Հասարակություն 15:21 09/12/2023 Հայաստան

Ինչպե՞ս պաշտպանվել շների հարձակումից

 Օրերս համացանցում բուռն քննարկումների առիթ դարձած շների հարձակման դեպքը, որը դարձել էր երեխայի մահվան պատճառ, անհանսգտություն է առաջացրել հանրության շրջանում։ Ակնհայտ է, որ շների գլխաքանակն ավելանում է և՛ մարզերում, և՛ Երևանում։ Այս դեպքում մարդու բարեկամը կարող է վտանգ ներկայացնել, քանի որ կազմում են ոհմակներ և մեծ է հավանակությունը, որ կարող են հարձակվել մարդկանց վրա։ 

Անասնաբույժ, կինոլոգ-փորձագետ Արթուր Թոսունյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ մարզերում և Երևանում շների տեսակների տարբերություն կարող է լինել, մարզերում ավելի հակված են պահելու այսպես կոչված՝ չոբանի շներ, որոնք չափսերով մեծ են, Երևանում ավելի փոքր չափսերի։ 
Մեծ շունը գիտի իր ուժը։ Կենդանին շատ լավ գիտի,թե ինչ է անում։ Եթե ուժը հերքում է ՝ կհարձակվի, եթե՝ոչ, ապա կարող է չհարձակվել։ Այսինքն՝ կենդանին գիտի, որ  երեխայի վրա ուժը կբավարարի։
«Մեր ժողովուրդը սկսել է շատ շուն պահել։ 90-ականներին այդքան ուտելիք չկար, մարդիկ այդքան շուն չէին պահում։ Իսկ հիմա մասսայական շներ և կատուներ են պահում, որոնք բազմանում են։ Եթե կարողությունները չի  բավարարում՝ դուրս են թողնում կենդանուն։ Այսինքն՝ մարդը ևս նպաստում է կենդանիների գլխաքանակի արհեստականորեն ավելացմանը։ Բացի դրանից, կան ցեղատեսակներ, որոնք սիրում են փախչել տնից, ուզում են բնության  մեջ ապրել, բազմանալ, օրինակ՝ Խասկի տեղասկի շները»,- ասաց մասնագետը։

 «Մեծ շունը գիտի իր ուժը։ Կենդանին շատ լավ գիտի,թե ինչ է անում։ Եթե ուժը հերքում է ՝ կհարձակվի, եթե՝ոչ, ապա կարող է չհարձակվել։ Այսինքն՝ կենդանին գիտի, որ  երեխայի վրա ուժը կբավարարի»,- ասաց նա։

Թե ինչո՞վ է պայմանավորված շների գլխաքանակի նման աճը, Թոսունյանը նշում է․ « Մեր ժողովուրդը սկսել է շատ շուն պահել։ 90-ականներին այդքան ուտելիք չկար, մարդիկ այդքան շուն չէին պահում։ Իսկ հիմա մասսայական շներ և կատուներ են պահում, որոնք բազմանում են։ Եթե կարողությունները չեն  բավարարում՝ դուրս են թողնում կենդանուն։ Այսինքն՝ մարդը ևս նպաստում է կենդանիների գլխաքանակի արհեստականորեն ավելացմանը։ Բացի դրանից, կան ցեղատեսակներ, որոնք սիրում են տնից  փախչել, ուզում են բնության  մեջ ապրել, բազմանալ, օրինակ՝ Խասկի տեղասկի շները»,- ասաց մասնագետը։

Ստեղծված իրավիճակում Թոսունյանը դժվարանում է լուծման  ճանապարհներ նշել։

«Երկար տարիներ պետությունը ստերջացնում ու բաց է թողնում, բայց զուգահեռ քանակն ավելանում է, քանի որ խնդիրը միայն փողոցի շները չեն։ Շատ տեղեր կան, որտեղ շները կարող են բազմանալ՝ լքված գործարաններ և այլ։ Արտերկրում խնդիրը լուծված է՝ կացարաններ հիմնելով։ Մեր պետությունը չունի այդ բյուջեն թափառող կենդանիների խնդիրը լուծելու համար։ Այսքան շուն բռնել և տանել կացարան, մեծ ռեսուրս է պահանջում։ Միայն տարածքը չէ հարցը, նաև՝ լաբորատորիաներ, բժիշկներ, խնամողներ են հարկավոր։ Յուրաքանչյուր կենդանուն անհատական մոտեցում է պետք ցույց տալ։ Այսինքն՝ մեծ գումարներ է պահանջվում նման համակարգի ներդրման համար»,- ասաց Թոսունյանը։
Սակայն կրթել երեխաներին միանգամայն հնարավոր է , օրինակ՝ ինչպե՞ս պաշտպանվել հարձակվող շնից, ինչպե՞ս վարվել կենդանու հետ, որպեսզի վերջինիս հետ կոնֆլիկտ չառաջանա։Կինոլոգը կարծում է, որ նմանօրինակ դասընթացները կրթական ծրագրերում ներառելը կարևոր քայլ կլինի։ Առայժմ մնում է գոնե իմանալ վարվեցողության մի քանի կանոն։

«Ինչպես ենք երեխաներին սովորեցնում փողոցը գրագետ անցնել, այնպես էլ պետք է սովորեցնել փողոցում կենդանիների հետ վարվելը։ Սակայն, եթե այնուամենայնիվ շան հետ կոնֆլիկտ ես ունենում և ենթադրենք՝ շրջապատվել են շներով, ապա պետք է փորձել հնարավորինս անվնաս դուրս գալ։ Օրինակ՝ ծառ բարձրանալ կամ մեջքով հենվել ինչ-որ պատի, քանի որ շները սիրում են հետևից կծել, եթե ձեռքում անձևանոց կա, ապա բացել, եթե ՝ ոչ, ապա վերարկուդ հանել ու սահման ստեղծել՝ քո և շան միջև , որպեսզի շունը կծի ոչ թե մարդուն, այլ՝ հագուստը։ Իսկ այդ ընթացքում ժամանակ կարող եք շահել՝ մինչև որևէ մեկը օգնության հասի։ Շները վախենում են նաև ձայներից, եթե մի քանի հոգի սկսեն գոռալ, ապա շները կցրվեն։ Կան նաև էլեկտրական սարքեր՝ «էլեկտրաշոկեր» ենք ասում,որոնցից շները շատ վախենում են։ Այդ կայծի ձայնից շները փախչում են»,- ասաց Թոսունյանը։

Մասնագետը  նաև ընդգծում է՝ շներից պետք չէ վախենալ, քանի որ նրանք դա զգում են։

«Ամենաքնած շունն էլ,եթե երեխան վազեց, կընկնի նրա ետևից։ Գուցե չկծի, բայց կվազի հաստատ։ Չպե՛տք է վախենալ և վազել»,- հավելեց նա։

Իսկ այն դեպքում, երբ կենդանին վտանգ չի ներկայացնում, մասնագետը խորհուրդ է տալիս  բնակիչներին զբաղվել դրսի կենդանիների խնամքով։ Օրինակ՝ ուտելիքի հետ ճիճվակրության կամ տզերի դեմ դեղ տալ, այս կերպ կպաշտպանեն և՛ կենդանուն, և՛ շրջապատի մարդկանց հնարավոր վարակներից։ Այլ խոսքով ասած՝  մարդու բարեկամի հետ պետք է բարեկամություն անել։ 

 


 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

13:07
Կենտրոնի թաղապետարանի ձերբակալված պաշտոնյաները կալանավորվեցին
Հակակոռուպցիոն կոմիտեն Կենտրոն վարչական շրջանի աշխատակազմի պաշտոնյաներին կալանավորելու միջնորդություն էր ներկայացրել դատարան։ Քիչ առաջ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:58
Անասնագոմի տանիքում բռնկված հրդեհի հետևանքով խոշոր եղջերավոր կենդանիներ են սատկել
Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 13-ին, ժամը 07:02-ին ահազանգ է ստացվել, որ Ապարան քաղաքի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:47
Թոշակառուները պետք է գոհ լինեն, որ չեն առաջարկում բարձր կենսաթոշակ ստանալու համար ատեստացիա անցնեն. Գեղամ Նազարյան
«Հերոսը նա է, ով մարտի դաշտում վտանգում է իր կյանքը հանուն երկրի և պետության, սա քննարկման ենթակա չէ, թե հետո էլ ով է հերոս»,-ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
12:30
ՈՒՂԻՂ. «Գոյ»-ի անձնակազմի բողոքի ակցիան ՄԻՊ գրասենյակի դիմաց
«Գոյ» թատրոնի անձնակազմը ՄԻՊ գրասենյակի դիմաց բողոքի ակցիա է իրականացնում։ Վերջին օրերին նստացույց իրականացրած դերասանները նշեցին,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:18
Անմիջապես ազատ արձակել Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությանը և մյուս բոլոր հայ գերիներին. ԱԺ հայտարարության նախագիծը
ԱԺ «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունները ներկայացրել են «Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների...
Աղբյուր` Panorama.am
11:53
Վրաստանի նախագահական ընտրությունները կարող են տեղի ունենալ հունվարի սկզբին
Վրաստանում նախագահական ընտրությունները, ենթադրաբար, տեղի կունենան 2025 թվականի հունվարի սկզբին․ ՏԱՍՍ-ը գրում է, որ այդ մասին հայտնել է վարչապետ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:37
Հորս ձերբակալությունը շատ հստակ ուղերձ էր՝ ոչ մի հայ անվտանգ չէ. Ռուբեն Վարդանյանի որդի
«Մենք պետք է ավելի շատ խոսենք քաղբանտարկյալների մասին, պետք է ավելի շատ ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:31
«Զվարթնոց»-ում հայտնաբերել են օդանավակայանի աշխատակցի մարմինը
Նոյեմբերի 8-ին ժամը 12։10-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:29
Ժամանակավորապես դադարեցվել է Հայաստան բնական գազի մատակարարումը
«Հյուսիսային Կովկաս — Անդրկովկաս» տարանցիկ մայրուղային գազատարի «Ղազախ — Սագուրամո» (DN 1000) հատվածում...
Աղբյուր` Panorama.am
11:08
Ադրբեջանը սպառնում է՝ ամենատարբեր միջոցներով հասնելու են Հայաստանի նկատմամբ ճնշումների և պատժամիջոցների. Աբրահամյան
«Հայաստանի իշխանությունը միակ բանը, որն անում էր, իրականությունից փախուստն էր»
Աղբյուր` Panorama.am
11:05
Քննարկվել են Հայաստանում «Ericsson»-ի գործունեությանը և համագործակցության հետագա հնարավորություններին վերաբերող հարցեր
Նախօրեին Շվեդիա այցի շրջանակներում ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Ստոկհոլմի քաղաքային խորհրդի նախագահ Օլլե Բուրելի հետ։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Բորբոսասնկեր, միկրոօրգանիզմներ «Ռագմակ»-ի գործարանի արտադրած տոմատում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի Երևանի կենտրոնի տեսուչները ստուգում են իրականացրել «Ռագմակ» ՍՊԸ-ին պատկանող պահածոների...
Աղբյուր` Panorama.am
10:49
Ի՞նչ պաշտոն է պատրաստել Թրամփը Իլոն Մասկի համար
ԱՄՆ 47-րդ նախագահ ընտրված Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ  SpaceX, Tesla և X ընկերությունների ղեկավար, միլիարդատեր Իլոն Մասկը...
Աղբյուր` Panorama.am
10:38
«Գոյ» թատրոնի անձնակազմն այսօր ակցիա կանի ՄԻՊ գրասենյակի մոտ
«Գոյ» թատրոնի դերասանները արդեն 6 օր է նստացույց են անում թատրոնի մուտքի մոտ։ Նրանց պահանջն է՝ «ԿԳՄՍ Նախարարությունից...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Քաղաքացին ԱԺ շենքի մոտ սպառնացել բենզինը լցնել վրան ու պտուտակահանը մտցնել կոկորդը
Նոյեմբերի 12-ին ժամը 13:00-ին Ազգային ժողովի շենքին է մոտեցել մի քաղաքացի, ով իր բանավոր հայտարարությամբ հայտնել է, որ Գավառում ունի հողային...
Աղբյուր` Panorama.am
10:19
Հայաստանի հետ բանակցվող փաստաթղթի տեքստում որոշակի հարցեր կան. Հաջիև
Նա հայտնել է, որ Ադրբեջանն ու Հայաստանը հաջորդ ամիս կվերադառնան խաղաղության պայմանագրի տեքստի քննարկմանը։
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Ալեքս Սահակյանը կստանա միջազգային վարպետի կոչում
Ալեքս Սահակյանը շախմատի աշխարհի մինչև 18 տարեկան պատանիների առաջնության շրջանակներում հաղթահարեց 2400 վարկանիշային շեմը և քանի որ արդեն ունի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:00
«Ադրբեջանը՝ COP29-ը հյուրընկալող հանցավոր պետություն». Արտակ Բեգլարյանի հարցազրույցը Ֆիգարոյին
Արցախ Միության նախագահ, Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար և Մարդու իրավունքների պաշտպան Արտակ Բեգլարյանը հարցազրույց է տվել ֆրանսիական...
Աղբյուր` Panorama.am
09:37
Վթար Սեբաստիայի փողոցում. Մի քանի մարդ հոսպիտալացվել է
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն նոյեմբերի 12-ին, ժամը 20:30-ին ահազանգ է ստացվել, որ Երևան քաղաքի Սեբաստիայի փողոցի թիվ 37 շենքի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:22
Նոյեմբերի 13-ին փոխանակման կետերում դոլարի և ռուբլու փոխարժեքներն աճել են, եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 13-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում 384.97 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի համեմատ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
Սյունիքի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են։ Սյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է: Լարսի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
Գերասիմ Վարդանյան. Իմ ու իմ ընկերների պայքարը բանտերով կանգնեցնել հնարավոր չէ
Դաշնակցական գործիչ Գերասիմ Վարդանյանի նկատմամբ խափանման միջոց տնային կալանքը փոխվել է։ Ֆեյսբուքյան գրառմամբ նա դիմել է ընկերներին....
Աղբյուր` Panorama.am
09:05
«Ժողովուրդ». Ինչու են Փաշինյանի թիկնապահ Գրիգոր Մանուկյանին կանչել դատարան
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ Նիկոլ Փաշինյանի թիկնապահ Գրիգոր Մանուկյանին...
Աղբյուր` Panorama.am
09:03
«Հրապարակ». Հայաստանը կողմ քվեարկելուց բացի նաև համահեղինակ է եղել ՄԱԿ-ում ընդունված ՌԴ բանաձևին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի կոմիտեն ընդունել է նացիզմի հերոսացման դեմ պայքարի վերաբերյալ ՌԴ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:02
«Ժողովուրդ». Եվրոպամետ ուժերը արդեն իսկ պատրաստվում են «պլան Բ»-ի. Ի՞նչ են մտադիր անել
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ արտախորհրդարանական ուժերը «պլան Բ»...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Ինչ որոշում ունի ՔՊ-ն Սիրունյանի ԲԴԽ անդամ դառնալու հարցում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ԱԺ-ն այս շաբաթ կընտրի ԲԴԽ անդամ: ՔՊ-ն առաջադրել է նախկին դատախազ, այժմ փաստաբան, 2018-ից...
Աղբյուր` Panorama.am
08:59
«Ժողովուրդ». Էկոպարեկային ծառայության ներդրումը նախարարության համար արժեցել է 5.7 միլիարդ դրամ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ռենջերներ»-ից էկոպարեկներ և վայրի բնության պահապաններ դարձածները միլիոնավոր նոր...
Աղբյուր` Panorama.am
08:47
Նոյեմբերի 13-ի հոսանքազրկումների մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ նոյեմբերի 13-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:41
Սասունյան. Հայերն այժմ նոր թիրախ ունեն. Հորդանանը՝ Ադրբեջանի ճնշումներին ենթարկվելու համար
Կարծես թե հայերը քիչ խնդիրներ ունեին լուծելու, հիմա էլ պետք է պահանջեն, որ Հորդանանը չեղյալ համարի իր արցախյան թեմայով «Օսկար»-ի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան
10:59 13/11/2024

Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}