կապված խնդիրներ կան։ Դրամական աջակցության համար դիմել ենք տարբեր տեղեր, բայց մերժում ենք ստացել։ Մերժման պատճառը՝ Արցախի օպերատիվ շտաբի տվյալների համաձայն, մեր մուտքը ՀՀ եղել է ավելի վաղ, քան վերջին դեպքերը։ Դիմել ենք Միգրացիոն ծառայություն, սոցապ նախարարություն, Շուշիի շրջվարչակազմին ենք դիմել, դիմումներ ենք լրացրել, Ստեփանակերտի քաղաքապետից տեղեկանք ենք վերցրել, որ այնտեղ ենք ապրել,այսինքն՝փաստեր ունենք, ամուսինս մեկ ու կես տարի զինծաղայող է աշխատել այնտեղ , ես որպես հղի հաշվառված եմ եղել Ստեփանակերտի հիվանդանոցում, Ստեփանակերտում բնակարանի վարձ ենք ստացել որպես տարհանված ընտանիք։ Չնայած, այս բոլոր հիմքերին, անընդհատ մերժում ենք ստանում։ Դեռ չի ստացվում այս խնդիրը լուծել, օպերատիվ շտաբի հետ էլ չի ստացվում կապվել, քանի որ կառույցը չի գործում, լուծարվել է, էլ տեղ չի մնացել , որ չդիմենք։ Եթե աջակցություն էլ ունենային, որոշ չափով սոցիալական խնդիրները կմեղմվեր»,- ասաց Էլինան։
Փաստաթղթերի լուսանկարները տրամադրել է Էլինա Դոլուխանյանը։
Արցախցի Էլինան այժմ փորձում է ձեռագործ աշխատանքների միջոցով աջակցել ընտանիքին, բայց հումքի խնդիր ունի։ Առաջիկայում նաև մտադիր է ամանորյա ցուցահաբդեսների մասնակցել, բայց նոր աշխատանքներ ստեղծելու համար հումք է հարկավոր՝ թել, փայտե դեկորներ, երկաթյա շղթաներ և այլն։
«Տոնավաճառներին մասնակցելու փորձ չունեմ։ Հրավերները չեմ մերժել, քանի որ հիմա միայն դրանով կարող եմ գումար վաստակել։ Աշխատանքներս ներկայացնելու, մարդկանց գործերիս ծանոթացնելու համար ուզում եմ և կփորձեմ մասնակցել ցուցահանդեսներին, եթե կարողանամ մինչ այդ հումք գնել և ամանորյա թեմատիկայով ստեղծագործություններ ներկայացնել»։
Այժմ Էլինայի ընտանիքը պատրաստվում է դիմում ներկայացնել ՀՀ փոխվարչապետին՝ հուսալով, որ օպերատիվ շտաբի հետ կապված տվյալների թյուրիմացությունը կշտկվի։
Էլինայի աշխատանքներին կարող եք ծանոթանալ՝ այստեղ։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Եթե այսպես շարունակվի, Հայաստանը կարժանանա Արցախի ճակատագրին. Հրայր Ուլուբաբյան
