Կարեն Մեժլումյան. Այս օրինագիծը լուրջ մարտահրավեր է իրավական պետության համար
«Այս օրենքն իրական բեռ է փաստաբանին օգնության համար դիմաց քաղաքացու վրա»,-այսօր հրավիրած ասուլիսում հայտարարեց փաստաբան Կարեն Մեժլումյանը։
Հիշեցնենք, որ այսօր Հայաստանում փաստաբաններն իրականացնում են բողոքի ակցիա՝ հրաժարվելով Հայաստանի Հանրապետության պետական մարմիններում (այդ թվում՝ դատարաններում, նախաքննության մարմիններում) պաշտպանություն կամ ներկայացուցչություն իրականացնելուց՝ պահանջելով Ազգային ժողովից «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծից հանել փաստաբաններին վերաբերող խնդրահարույց իրավակարգավորումները:
Բանախոսն ընդգծեց, եթե օրենքն ընդունվի, արդյունքում կբարձրանան փաստաբանական ծառայությունների ինքնարժեքն ու գինը, և քաղաքացիները զրկված կլինեն փաստաբանի ծառայություններից, որակյալ իրավաբանական օգնություն ստանալուց։
«Ավելին, քաղաքացիների մի հատված կա, որոնք ներառված չեն այն անձանց ցանկում, որոնք կարող են հանրային պաշտպանի գրասենյակի միջոցով անվճար իրավաբանական օգնություն ստանալ։ Այստեղ էլ խնդիր է առաջանալու, ինչը նույնպես փաստաբանները զգալու են»,-ասաց Մեժլումյանը։
Որպես պրակտիկ փաստաբան՝ նա նշեց, որ կան դեպքեր, երբ փաստաբանները տարբեր գործոններ հաշվի առնելով անվճար ծառայություն են մատուցում քաղաքացիներին, երբ օրինակ քաղաքացին վճարունակ չէ, երբ տվյալ գործը սահմանադրականության, կոնվենցիոն իրավունքի առումներով հետաքրքրություն է ներկայացնում, ստրատեգիական մարտավարությամբ տարիներով առաջ են գնում, ՍԴ-ում է ակտ կայացվում, երբեմն հասնում են ՄԻԵԴ։
«Հիմա ես մտածում եմ, որ այս օրենքից հետո նման դեպքերում ես քաղաքացուց պետք է ներողություն խնդրեմ, ասեմ, որ հարկայինից գալու են՝ ինձ ասեն, դուք ձեր գրպանից այդ հարկերը վճարեք։ Նման վիճակի մեջ ենք հայտնվելու մենք, նաև իրավաբանական անվճար օգնություն ստացող քաղաքացիները։ Մենք այս օրերին տեսնում ենք, թե ինչպես են քաղաքացիներին բերման ենթարկում, անմիջապես փաստաբանները շտապում են իրավաբանական օգնություն ցույց տալու, վաղը հարկայինը գալու է, ասեի այսքան անձի իրավունք եք ներկայացրել, պայմանագիր ունե՞ք, թե՞ չէ։ Մինչդեռ սա իրավապաշտպան գործունեություն է, և փաստաբանը պետք է իր վստահորդի շահն ավելի բարձր դասի, քան իրենը։ Այս սկզբունքով ենք մենք առաջնորդվում, սա լուրջ մարտահրավեր է իրավական պետության համար»,-ասաց Մեժլումյանը։
Նրա խոսքով, նման չհիմնավորված, չպատճառաբանված նախագիծ չպետք է ներկայացվեր, չպետք է քննարկվեր, չպետք է ընդունվի։
Նշենք, որ օրեր շարունակ փաստաբաններն ահազանգում են՝ նախագծի ընդունման արդյուքում
- Շեշտակի կբարձրանա փաստաբանական ծառայությունների ինքնարժեքը, հետևաբար և գները.
- Կբացառվի անվճար իրավաբանական օգնության տրամադրման (pro bono) հնարավորությունը, քանի որ այն նույնպես ենթակա է լինելու հարկման.
- Անհամեմատ կավելանա Հանրային պաշտպանի գրասենյակի դիմողների քանակը, որն էլ իր հերթին ավելացնելու է պետության ֆինանսական պարտավորության բեռը.
- Էականորեն կնվազի քաղաքացիների իրավաբանական օգնություն ստանալու մատչելիությունը և դատական պաշտպանության իրավունքի իրացման հնարավորությունը:
Նշվում է՝ ՀՀ փաստաբանների պալատը Նախագծի խնդրահարույց ասպեկտների մասով առարկությունները և դիտողությունները, ի թիվս այլ մարմինների ներկայացրել էր նաև ՀՀ ֆինանսների նախարարություն և ՀՀ ԱԺ պետաիրավական հանձնաժողովին:
Դիտարկումների փաթեթը ներկայացվել էր նաև ՀՀ ԱԺ նախագահին՝ խնդրելով Նախագիծը քննարկելիս հաշվի առնել ներկայացվածը և ՀՀ փաստաբանների պալատին մասնակից դարձնել տնտեսական հարցերով մշտական հանձնաժողովի նիստին:
Սակայն, ՀՀ փաստաբանների պալատը չհրավիրվեց Հանձնաժողովի նիստին, իսկ նիստի ընթացքում էլ հայտարարվեց, թե իբր Նախագծի առնչությամբ դիտարկումներ չեն ներկայացվել: