Հասարակություն 15:21 09/12/2023 Հայաստան

Ինչպե՞ս պաշտպանվել շների հարձակումից

 Օրերս համացանցում բուռն քննարկումների առիթ դարձած շների հարձակման դեպքը, որը դարձել էր երեխայի մահվան պատճառ, անհանսգտություն է առաջացրել հանրության շրջանում։ Ակնհայտ է, որ շների գլխաքանակն ավելանում է և՛ մարզերում, և՛ Երևանում։ Այս դեպքում մարդու բարեկամը կարող է վտանգ ներկայացնել, քանի որ կազմում են ոհմակներ և մեծ է հավանակությունը, որ կարող են հարձակվել մարդկանց վրա։ 

Անասնաբույժ, կինոլոգ-փորձագետ Արթուր Թոսունյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ մարզերում և Երևանում շների տեսակների տարբերություն կարող է լինել, մարզերում ավելի հակված են պահելու այսպես կոչված՝ չոբանի շներ, որոնք չափսերով մեծ են, Երևանում ավելի փոքր չափսերի։ 
Մեծ շունը գիտի իր ուժը։ Կենդանին շատ լավ գիտի,թե ինչ է անում։ Եթե ուժը հերքում է ՝ կհարձակվի, եթե՝ոչ, ապա կարող է չհարձակվել։ Այսինքն՝ կենդանին գիտի, որ  երեխայի վրա ուժը կբավարարի։
«Մեր ժողովուրդը սկսել է շատ շուն պահել։ 90-ականներին այդքան ուտելիք չկար, մարդիկ այդքան շուն չէին պահում։ Իսկ հիմա մասսայական շներ և կատուներ են պահում, որոնք բազմանում են։ Եթե կարողությունները չի  բավարարում՝ դուրս են թողնում կենդանուն։ Այսինքն՝ մարդը ևս նպաստում է կենդանիների գլխաքանակի արհեստականորեն ավելացմանը։ Բացի դրանից, կան ցեղատեսակներ, որոնք սիրում են փախչել տնից, ուզում են բնության  մեջ ապրել, բազմանալ, օրինակ՝ Խասկի տեղասկի շները»,- ասաց մասնագետը։

 «Մեծ շունը գիտի իր ուժը։ Կենդանին շատ լավ գիտի,թե ինչ է անում։ Եթե ուժը հերքում է ՝ կհարձակվի, եթե՝ոչ, ապա կարող է չհարձակվել։ Այսինքն՝ կենդանին գիտի, որ  երեխայի վրա ուժը կբավարարի»,- ասաց նա։

Թե ինչո՞վ է պայմանավորված շների գլխաքանակի նման աճը, Թոսունյանը նշում է․ « Մեր ժողովուրդը սկսել է շատ շուն պահել։ 90-ականներին այդքան ուտելիք չկար, մարդիկ այդքան շուն չէին պահում։ Իսկ հիմա մասսայական շներ և կատուներ են պահում, որոնք բազմանում են։ Եթե կարողությունները չեն  բավարարում՝ դուրս են թողնում կենդանուն։ Այսինքն՝ մարդը ևս նպաստում է կենդանիների գլխաքանակի արհեստականորեն ավելացմանը։ Բացի դրանից, կան ցեղատեսակներ, որոնք սիրում են տնից  փախչել, ուզում են բնության  մեջ ապրել, բազմանալ, օրինակ՝ Խասկի տեղասկի շները»,- ասաց մասնագետը։

Ստեղծված իրավիճակում Թոսունյանը դժվարանում է լուծման  ճանապարհներ նշել։

«Երկար տարիներ պետությունը ստերջացնում ու բաց է թողնում, բայց զուգահեռ քանակն ավելանում է, քանի որ խնդիրը միայն փողոցի շները չեն։ Շատ տեղեր կան, որտեղ շները կարող են բազմանալ՝ լքված գործարաններ և այլ։ Արտերկրում խնդիրը լուծված է՝ կացարաններ հիմնելով։ Մեր պետությունը չունի այդ բյուջեն թափառող կենդանիների խնդիրը լուծելու համար։ Այսքան շուն բռնել և տանել կացարան, մեծ ռեսուրս է պահանջում։ Միայն տարածքը չէ հարցը, նաև՝ լաբորատորիաներ, բժիշկներ, խնամողներ են հարկավոր։ Յուրաքանչյուր կենդանուն անհատական մոտեցում է պետք ցույց տալ։ Այսինքն՝ մեծ գումարներ է պահանջվում նման համակարգի ներդրման համար»,- ասաց Թոսունյանը։
Սակայն կրթել երեխաներին միանգամայն հնարավոր է , օրինակ՝ ինչպե՞ս պաշտպանվել հարձակվող շնից, ինչպե՞ս վարվել կենդանու հետ, որպեսզի վերջինիս հետ կոնֆլիկտ չառաջանա։Կինոլոգը կարծում է, որ նմանօրինակ դասընթացները կրթական ծրագրերում ներառելը կարևոր քայլ կլինի։ Առայժմ մնում է գոնե իմանալ վարվեցողության մի քանի կանոն։

«Ինչպես ենք երեխաներին սովորեցնում փողոցը գրագետ անցնել, այնպես էլ պետք է սովորեցնել փողոցում կենդանիների հետ վարվելը։ Սակայն, եթե այնուամենայնիվ շան հետ կոնֆլիկտ ես ունենում և ենթադրենք՝ շրջապատվել են շներով, ապա պետք է փորձել հնարավորինս անվնաս դուրս գալ։ Օրինակ՝ ծառ բարձրանալ կամ մեջքով հենվել ինչ-որ պատի, քանի որ շները սիրում են հետևից կծել, եթե ձեռքում անձևանոց կա, ապա բացել, եթե ՝ ոչ, ապա վերարկուդ հանել ու սահման ստեղծել՝ քո և շան միջև , որպեսզի շունը կծի ոչ թե մարդուն, այլ՝ հագուստը։ Իսկ այդ ընթացքում ժամանակ կարող եք շահել՝ մինչև որևէ մեկը օգնության հասի։ Շները վախենում են նաև ձայներից, եթե մի քանի հոգի սկսեն գոռալ, ապա շները կցրվեն։ Կան նաև էլեկտրական սարքեր՝ «էլեկտրաշոկեր» ենք ասում,որոնցից շները շատ վախենում են։ Այդ կայծի ձայնից շները փախչում են»,- ասաց Թոսունյանը։

Մասնագետը  նաև ընդգծում է՝ շներից պետք չէ վախենալ, քանի որ նրանք դա զգում են։

«Ամենաքնած շունն էլ,եթե երեխան վազեց, կընկնի նրա ետևից։ Գուցե չկծի, բայց կվազի հաստատ։ Չպե՛տք է վախենալ և վազել»,- հավելեց նա։

Իսկ այն դեպքում, երբ կենդանին վտանգ չի ներկայացնում, մասնագետը խորհուրդ է տալիս  բնակիչներին զբաղվել դրսի կենդանիների խնամքով։ Օրինակ՝ ուտելիքի հետ ճիճվակրության կամ տզերի դեմ դեղ տալ, այս կերպ կպաշտպանեն և՛ կենդանուն, և՛ շրջապատի մարդկանց հնարավոր վարակներից։ Այլ խոսքով ասած՝  մարդու բարեկամի հետ պետք է բարեկամություն անել։ 

 


 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:27
Ադրբեջանում վթարի արդյունքում 6 մարդ է մահացել, որոնցից 5-ը զինվորական են
Մահվան ելքով վթար է տեղի ունեցել Թովուզում; Ինչպես հայտնում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները, միջադեպը գրանցվել է Թովուզի շրջանում։...
Աղբյուր` Panorama.am
23:12
Խոշոր հրդեհ՝ Նուբարաշենում
Նոյեմբերի 27-ին, ժամը 19։00-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության փրկարար ծառայության 9-11 ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն...
Աղբյուր` Panorama.am
22:57
«Հայերեն գրություններ ավելացնելու» կեղծ թեզը պարբերաբար կիրառվում է Դադիվանքի նկատմամբ. «Գեղարդ» հիմնադրամ
«Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամը հայտնում է. «Քարոզչական դաշտում հայկական մշակութային և կրոնական ժառանգության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:32
Իմ վարորդը և վերջինիս մայրն այս դեպքով ցուցմունք են տվել. Արմեն Փամբուխչյանը՝ այրված երկու «Lexus»-ի դեպքի մասին
Երևանի քաղաքապետի տեղակալ Արմեն Փամբուխչյանն անդրադարձել է վերջերս ավտոտնակում այրված երկու մեքենաների գործին։ «Մի քանի օր է ինչ որոշ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:20
Հանրության կողմից ոգելից խմիչքի շիշ ընկալվող այս առանձնյակը, հպարտորեն նշել է, որ ՔՊ անդամ է. Ռոբերտ Հայրապետյանը՝ Ալեքսանդր Սիրունյանի մասին
Իրավաբան Ռոբերտ Հայրապետյանը գրում է. «ՔՊ-ն ԲԴԽ իրավաբան-գիտնական անդամի պաշտոնում ներկայացրել է Սիրունյան Ալեքսանդրի թեկնածությունը:...
Աղբյուր` Panorama.am
22:09
Սաակաշվիլին Վրաստանի նախագահի թեկնածուին համեմատել է «Կալիգուլայի ձիու» հետ
Վրաստանի բանտարկված երրորդ նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին հայտարարել է, որ «Վրաստանը թևակոխել է պետականության կործանման վերջին...
Աղբյուր` Panorama.am
21:45
Արփինե Սարգսյանը ԵՄ պատվիրակության ղեկավարի հետ պայմանավորվել է ընդլայնել համագործակցությունը ՆԳՆ «բարեփոխումների» ուղղություններով
ՀՀ ՆԳՆ-ից հայտնում են, որ  նախարար Արփինե Սարգսյանն ընդունել է ԵՄ պատվիրակության ղեկավարին։ «Նոյեմբերի 27-ին Ներքին գործերի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
ՊՆ-ն հերքում է Ջերմուկի դիրքերից նահանջելու մասին տարածվող լուրերը
Սոցիալական մեդիայում տարածվում են լուրեր, թե ՀՀ զինված ուժերի ստորաբաժանումները հեռանում են Ջերմուկի մոտակայքում գտնվող դիրքերից։ ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:05
Հանրապետությունում ճանապարհների վիճակը՝ ժամը 20։30-ի դրությամբ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ: «Փակ է Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
21:00
Ինչո՞ւ է հայկական կողմը խնդրել, որ ԵԱՏՄ խորհրդի նիստն անցկացվի Սանկտ Պետերբուրգում. ԱԳՆ արձագանքը
«ԵԱՏՄ շրջանակներում գործող կանոնակարգով նախատեսված չէ, որ Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի նիստն անպայմանորեն անց է կացվում ԵԱՏՄ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:46
Կենտրոնական Հունաստանում և Սալոնիկում սպասվում են հորդառատ տեղումներ և ջրհեղեղների բարձր ռիսկ
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է․ «Կենտրոնական Հունաստանում և...
Աղբյուր` Panorama.am
20:34
Մեդվեդևը չի բացառել ՆԱՏՕ-ի ռազմակայանների վրա հարձակումների հնարավորությունը
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի ղեկավարի տեղակալ Դմիտրի Մեդվեդևը, խոսելով ՆԱՏՕ-ի ռազմակայանների վրա հարձակումների հնարավորության մասին, ասել է, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:21
Վաղը Երևանի տրանսպորտը կաշխատի մինչև ժամը 01։00-ն
«Նոա» ֆուտբոլային ակումբի ֆեյսբուքյան էջում գրված է․ «Նոա»-«Վիկինգուր» խաղն ՈւԵՖԱ-ի կողմից նշանակվել է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
SMS-ով կառավարվող երկիր կամ կատարյան ֆիասկո․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «SMS-ով ԿԱՌԱՎԱՐՎՈՂ ԵՐԿԻՐ կամ ԿԱՏԱՐՅԱԼ ՖԻԱՍԿՈ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:57
Լարսը փակ է
Եղանակային պայմանների վատթարացմամբ պայմանավորված՝ Վրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային Օսիայի ճգնաժամային կառավարման կենտրոնից...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Առանց ՌԴ համաձայնության արգելվում է ռուսական զինտեխնիկայի վերաարտահանումը 3-րդ երկիր. Զախարովա
«Իսկապես ծանոթացել ենք այդ ուղերձներին: Այդ առնչությամբ ցանկանում ենք հիշեցնել 1995 թվականի հոկտեմբերի 30-ի ռազմատեխնիկական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:29
Արթիկի տարածաշրջանի ավտոճանապարհները և Զառ-Սևաբերդ ավտոճանապարհը դժվարանցանելի են
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ: «Փակ է Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
19:22
Մենք սպասում ենք պատասխանի․ Զախարովան՝ Կապանում ՌԴ հյուպատոսության բացման մասին
Ե՞րբ է բացվելու Սյունիքի մարզի Կապան քաղաքում  ՌԴ հյուպատոսությունը, ՌԴ ԱԳ նախարարության ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան պատասխանեց․...
Աղբյուր` Panorama.am
19:01
Առաջին ձյունը՝ Երևանում. անանցանելի փողոցներ ու մայթեր չկան
Նոյեմբերի 26-ի լույս 27-ի գիշերվանից մայրաքաղաքի բարձրադիր վարչական շրջաններում սկսված ձյան տեղումներին զուգահեռ գործի է դրվել «Երևանի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
ԶՈՒ-երում նոր նշանակումներ են եղել
Հիմք ընդունելով ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկությունները` ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը ստորագրել է հրամանագրեր, որոնց համաձայն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Կորեայի ձորում տեղի է ունեցել ՃՏՊ՝ հրդեհի բռնկմամբ, կա տուժած
Նոյեմբերիի 27-ին, ժամը 09:03-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Կորեայի ձորում տեղի է ունեցել ՃՏՊ՝ հրդեհի բռնկմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:25
96մլն. ՀՀ դրամի համակարգչային հափշտակության վարույթով, մեկ մեղադրյալի մասով, նախաքննությունն ավարտվել է
ՀՀ քննչական կոմիտեի ՀԿԳ քննության գլխավոր վարչության կիբեռհանցագործությունների և բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում կատարված հանցագործությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:14
Եթե կա իսլամ, թուրք, քուրդ, արաբ, ուրեմն կա Թուրքիա. Էրդողանի նոր բանաձևը
Թուրքական մամուլում տեղ գտած հրապարակումների համաձայն՝  Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ընդգծել է իսլամի կենտրոնական դերը Թուրքիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:52
Գյումրու ընտրություններին ընդառաջ՝ Նազելի Բաղդասարյանն արձակուրդ է գնում
Նիկոլ Փաշինյանի մամուլի քարտուղար Նազելի Բաղդասարյանը նոյեմբերի 28-ից մինչև  դեկտեմբերի 6-ը ներառյալ կլինի արձակուրդում։ ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
2025 թ.-ին հնարավոր է դոլարի փոխարժեքը հասնի 480 դրամի. Հրանտ Միքայելյան
Կառավարությունը 2025 թ.-ին պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը հասցնելու է 53-54%-ի, 15 մլրդ դոլարի։ Ներգրավվող պետական ահռելի պարտքը բացի բեռից արդյոք...
Աղբյուր` Panorama.am
17:39
Արմեն Ղազարյանը՝ ՆԳ փոխնախարար
Ներքին գործերի նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Դավիթ Համբարյանին ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից: Նիկոլ Փաշինյանի մեկ այլ որոշմամբ, ՆԳ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
«Զանգեզուրի միջանցքը» պետք չէ նաև Չինաստանին. Աշոտյան
«Եվ խնդիրը միայն տնտեսական շահավետության մեջ չէ։ Պեկինը լուրջ է վերաբերվում էրդողանական Թուրքիայի պանթյուրքական երազանքին և քիչ խոսում է, բայց շատ գործում»։
Աղբյուր` Panorama.am
17:23
«Գազել»-ի վարորդը կորցրել է մեքենայի կառավարումն ու բախվել ծառին. Չորս կին վնասվածքներ է ստացել
Նոյեմբերի 27-ին ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության Կումայրիի բաժնից ՀՀ քննչական կոմիտեի Շիրակի մարզային քննչական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:17
Մայր Աթոռում տեղի է ունեցել ազգային բարերար տիար Ջերարդ Թրբանճյանի թաղման կարգը
Նոյեմբերի 27-ին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Սրբոց Հրեշտակապետաց եկեղեցում, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Առնվազն երկու կողմ կա, ովքեր չէին ցանկանա, որ ԵԱՏՄ նիստը Հայաստանում անցկացվեր. Արթուր Խաչատրյան
13:45 27/11/2024

Առնվազն երկու կողմ կա, ովքեր չէին ցանկանա, որ ԵԱՏՄ նիստը Հայաստանում անցկացվեր. Արթուր Խաչատրյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}