Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանի քաղաքապետարանի փետրվարի 26-ի գործակարգավարական խորհրդակցության ժամանակ «Կանաչապատում և շրջակա միջավայրի պաշտպանություն» ՀՈԱԿ-ի տնօրեն Արմեն Բեգոյանը զեկուցեց մայրաքաղաքի մի քանի փողոցներում առկա թեղիներն և մյուս ծառերն ամբողջությամբ այլ ծառատեսակներով փոխարինելու ծրագիրը։

Panorama.am-ը կատարվող փոխարինումների նպատակահարմարության շուրջ զրուցեց Երևանի ավագանու «Ազգային առաջընթաց» խմբակցության անդամ Քրիստինա Վարդանյանի հետ։

«Հավաքվել 10 գիտնականով, չունենալով որևէ ինստիտուցիոնալ եզրակացություն, այսինքը՝ առանց քաղաքապետարան-Բուսաբանության ինստիտուտ, քաղաքապետարան-Բժշկական համալսարան- Առողջապահության նախարարություն-Կենդանաբանության ինստիտուտ համագործակցությունը, և ծառերի փոխարինման որոշում ընդունել՝ անթուլատրելի է։ Որովհետև երբ հասուն ծառերը հատվում են, ապա այստեղ բնակչության առողջությունն ռիսկային է դառնում հաջորդ 15-20 տարվա ընթացքում, մինչև այդ ծառերը սկսեն էկոծառայություն մատուցել՝ ապահովեն ստվեր, արտանետուներ կլանել, ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից պաշտպանեն և այլն։

Մոտակա տարիներին փողոցները մերկանալու են, այն անդրադառնալու է կենսաբազմազանության վրա,որովհետև այդ ծառերի սերմերը թռչունների համար սննդային բազա են համարվում և նրանք նաև բնադրվում են այդ ծառերի վրա։

Երբ մենք սաղարթն իջացնենք, այն կնշանակի, որ մենք թռչուններին և կենսաբազմազանության այլ տեսակներին կրկին խոցելու ենք։ Այսինքը, այս ինստիտուտները պետք է տային եզրակացություն, որ այս միջամտությունները, որոնք ուզում են կատարել, կարելի է իրականացնել։

Հաշվի առնելով խնդրի լրջությունը, ես՝ որպես Երևանի ավագանու անդամ, դիմել էի ԱՊՀ տարածքում եզակի մի մասնագետի՝ Պալչիկովին, որը ծառերի խնամքի կենտրոն ունի ՌԴ-ում և եվրոպական նմուշի սետիֆիկացում է անում, «Առողջ Անտառ» կենրոն կա որտեղ կրթում են արբորիստներին։ Նրանից ստացած պատասխանն ամբողջությամբ համընկավ իմ տեսակետի հետ։

Անապատացման, այսօրվա մեր կլիմայի փոփոխությունների հետ կապված, օտար երկրների ծառերն՝ ինչպիսիսք  սակուռաներն են և նման տիպի այլ ծառատեսակները, ընդունելի չեն մեր տարածաշրջանի համար։ Հասուն ծառերն անպայման պետք է մնան, քանի որ նրանք գրունտի ջրերն են բարձրացնում վերև, իսկ մենք նման ջրերի և ոռոգման հետ ահռելի խնդիրներ ունենք ։

Ես բազմիցս դիմել եմ «Կանաչապատում և շրջակա միջավայրի պաշտպանություն» ՀՈԱԿ-ին, պահանջել եմ, որ գիտական աշխատանք ներկայացնեն, որ փոխարինվող ծառատեսակները  իրենց սանիտարահիգիենիկ հատկանիշներով, այսինքը փոշին կլանելու հատկությամբ բավարարում են քաղաքի պահանջներին։ Այն Երևանի համար գերխնդիր է, քանի որ նախորդ տարի մարտին մենք ունեինք 22 անգամ գերազանցում փոշու սահմանային թուլատրելի խտության մակարդակում։ Երևանում փոշու ֆիլտր համարվող տարծքները 5 անգամ ավելի պակաս են, քան սահմանված է սանիտարական նորմաներով։

Ես պահանջեցի, որ ինձ ցույց տան գիտական աշխատություններ, որ ընտրաված ծառատեսկաները տերևի միավոր մակերեսի կլանելու առումով համարժեք են, կամ ավելի լավն են, որովհետև կա հիգիենիկ օրենք, եթե իրականացնում ենք ծառերի փոխարինման ծրագիր, ապա փոխարինվող ծառատեսակը պետք է լինի սանիտարահիգիենիկ հատկանիշներով նույնանման կամ լինի ավելի բարձր, որպեսզի բնակչությունն ապահովված լինի։

Խորդային Միության տարիներին թեղի ծառատեսակն ընտրված էր, որպես բոլոր ծառատեսակների մեջ եզակին՝ փոշեկլանմող և չորադիմացկուն լինելու առումով։ Այն շատ բնորոշ ծառատեսակ է մեր տարածաշրջանում է։ Այն Ալմա Աթայում է տարածված, որը նույն՝4-րդ շինարարակլիմայական գոտում է։  Դրանք նաև Իրանում են մեծ քանակությամբ առկա, որովհետև նրանք դիմացկուն են։  Սա ապացուցում է նաև այն փաստը, որ բազմիցս խորը էտ կատարելուց հետո էլ այս ծառերը վերականգնվում են և նորմալ աշխատում։

Ես այստեղ տեսնում եմ այլ հարց «Կանաչապատման և շրջակա միջավայրի պաշտպանության» ՀՈԱԿ-ը փոխանակ այդքան ծառեր ներկրի եվրոպական երկրներից, որոնք մեր կլիմայական պայմանների համար հարմար չեն,սաղարթախիտ չեն, պետք է այդ գումարներն ավելի ռացիոնալ ծախսի։ Այդ բոլոր ծառերը, որոնք տնկվել են Սայաթ Նովա, Մոսկովյան  փողոցներում, ունենալու են ձևավորված կլոր սաղարթ։  Նրանք չեն ունենալու մեր սոսու, կաղնու,  սաֆուրայի նման ծառածածկ և ստվերային ծածկ ապահովելու գործառույթ։ Մենք եթե 20 տարի էլ սպասենք, ապա փոխարինված ծառերի նույնանման սաղարթը չենք ունենա։

Պետք է միջոցները ուղղել ոչ թե դրսից ծառեր բերելու, այլ Երևան քաղաքի համար ևս մեկ մասնագիտացված տեխնիկա գնելու համար։ Մեր ողջ քաղաքի 12 վարչական շրջաններում, ունենալով հիվանդություն թեղիների մասով, ընդամենը մեկ իտալական տրակտոր ունենք, որը համապատասխան որակի, թունաքիմիկատների փոշիացման պահանջվող մակարդակն է ապահովում։ Երբ առաջին վարչական շրջանում սկսում ենք ծառերի սրսկման և բուժման աշխատանքները և ամեն վարչական շրջանում 4-5 օր մեքենան պետք է աշխատի, ապա ստացվում է, որ վերջին վարչական շրջան մենք կհասնենք 60 օր հետո։ Այն ահռելի մեծ ժամանակաշրջան է միջատի զարգացման համար։ Այսինքը ներկայում ոչ թե միջոցները պետք է ուղղեին կազմակերպության տնօրենին տասնյակ հազարավոր դոլարներով նոր մեքենա գնելու, այն դեպքում, երբ կար «Տոյոտա» մակնիշի մեքենան, այլ Երևան քաղաքի համար պետք է գնել համապատասխան տեխնիկա, որպեսզի գոնե երկու սրսկիչ ունենանք և բանվորների համար անհրաժեշտ բոլոր ապահովվածությունները լինեն։

Մենք մեր առաջնահերթությունները չենք հասկանում և եվրոպայից ներմուծում ենք նոր ծառատեսակներ, որոնք գալու են մեր տարածաշրջան իրենց սեփական հիվանդություններով և սեփական միջատներով։  Այն աշխատանքը որն իրականացվում է շատ հախուռն է , որի տակ չկա որևիցե ինստիտուցիոնալ, գիտական հիմք։ Նման ձևով է իրականացվում այս կարևորագույն աշխատանքը, մարդիկ չեն գնահատում դրա ծանր հետևանքները շրջակա միջավայրի համար։

Երևանում ասֆալտը հուլիս ամսին տաքանում է մինչև 70-80 աստիճան և այդ ժամանակ առաջանում է գուդրոնը, որը կոնցերոգեն նյութ է։ Դրա համար ենք մենք ստեվերացում անում հարավային քաղաքներում և այն ամենակարևոր գործընթացներից է, որը բնակչությանը պաշտպանում է ջերմային սթրեսից։ Իսկ զանգվածաբար, փողոցներով այդ ծառերը հատելը ուղղակի անթուլատրելի է։ Ես չգիտեմ, թե ով է այդ ծրագրերի նախաձեռնողը և ով է գնահատում ծառերը, քանի որ Երրանի քաղաքապետարանի Բնապահպանության վարչությունը ունի քաղաքի գլխավոր դենտրոլոգի հաստիքը, որն արդեն 2-3 տարի է փաթուր է։ «Կանաչապատման և շրջակա միջավայրի պաշտպանության» ՀՈԱԿ-ի դնետրոլոգը չունի ծառաբանի որակավորում, նա մասնագիտությամբ գյուղատնտես է։ Ո՞վ է այդ որոշումը կայացրել, որ այդ հատվող ծառը 20 %-ով է իր ֆունկցիան կատարում կամ մյուս ծառը 100 տարեկան է։ Գոնե մեկ ծառի հետազոտություն չկա։ Ամբողջ աշխարհում լուրջ գործիքային հետազոտություն են անցնում բույսերը, որից հետո նոր նման փոխարինումներն իրականացվում են։ Այս ձևով, թեթևամիտ  վերաբերվել նման լուրջ խնդրին, որն անմիջապես անդրադառնում է ազգաբնակչության առողջության վրա, անթուլատրելի է»,- ասաց Քրիստինա Վարդանյանը։