Ձեր վստահելի աղբյուրը

Բանկային համակարգը աննախադեպ շահույթներ ապահովեց 2022 թվականին՝ պայմանավորված ռելոկանտների և տարբեր բիզնեսների՝ Հայաստան տեղափոխվելու փաստով։ Ի՞նչ պատկերով է Հայաստանի մասնավոր ֆինանսական հատվածը փակում ընթացիկ տարին։ Ինչի՞ մասին էր խոսում Նիկոլ Փաշինյանը, երբ ՀՀ ԿԲ-ի և բանկային ոլորտի ներկայացուցիչների հետ տարեմուտի հանդիպմանը հայտարարեց, թե ՀՀ բանկերի հաճախորդների թվաքանակն անցնող տարում կազմել է 4 մլն 442 հազար 950 մարդ։ Վերոնշյալ հարցերի պատասխանները ստանալու համար Panorama.am-ը դիմեց Հայաստանի բանկերի միության նախագահ Դանիել Ազատյանին։

Դ. Ազատյան-Բանկային համակարգի նախորդ տարվա ամբողջական վիճակագրական տվյալները կլինեն գալիք տարվա հունվարի կեսերին, երբ կներկայացվեն ամփոփ տվյալները։ Ընդհանուր գծերով կարելի է ասել, որ նախորդ՝ 2022 թվակնի նման դրական է գնահատվում բանկային համակարգի զարգացումները և հիմնական միտումները։ Ավանդների և վարկերի տրամադրման ծավալների աճ է արձանագրվել։ Կարելի է ասել, որ 2023 թվականին բանկային համակարգում կայուն աճ կա, ինչը բնորոշ է ոչ միայն հայկական բանկային համակարգին, այլև շատ զարգացող երկրների բանկային համակարգերին։

Այս տարի ռելոկանտների ազդեցությունը էլի բարձր է բանկային ցուցանիշների վրա, բայց անցած տարավ համեմատ հնարավոր է մի փոքր նվազել է, ինչն այս պահին վերջնական ասել հնարավոր չէ, պետք է սպասել բանկերի վերջնական հաշվետվությանը։ Բանկային համակարգում  աճը դանդաղել է, սա իմ գնահատականն է, բայց բոլոր ցուցանիշներով՝ վարկերի, ավանդների, շահույթների, ակտիվների հստակ և կայուն աճ կա՝ 2022 թվականի 9 ամիսների համեմատությամբ։ Եթե համեմատենք 2022թ-ը 2021թ.ի հետ՝ աճը բանկային համակարգի բոլոր ոլորտներում ավելի շատ էր։  2022թ.-ի բազան շատ մեծ էր կապված աշխարհաքաղաքական զարգացումներով, դրանք ավելի կտրուկ էին աճել։Պայմանական ասած՝ եթե  նախորդ տարի շահույթը աճել էր անգամներով, ապա այս տարի տոկոսներով։

Panorama.am-Նիկոլ Փաշինյանը ՀՀ ԿԲ-ի և բանկային ոլորտի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը հայտարարեց, թե մեր բանկերի հաճախորդների թվաքանակը անցնող տարում կազմել է 4 մլն 442 հազար 950 մարդ, կներկայացնե՞ք այս թվի կառուցվածքը և բովանդակությունը։

Դ. Ազատյան-Այո 4.5 մլն հաճախորդների մասին ես էլ եմ լսել, բայց պետք է ասել, որ այն մեթոդաբանական շատ դժվար հաշվելի բան է։ Եթե մի մարդը մի բանկում ունի մի շարք հաշիվներ, ապա այդտեղ կարող ենք ասել, որ այո մեկ մարդն ունի շատ հաշիվներ, որովհետև իր հաշիվները, ենթադրենք, 4-ն են։

Բայց եթե նույն մարդն ունի մի քանի բանկում թեկուզ մեկ հաշիվ, ապա բանկային գաղտնիքի և մեթոդաբանության բացակայության պայմաններում դժվար է այդ մի մարդուն մեկ մարդ համարել։ Օրինակ, ենթադրենք մի երկիր կա, որտեղ կա 5 հատ բանկ և մեկ մարդ, որը այդ բանկերում ունի հաշիվներ, ստացվում է, որ այդ երկրում կա 5 բանկային հաշիվ, որովհետև այդ մարդը տարբեր տեղերում տարբեր գործարքներ է անում, բոլորի համար էլ ինքը լավ հաճախորդ է։ Ստացվում է, որ երկրում կա մեկ բնակիչ բայց 5 հատ հաճախորդ։ Բայց այն տրամաբանական թիվ է։ Օրինակ՝ անձամբ ես մի բանկում մի գործարք եմ անում, մյուսում լրիվ այլ և իրականում ես ռեալ գործող հաճախորդ եմ երկուսի համար էլ։

Բայց այն երկրի բնակչության հետ պետք չէ համեմատել, որովհետև, առնվազն ոչ ռեզիդնենտների մասով կա տարբերություն։ Սխալ կլինի, որ մենք, փորձենք վերլուծենք, ասեն՝ տեսեք ասել է 4.5 մլն հաճախորդ, ուզենք, թե չուզենք 2 մլն կարող է լինել Հայաստանից, 2.5 մլն-ը՝ դրսից է, բացարձակ ո՛չ։ Իմ մասնագիտական գնահատականներով մենք մոտավորապես 3 մլն-ից ավել Հայաստանի քաղաքացիների հաշիվներ հաստատ ունենք, որոնք ռեալ հաճախորդներ են։ Նրանք իրականում կարող են լինել 2 կամ 1.8 մլն մարդ։ Նույն իրավաբանական անձը կարող է երկու բանկում ունենալ հաշիվներ և երկուսի համար էլ հաճախորդ է։ «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքը որևէ կառույցի թույլ չի տալիս դրանք զտել, որովհետև պետք չէ։ Եթե ԿԲ-ն ուզենա զտել, ապա 6 ամսում կզտի, բայց դրա կարիքը չկա։