Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՊԵԿ նախկին նախագահ Դավիթ Անանյանը գրում է.

«Հայտնի պետական գործիչ և Իսրայելի նախկին վարչապետ Գոլդա Մեիրի հետևյալ հայտնի խոսքերը բազմիցս են մեկնաբանվել տարբեր քաղաքական գործիչների և քաղաքագետների կողմից՝ տարբեր առիթներով․ «Եթե արաբները վայր դնեն զենքերը, այլևս բռնություն չի լինի, իսկ  եթե հրեաները վայր դնեն իրենց զենքերը, Իսրայելն այլևս չի լինի։ Դուք չեք կարող բանակցել նրանց հետ, ովքեր եկել են ձեզ սպանելու»։

Այս խոսքերն արտացոլում են խոր արմատներ ունեցող ընկալումներն ու զգացմունքները, որոնք բնութագրել են իսրայելա-արաբական հակամարտությունը երկար տասնամյակներ շարունակ: Ըստ էության, այս խոսքերով Գոլդա Մեիրը արտահայտել է Իսրայելի պաշտպանության և անվտանգության քաղաքականության հիմքում ընկած հիմնական փաստարկը՝ այն ընկալումը, որ արաբական երկրների և պաղեստինցիների կողմից գոյություն ունի հիմնարար էկզիստենցիալ սպառնալիք:

Եթե մի պահ համանմանության սկզբունքով փորձենք այս խոսքերի քաղաքական իմաստն ու բնութագրումը «տարածել» հայ-ադրբեջանական (թուրքական) գոյութենական հիմնախնդրի վրա, ապա քաղաքագիտության տեսանկյունից այն կարող է մեկնաբանել մի քանի կարևոր ասպեկտներ.

1. Իրատեսությունը միջազգային հարաբերություններում. միջազգային հարաբերություններին անհրաժեշտ է ռեալիստական տեսանկյունից մոտենալ՝ շեշտը դնելով պետական ինքնիշխանության և ազգային անվտանգության վրա, իսկ աշխարհն ընկալել որպես անտագոնիստական ասպարեզ, որտեղ պետությունները գոյատևման մշտական պայքարի մեջ են:

2. Անվտանգություն. արտաքին քաղաքական խնդիրները հրատապ և հաճախ ռազմական միջոցներ պահանջող անվտանգության խնդիրների վերածելու գործընթացը շատ հաճախ անխուսափելի է։ Այս հեռանկարը ընդգծում է, որ անվտանգության խնդիրները միշտ չէ, որ ուղղակիորեն պետք է բխեն կամ հիմնված լինեն օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող արտաքին սպառնալիքների վրա, դրանք պետք է քաղաքականապես և անձնուրաց կերպով ճշգրտորեն կառուցվեն ու իրականացվեն:

3. Խաղաղության գործընթացի բարդություն. Հայտարարությունը, որ անհնար է բանակցել նրանց հետ, ովքեր եկել են սպանելու, բարձրացնում է խորը անվստահության և թշնամանքի պայմաններում խաղաղության հասնելու անհնարինության հարցը՝ ընդգծելով խաղաղության գործընթացում վստահության և փոխադարձ երաշխիքների կարևորությունը։

4. Պաշտպանական գաղափարախոսություն. Սա, ըստ էության, կարելի է կարճ բնութագրել մեր ռազմա-հայրենասիրական երգերից մեկում արտացոլված՝ «Համոզված ենք, որ միայն զենքով կա հայոց փրկություն» էքզիստենցիալ ձևակերպմամբ: Ակնհայտ է, որ Հայոց պետության անհետացումը կարող է լինել զենքերը վայր դնելու արդյունք, հետևաբար, պաշտպանական գաղափարախոսությունը պետք է լինի կենտրոնականը՝ շատ քաղաքական և ռազմական ռազմավարությունների համար: Այս գաղափարախոսությունն ընդգծում է ազգային անվտանգության երաշխավորման համար հզոր պաշտպանական և ռազմական կարողությունների պահպանման կարևորությունը:

Ակնհայտ է, որ նման մտածողներ ունենալու համար պետք է ներկայիս քաղաքական պսևդո էլիտայի փոխարեն ունենալ պետական գործիչների բանակ։ Բայց դրա մասին ոչ թե պետք է երազել, այլ կոնկրետ օրակարգեր ձևավորել ու վճռականորեն գործել՝ իշխանափոխությունը հայտարարելով որպես օրակարգային թիվ մեկ խնդիր»։