Ձեր վստահելի աղբյուրը

Շրջակա միջավայրի նախարարությունն առաջարկել է Ազգային ժողովին՝  նախագծի ընդունմամբ կանխել ստորերկրյա ջրային ռեսուրսների ապօրինի ջրօգտագործումը՝ ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներն առավելագույնս պահպանելու նպատակով, ինչպես նաև նպաստելու Սևանա լճի էկոլոգիական հավասարակշռության վիճակի բարելավմանը։  Ազգային ժողովի նիստում Ջրային օրենսգրքում, Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին, Քրեական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթը ներկայացրեց ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարի տեղակալ Տիգրան Գաբրիելյանը։

«Արարատայն արտեզյան ավազանի ստորերկրյա ջրերը կենտրոնական Հայաստանի խմելու ջրամատարակարարման միակ հեռանկարային ջրաղբյուրն է, իսկ Սևանա  լճի ձկնային պաշարները կարևոր տեղ են գրավում բնակչության սննդաբաժնում և մեր պետության պատմության  բարդ ճգնաժամային, շրջափակման, պատերազմաան  ժամանակահատվածում  Սևանա լճի կենսառեսուրներն առանձնային նշանակություն են ունեցել երկրի բնակչության  պարենային ապահովման համար, ինչով էլ պայմանավորված է այս կարգավորման անհրաժեշտությունն ու հրատապությունը»,- ասաց նա։

Առաջարկվող կարգավորման բնույթը

Արարատյան արտեզյան ավազանի ստորերկրյա ջրային ռեսուրսների ապօրինի օգտագործման հետ կապված առկա խնդիրների իրավակարգավորման նպատակով «Հայաստանի Հանրապետության ջրային օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով՝

-ամրագրվել է հորից ջրօգտագործման դադարեցման դեպքում հորի լուծարման կամ կոնսերվացման աշխատանքները հիդրոշինարարական թույլտվություն ունեցող կազմակերպության կողմից իրականացնելու պահանջ.

- նախատեսվել է արգելք լուծարված հորատանցքերի, իսկ առանց ջրօգտագործման թույլտվության նաև կոնսերվացված հորատանցքերի վերաբացման համար:

«Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով նախատեսվել է՝

- մակերևութային և ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներից ապօրինի ջրօգտագործման դեպքերի համար տարբերակված վարչական տույժեր, ինչպես նաև խստացված վարչական պատասխանատվություն լուծարված հորերի վերաբացման կամ առանց ջրօգտագործման թույլտվության ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներից ջրօգտագործում իրականացնելու կամ այդ նպատակով հորատում իրականացնելու կամ կոնսերվացված հորատանցքեր վերաբացելու, ինչպես նաև Արտեզյան (ճնշումային) ջրերից ջրօգտագործման դեպքում ջրօգտագործման թույլտվության պահանջները չկատարելու համար.

- գործող պատասխանատվության հոդվածներից առանձնցվել են սիգի համար նախատեսված դեպքերը և դրանց համար սահմանվել են առավել խիստ պատասխանատվության միջոցներ:

«Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով նախատեսվել է քրեական պատասխանատվություն՝

- լուծարված հորատանցքերը վերաբացելու կամ առանց ջրօգտագործման թույլտվության ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներից ջրօգտագործում իրականացնելու կամ առանց ջրօգտագործման թույլտվության կոնսերվացված հորատանցքերի վերաբացելու համար՝ եթե դա խոշոր չափերի գույքային կամ այլ էական վնաս է պատճառել անձի կամ կազմակերպության իրավունքներին, ազատություններին կամ օրինական շահերին, գյուղացիական տնտեսությանը, շինություններին, մշակութային արժեքներին, կենդանական կամ բուսական աշխարհին կամ դրանց պաշարներին, հողին, ջրերին կամ հասարակության կամ պետության այլ օրինական շահերին,

- սիգ ձկնատեսակի ապօրինի որսի կամ ապօրինի արդյունահանման համար վնասի խոշոր չափ է համարվել 150 000 ՀՀ դրամը գերազանցող գումարը:

«Վերոնշյալ նախագծերի ընդունմամբ կկանխվի ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներից ապօրինի ջրօգտագործումը, այդ նպատակով հորատումը կամ լուծարված կամ կոնսերվացված հորատանցքերի վերաբացումը, ջրօգտագործման թույլտվությամբ տրված պայմանների խախտմամբ ջրառ իրականացնելը, կկիրառվի մակերևութային և ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներից ապօրինի ջրօգտագործման դեպքերի համար տարբերակված վարչական և քրեական պատասխանատվություն՝ ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներն առավելագույնս պահպանելու նպատակով, ինչպես նաև կնպաստեն Սևանա լճի էկոլոգիական հավասարակշռության վիճակի բարելավմանը, լճի և դրա ջրհավաք ավազանի էկոհամակարգերի կենսաբազմազանության պահպանություն և կենսապաշարների կայուն օգտագործման բարելավմանը, սիգի կայուն զանգվածի պահպանմանը, արդյունագործական որսի իրականացմանը»,- ասաց Տիգրան Գաբրիելյանը։

Նախագծի համաձայն, կատարված ուսւոմնասիրությունը ցույց է տվել. «Պայմանավորված բնակլիմայական պայմաններով և մարդու անհաշվենկատ ու անխնա գործունեությամբ Արարատյան արտեզյան ավազանում տեղի է ունենում ստորերկրյա ջրերի հյուծում (սպառում, աղտոտում), ինչը շատ կարճ ժամանակահատվածում կբերի համընդհանուր բնապահպանական և սոցիալ-տնտեսական աղետի, ուստի անհրաժեշտ է իրականացնել ստորերկրյա ջրային ռեսուրսների գերշահագործման կանխմանն ուղղված միջոցառումներ, այդ թվում՝ Արարատյան դաշտում եւ նրա ջրահավաք ավազանում ապօրինի ջրօգտագործման կարգավորումներ:

Շրջակա միջավայրի նախարարի 2023 թվականի ապրիլի 11-ի N 131-Ա հրամանով ստեղծվել է միջգերատեսչական աշխատանքային խումբ, որը 2023 թվականի ապրիլի 21-ից մինչև հուլիսի 7-ը ներառյալ իրականացրել է Արարատյան դաշտի խորքային հորերի հաշվառում: Արարատի մարզում ուսումնասիրված 721 խորքային հորերից համայնքային, վարչական տարածքների հաշվեկշռում ներառված առկա խորքային հորերը, որոնք օգտագործվում են խմելու-կենցաղային կամ ոռոգման նպատակով, չունեն ջրօգտագործման թույլտվություն կամ դրանք ժամկետանց են: Գրանցվել է 73 ապօրինի ջրօգտագործում, որում ներառված չեն նշված ջրօգտագործման թույլտվություն չունեցող համայնքային և վարչական պատկանելիության խորքային եւ գրունտային հորերը:

Արմավիրի մարզում ուսումնասիրված 886 խորքային հորերից 250 խորքային հոր շահագործվում է առանց ջրօգտագործման թույլտվությունների: Կանխվել է 2 նոր խորքային հորերի հորատումը՝ Վաղարշապատ քաղաքի և Նորապատ բնակավայրի վարչական տարածքներում, ինչի մասին տեղեկացվել է բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնին:

Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի կողմից ներկայացված տեղեկատվության համաձայն՝ Արարատի և Արմավիրի մարզերում 2022 թվականի ընթացքում գրանցվել է ապօրինի ջրօգտագործման իրավախախտման 28 դեպք, մինչդեռ 2023 թվականի միայն առաջին կիսամյակի ընթացքում՝ 29 դեպք, ինչը վկայում է իրավախախտումների տենդենցի ավելացման և  իրավախախտման համար կիրառվող գործող վարչական պատասխանատվության անբավարար լինելու մասին»։