Ձեր վստահելի աղբյուրը

Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը «Պայքարող տգիտություն» վերտառությամբ ֆեյսբուքյան գրառման մեջ ասում է.

«Հայտնի անձն այսօր ասել է, նկատի ունենալով եկեղեցուն,  «որ Կեսարիայում օծվում էին, գալիս էին ՀՀ-ում դառնում ազդեցության գործակալ»:

Պատմության մասին բացարձակ անտեղյակությունը։ Բացատրեմ, թե ինչու էին հայ եպիսկոպոսները  գնում Կեսարիա օծվելու։

1. Այն ժամանակ, քրիստոնեական աշխարհում, կար 6 նվիրապետական աթոռ' Ալեքսանդրիա, Հռոմ, Եդեսիա, Կեսարիա, Երուսաղեմ  և Անտիոք, հետագայում դրանց միացավ Կոնստանդինապոլիսը։

Նվիրապետական աթոռներ էին կոչվում այն կենտրոնները, որտեղ քարոզել են Հիսուսի աշակերտները և այնտեղ կային Սուրբ նշխարներ։ Միայն այդտեղ էին կարող եպիսկոպոսներ օծվել' այդ աթոռների առնվազն երեք եպիսկոպոսների կողմից։

Կոնստանդինապոլիսն այդ չափանիշներին չէր բավարարում, բայց քանի որ մայրաքաղաք էր, մեծ դժվարությամբ, հետագայում, նվիրապետական աթոռի կարգավիճակ է ստանում։

Այդ աթոռներից որևէ մեկում եպիսկոպոս օծվելը պարտադիր էր ողջ քրիստոնեական աշխարհի համար։ Այնպես որ, Կեսարիայում հայ եպիսկոպոսների ( մի մասը հայ էլ չէր, ասորիներ էին), պարտադիր պայման էր բոլորի համար։ Գրիգոր Լուսավորիչն էլ Կեսարիայից էր, առնվազն մայրը հույն էր, հոր պահը չքննարկենք, հարցեր կան։

2. Այն ժամանակ ոչ միայն Հայաստանի, այլ առհասարակ, բոլոր քրիստոնյա տերությունները մասնակի էին անկախ, բոլորը Հռոմի (Բյուզանդիայի) կայսեր հպատակներին էին ('երկնքում մեկ Աստված, երկրում մեկ կայսր" բանաձևով), այս, կամ այն սուվերենևթյան մակարդակով և չէին կարող ազդեցության գործակալ լինել ըստ սահմանման, ուղղակի կայսեր հպատակներն էին, այդ թվում նաև Պապ թագավորը։

3. Ինչ էր Պապ թագավորի արածը՝ Հռոմի ազդեցություն Պարսկաստանի ազդեցության տակ մտնելը, ինչի համար պետք էր եկեղեցին հանել Հռոմի ազդեցության տակից։ Առավել ևս արդեն կար ասորական (կամ պարսկական) եկեղեցու նախադեպը։ Պապը փորձում էր խաղալ Հռոմի և Պարսկաստանի միջև, իր սուվերենևթյան աստիճանը որոշակիորեն բարձրացնելու համար, ինչի համար պատժվեց»։