Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ի՞նչ սկզբունքային քայլեր են պետք Բագրատ սրբազանի առաջնորդած շարժմանը, որոնք կներգործեն հասարակության հոգեբանության վրա և կապահովեն փողոց ավելի մեծ թվով մարդկանց դուրս գալուն։ Այս և հետպատերազմյան ժամանակահատվածում հասարակության հավաքական հոգեվիճակի հարցերի վերաբերյալ «Panorama-հարցազրուց» հաղորդաշարի ժամանակ իր մոտեցումները ներկայացրեց հոգեբան, «Ժեստ» հոգեբանական կենտրոնի համահիմնադիր Արկադի Մեհրաբյանը։

Ստորև՝ հոգեբանի խոսքի հիմնական թեզերը.

♦Մեր հասարակության մեջ հավաքականը չկա, ցավոք սրտի։ Չգիտեմ այն ինչո՞ւ է այդպես, բայց հայ մարդը դարեր ի վեր միշտ դրսևորվել է որպես անհատ։ Վերջինս խիստ էգոիստական և նյութապաշտ նկրտումներով է առաջնորդվում, դրա համար էլ, եթե ունենայինք այդ հավաքական կերպաը ոչ մի աղետների էլ չէինք ենթարկվի։

♦Այն զանգվածը, որն անհրաժեշտ է վերաարտադրվելու, նույն պոպուլյացիան պահելու համար, դեռևս չեմ տեսնում։ Միգուցե կեսը գտնվում է ապատիկ վիճակում։ Չնայած դա էլ է իմ համար կիսաճշմարտություն։ Այնպես չէ որ ժողովրդի այդ հատվածը խիստ ապատիկ վիճակում է։ Քանի որ բոլորը շարժվում են սեփական քյարով, շահով ու այդ շահը հիմնակնում նյութն է լինում, կարևոր գաղափաների, իդեաների հետևից ուղղակի չեն գնում։

♦Ինչ վերաբերում է կրիտիկական զանգվածին, ապա ես համոզված եմ, որ անգամ 2018 թվականին կրիտիկական զանգված փողոց դուրս չի բերվել։ Այն հոգեբանության աքսիոմատիկ դրույթներից է, որ ամբոխը, որն առավել ևս հավաքվում է սպոնտան ձևով, չի կարող ագրեսիայից և ջարդելուց բացի այլ բան անել։ Այսինքը, այն ժամանակ դրանք շատ լավ բեմադրված են եղել և բավականին մեծ ռեսուրսներ են այնտեղ ներդրվել։  Այդ իսկ պատճառով այդ կրիտիկական զանգվածը թե՛ այն ժամանակ, թե՛ հիմա հավաքելու համար պետք է մեծ ներդրումներ, ռեսուրսներ։

♦Շատ ցավալի կլինի, որ անգամ եկեղեցին չկարողանա հավաքել կրիտիկական զանգված։ Ուղղակի ցավով պետք է նշեմ, որ մեր հասարակությունը լինելով քրիստոնյա, այնքան էլ չի հետևում քրիստոնեական հավատ ու հանգանակին։ Ասմում են՝ «դարձել ենք քրիստոնյա, բայց դեռ արևով ենք երդվում»։ Սա այն հայտնի կեսակատակ կեսալուրջ արտահայտություններից է, բայց, ցավոք սրտի, այն այդպես է, որովհետև այդ հավատն էլ է հիմնականում ֆիկտիվ բնույթ կրում և  «Ես»-ին՝ գերակա շահին, հավատը չի կարողանում հաղթել։

♦Համարում եմ և համոզված եմ, որ Սրբազանը շատ ազնիվ մղումներով և շատ հայրենասիրական շարժում է ձեռնարկել, բայց, ցավոք սրտի, շարժման մեջ հավատի գործոնի չափաբաժինն այդքան մեծ չէ։ Հավատն ու վստահությունը մարդու կարևորագույն որակներից են։ Պետք է այնպիսին լինի, որ հարցեր չառաջացնի, եթե դու հավատում ես՝ վերջ, էլ չպիտի հարցնես՝ ինչո՞ւ, ինչպե՞ս և այլն։ Հենց սկսեցին հարցեր առաջանալ, սկսեցին դիվիդենտների ինչ-որ բաներ գալ, ապա այդ մարդը փորձում է այդտեղից շահ ունենալ, ոչ թե ինքն ազնիվ միտումներով գնում է Սրբազանի հետևից։

♦Ես չգիտեմ, հորդորեմ Սրբազանին, թե չէ, կարծում եմ, որ եկեղեցին կոշտ քայլերի կողմնակից  չի լինի, բայց եթե պայքարի գաղափարախոսության մեջ դրվեն ավելի կոշտ լուծումներ, կարծում եմ ավելի շատ մարդ կհետևի նրան, որովհետև նախկինում եղած և մինչև այժմ շարունակվող պոպուլիստական գաղափարներին ժողովուրդն այլևս չի հավատում։ Ավելի կոշտ, նյութական գաղափարները, այո՝ պատժի սկզբունքով  գործելը, միգուցե, մարդկանց մոտ ավելի շատ վստահություն առաջացնի դեպի այս շարժումը։

♦Անհատը որկրամոլ է, իրեն ուտելու նյութ պետք է տաս, պետք հրամցնես բաներ, որը թեկուզ ստամոքսին չէ, այլ՝ սրտին ու գաղափարին է հաճո։ Ոչ թե զուտ պոպուլիստական, այլ իսկապես իրատեսական բաներ մառուցվի, որն իր գաղափարախոսությանը կհամընկի, օրինակ՝ պատժի սկզբունքը։ Ում էլ հարցնենք, գրեթե բոլորը, թե՛ նախկիների, թե՛ ներկաների պատժի կարիք ունեն՝ գործնական քայլերի, որպեսզի հասկանա, որ վերջիվերջո, այդ սուտը կեղծիքը պատժվում է, որ 5-6 տարի, որ խաբել են կամ դրանից առաջ, որ ասել են՝ թալանել են, էս են արել, բա ուր է, ոչ մի բանով չհաստատվե՞ց չէ, որ այդպես է։ Հիմա եթե սրանք էլ անպատիժ հեռացան, եթե չպատժվեցին ապա լինելու է շատ լուրջ հիասթափություն արդեն այն անհատներ մոտ, որոնք սպասում են փոփոխություններին։