Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ ԱԱԾ-ն հունվարի 25-ին հայտարարություն տարածեց, այն մասին, որ վերսկսել է հարցումային աշխատանքը ԼՂ նախկին զինծառայողների շրջանում, որի արդյունքում ի հայտ են եկել ականապատման  վերաբերյալ 8 նոր տեղեկամատյաններ, որոնք առաջիկա օրերին աշխատանքային խողովակներով կփոխանցվեն ադրբեջանական կողմին, կրկնօրինակներն էլ՝ միջազգային գործընկերներին։ Այսօր՝ հունվարի 26-ին Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն հայտարարություն տարածեց, որում ասվում էր. «Հայաստանի Ազգային անվտանգության ծառայության այս հայտարարությունը ցույց է տալիս, որ Երևանի նպատակը մարդասիրական գործընթացին նպաստելը չէ, այս քայլը չի կարող դիտարկվել որպես վստահության ամրապնդման միջոց»։ Ադրբեջանական կողմը հայտարարեց թե Հայաստանի տրամադրած քարտեզները 25 %-ով են ճշգրիտ։

Panorama. am-ը հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում ականապատման քարտեզների գործոնին վերաբերղ հարցերի շուրջ զրուցեց իրավաբան, ռազմական փորձագետ Մհեր Հակոբյանի հետ։

«Հարցը պետք է դիտարկել մեր պետության վարած քաղաքականության համատեքստում, որտեղ ՀՀ իշխանությունները ընտրել են զիջելու, տեղի տալու, թշնամու բոլոր պահանջները կատարելու և, կարծես թե, այդ գնով խաղաղությունը պահպանելու և այն չխախտելու ռազմավարությունը։ Ես այն չեմ կարող ճիշտ համարել և՛քաղաքական, և՛ փաստական, և՛ իրավական առումով։
Քաղաքական առումով այդ զիջումները ճիշտ չեն, որովհետև ինչքան դու տալիս ես՝ այնքան ուզելու են։

Ես հետևել եմ և արձանագրել, որ նախորդ օրը Բաքվի որոշ քարոզչական միջոցներ հեգնում են մեզ, գրելով. «Բա, ասում էիք՝ քարտեզ չկա, հիմա որտեղից գտնվեցին դրանք, կարող է մի քիչ էլ ճնշենք, էլի քարտեզ գտնեք»։  Այսինքն, այն չի ընկալվում որպես բարի կամքի արտահայտում, այլ ընկալվում է, որպես ճնշման արդյունքում մեր կողմից դիրքի զիջում, ինչը, բնականաբար, կբերի նոր ճնշման, ոպեսզի նոր քարտեզ տանք։

Ավելին՝ այստեղ նաև այլ քաղաքական խնդիր կա։ Արդեն ակնհայտ է, որ մեր կողմից ժամանակավոր կորսված Արցախի տարածքները բնակեցնելու հետ կապված ադրբեջանական կողմը լուրջ խնդիրներ ունի։ Այսինքը՝ Ադրբեջանի քաղաքացիները ուղղակի չեն ուզում գնալ և բնակվել այդ տարածքներում։ Ալիևյան վարչակազմը, որպեսզի այս հանգամանքն արդարացնի և կոծկի, բնականաբար, պետք է փորձի հնարավորինս բարձրաձայնել այս ականների խնդիրը։ Որպեսզի ասի՝ տեսեք, ադրբեջանցիները ձգտում էին գնալ Արցախում ապրել, բայց այդ «վատ» հայերը անընդհատ ականներ են դնում և քարտեզները չեն տալիս, մենք էլ չենք կարողանում գնալ։  Այն դեպքում, երբ իրականում ուղղակի Արցախն ադրբեջանական հասարակությանը պետք չէ և մարդիկ ամենևին էլ չեն ձգտում այնտեղ ապրել։ Սա՝ քաղաքական մասով։

Իրավական մասով, ես ասել եմ, որ խնդիր կա՝ քարտեզները, ամեն դեպքում, պետական, ռազմական գաղտնիքի մաս են հանդիսանում։ Սա ոլորտի իրավաբանները լավ կիմանան, ես այստեղ խնդրահարույց տարր եմ տեսնում։

Ինչ վերաբերում է փաստական մակարդակին, ապա այո՝ ոչ ոք չի կարող ասել, թե այդ ականներն ով է տեղադրել։ Չէ որ երբ մինչև 2020 թվականն ունեինք շփման գոտի, մենք էլ էինք այդ հատվածներն ականապատել՝ իրենք էլ իրենց կողմից էին ականապատել։ Օրինակ՝ Ակնայի հարակից տարածքները։ Հիմա ինչպես եղավ, որ միայն մեր ականներն են գործում։ Պարզ է, որ իրենք էլ ունեն տեղադրած ականներ և իրենց ականների վրա պայթելու բոլոր դեպքերը գցում են մեր վրա։ Այստեղ այլ խնդիրներ էլ կան։ Այդ քարտեզները պաշտպանական բանակի տրամադրության տակ էին։ Պաշտպանական բանակին կամ ՀՀ բանակին քարտեզային մակարդակով այդտեղ ինչպես է դրանք գույքագրվումը, որտեղ են, ինչպես են արվում։

Սա այսպես կոչված տխրահռչակ խաղաղության օրակարգը սպասարկելու վերջին ճիգերն է, որն ի վնաս ՀՀ-ի է արվում՝ մեռելածին, հիմա էլ մեռնող գործընթացի վերջին ճիգեր, կյանքի նշույլներ տալու համար։ Սակայն այն չի անցնի, քանի որ  ակնհայտ է ադրբեջանական կողմի ագրեսիվ հայտարարությունները և այն, որ իրենք մեզ դիտարկում են, որպես պարտվող կողմ և ընդհանրապես չեն էլ ուզում որպես հավասարը հավասարի հետ խոսել։ Դու նախ պետք է ապացուցես, որ արժանի ես լինելու իրենց հավասար, իսկ այն հնարավոր  է ապահովել ուժով և արժանի հակահարված տալով և դրանից հետո տոնայնությունը կփոխվի։

Այս պարագայում, երբ որ, կոպիտ ասած, քեզ գցել են գետին, քացահարում են և մի պահ ոտքը բարձրացրած է և չեն խփում, ինչ-ինչ պատճառներով, իսկ դու գոռում ես՝ ես խաղաղություն եմ ուզում՝ քեզ չեն հարգի։ Ինչու պետք է իրավահավասար խախաղություն կնքեն, երբ իրենց ոտքը բարձրացված է քո դեմքին խփելու համար, դու էլ գետնին ընկած ես։ Դու դեռ ոտքի կանգնի, պատասխան հարված տու, կամ գոնե հետ մղի նրա հարվածը, որ իր ոտքը ցավի, դրանից հետո նոր հավակնի իրավահավասար և արժանապատիվ խաղաղության։ Ցավոք, սա է իրականությունը, բայց մենք զիջում ու զիջում ենք՝ ընդհուպ մինչև Սահմանադրությունը փոխելու մակարդակը»,-ասաց  Մհեր Հակոբյանը