Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մշակութաբան, «Բնօրրան» պատմամշակութային ՀԿ փորձագետ, ԵՊՀ դասախոս  Արմինե Տիգրանյանը միջազգային ամենաբարձր ատյաններից մեկում՝ Եվրոպական խորհրդարանում, ներկայացրել է Արցախի Հանրապետության հոգևոր և մշակութային ժառանգության և ոչ նյութական արժեքների հրատապ պաշտպանության անհրաժեշտությունը։ Հունվարի 24-ին նա ծավալուն զեկույցով հանդես է եկել խորհրդարանում կազմակերպված «Լեռնային Ղարաբաղի հայկական մշակութային և հոգևոր ժառանգության պաշտպանության» համաժողովին։

Արմինե Տիգրանյանը իր սկզբնական ելույթում անդրադարձել է Ադրբեջանի կողմից իրականացվող մշակութային ժառանգության ոչնչացման պետական քաղաքականության ուղղություններին, որոնցից են հոգևոր արժեքների ոչնչացումը և ինքնության օտարումը՝ աղվնացումը։ Նա ոչ միայն ներկայացրել է բուն կոթողների վտանգված լինելու հանգամանքը, այլև ԼՂ հայերի ոչ նյութական արժեքների, այդ թվում՝ ավանդույթների և համայնքային կյանքի պահպանման կարևորությունը։

Արմինե Տիգրանյանի՝ «Արցախի մշակութային ժառանգությունը. պահպանության մեխանիզմները ժառանգության պահպանության միջազգային համակարգում» գրքերը Բելգիայում ՀՀ դեսպանության կողմից բաժանվել են համաժողովի բոլոր մասնակիցներին։

Panorama.am-ի հետ զրույցում Արմինե Տիգրանյանն ասաց, որ իր զեկույցից հետո միջազգային իրավունքի մասնագետներից, Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավորներից համագործակցության առաջարկներ է ստացել։

«Միջազգային իրավունքի մասնգետ Պիեռ դ’Աղժանը, որը միջազգային դատարաններում ներկայացնում է Արցախի Հանրապետության խնդիրները, առաջարկել է, որպեսզի իմ ունեցած փաստագրական նյութերը ներկայացվի միջազգային դատարաններ։ Այսինքն սկսվում է ռեալ գործընթաց։

Եվրախորհրդարանում Հայաստանի հարցերով զեկուցող Անդրեյ Կովաչևը և այլ պատգամավորներ մանրամասն լսել են ադրբեջանցիների կողմից Արցախի մշակութային ժառանգության աղվանացման քայլերի, պատմությունը կեղծելու մասին, խոստացել են այս հարցը նորից բարձրաձայնել»,- ասաց Ա.Տիգրանյանը։

Նա հայտնեց, որ համագործակցության առաջարկ է եղել նաև Եվրոպա Նոստրա միջազգային կազմակերպությունից, որը նույնպես շատ կարևոր է։  Եվրոպա Նոստրայի գլխավոր քարտուղարը իր խոսքում նշել է, որ հայաստանյան գործընկեր կազմակերպությունների, այդ թվում «Բնօրրան» ՀԿ -ի հետ, նախատեսվում է մեծ խորհրդաժողով՝ միջազգային հանրության ուշադրությունը սևեռելով Դադիվանքի շուրջ 200 հայերեն արձանագրությունների և խաչքարերի պաշտպանության և աղվանացման դեմ պայքարի վրա։

Բելգիայում ՀՀ դեսպանությունից հայտնում են, որ խորհրդաժողովը տեղի է ունեցել Եվրոպական խորհրդարանի անդամ Միրիամ Լեքսմանի և Եվրոպական ժողովրդական խմբակցության անմիջական ջանքերով։ Բանախոսների շարքում են եղել միջազգային իրավունքի պրոֆեսոր Պիեռ դ’Աղժանը, Հոգեշնորհ Տ. Գարեգին վարդապետ Համբարձումյանը, Բելգիայում ՀՀ դեսպան/ԵՄ-ում ՀՀ ներկայացուցչության ղեկավար Տիգրան Բալայանը, Եվրոպա Նոստրա կազմակերպության Գլխավոր քարտուղար Սնեժկա-Քուադվլիխ Միխայլովիչը։

Համաժողովին ներկա են եղել Եվրոպական խորհրդարանի անդամներ, Եվրոպա Նոստրա կազմակերպության ներկայացուցիչներ, հոգևոր առաջնորդներ, լրագրողներ և հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ։

Դեսպան Բալայանն իր խոսքում անդրադարձել է Ադրբեջանի կողմից իրականացրած էթնիկ զտմանը, Լեռնային Ղարաբաղից բռնի ուժով տեղահանված հայերի ներկա իրավիճակին, ինչպես նաև հոգևոր և մշակութային ժառանգության պահպանման հույժ կարևորությանը։ Նա նշել է, որ քանի դեռ Ադրբեջանը չի կրել ծանր հետևանքներ իր կործանարար և աղետալի գործողությունների համար, ապա Ալիևի ռեժիմը կշարունակի խախտել միջազգային իրավունքը, միջազգային իրավական կարգը և Արդարադատության միջազգային դատարանի պարտադիր որոշումները։ Դեսպան Բալայանը ներկայացրել է իր հայրենի գյուղի եկեղեցու նկարները, որն, ըստ արբանյակային նկարների, քանդվել է ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից, և հավելեց, որ նրանք միտված են շարունակել այս աղետալի քաղաքականությունը, քանի որ մնում են անպատիժ։

Միրիամ Լեքսմանը մատնանշել է անպատժելիության աղետալի հետևանքները և անդրադարձել երկակի ստանդարտներին և եվրոպական արժեքները քաղաքական նպատակահարմարությանը զոհաբերելու անթույլատրելիությանը։

Պիեռ դ՚Աղժանը ներկայացրել է հարցի իրավական ասպեկտը և անդրադարձել Արդարադատության միջազգային դատարանում սույն հարցի քննարկման մանրամասներին և ադրբեջանական կողմի հակադիր հայցերին։ Նա նշել է, որ Ադրբեջանը որդեգրել է Հայաստանի հայցերին հայելային սկզբունքով հակադարձելու քաղաքականությունը՝ նպատակ հետապնդելով շեղել միջազգային հանրության ուշադրությունը։

Հայր Գարեգինն անդրադարձել է հոգևոր ժառանգությանը և կարևորել վերջինիս պահպանության հարցը։ Նա նաև ներկայացրել է մի շարք մշակութային կոթողներ, որոնք կա՛մ ոչնչացվել են, կա՛մ օտարվել, կա՛մ կանգնած են ոչնչացման վտանգի առջև։

Եվրոպա Նոստրայի Գլխավոր քարտուղարը խստագույնս դատապարտել է Ադրբեջանի կողմից իրականացրած էթնիկ զտումը Լեռնային Ղարաբաղում և ընդգծել, որ իր ղեկավարած կազմակերպությունը բազմիցս ահազանգել է իրականացվող ոտնձգությունների մասին՝ շեշտելով ԼՂ մշակութային ժառանգության կարևորությունը եվրոպական քաղաքակրթության համար։ Նա նաև առանձնահատուկ շեշտել է, որ «հայկական ժառանգությունը նույն եվրոպական ժառանգությունն է»։

Իր եզրափակիչ խոսքում, Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր Ֆրանսուա-Քսավիե Բելյամին ընդգծել է Լեռնային Ղարաբաղի հայ ազգաբնակչության՝ իր պատմական բնօրրանը վերադառնալու իրավունքի պաշտպանության անհրաժեշտությունը, նշելով Արցախ պատմական անունը, Ադրբեջանի գործողությունները որոշելով մշակութային ցեղասպանություն։