Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այսօր Պարույր Սևակի հիշատակի օրն է, իսկ տարին՝ հոբելյանական: Այսօր Պարույր Սևակի տուն-թանգարանում (Արարատի մարզի Զանգակատուն համայնք) օրվա խորհրդին համահունչ իրականացվել են մեծանուն գրողի հիշատակին նվիրված մի շարք միջոցառումներ:

Պարույր Սևակի տուն-թանգարանի տնօրեն Սևակ Ղազարյանը ողջունել է միջոցառման մասնակիցներին և շնորհակալություն հայտնել ԿԳՄՍ նախարարությանը աջակցության համար: Նա տեղեկացրել է, որ Սևակի 100-ամյակի շրջանակում ամբողջ տարվա ընթացքում նախատեսված են բազմաթիվ միջոցառումներ:

Ողջույնի խոսքով հանդես է եկել նաև Գրողների միության նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանը:

«Մարդու մեծությունը չափվում է ապագայով՝ թե որքան ներդրում ես ունենում մշակույթի, պետության զարգացման գործում: Պարույր Սևակն իր մտածողությամբ և՛ մեծ քաղաքացի էր, և՛ մեծ գրող ու խիզախ հրապարակախոս, գրականագետ ու գիտնական: Նա մեծություն էր, քանի որ նրա գրիչը, բացի մեր ժողովրդի հոգեբանությանը բնորոշ արժեքներ ստեղծելուց, նաև սթափեցնող էր»,- ասել է Էդվարդ Միլիտոնյանը:

Նրա գնահատմամբ՝ Սևակի ստեղծագործությունը մրցակցային է նաև համաշխարհային գրականութան մեջ և տարբեր լեզուներով շարունակաբար թարգմանվում է:

Մինչ միջոցառումների մեկնարկը, ներկաները մեկ րոպե լռությամբ հարգել են Պարույր Սևակի որդու՝ գրականագետ Արմեն Ղազարյանի հիշատակը, որը մեծ ներդրում ունի սևակագիտության ոլորտում:

ԿԳՄՍ նախարարության հաղորդմամբ, միջոցառումների շրջանակում տեղի են ունեցել Պարույր Սևակի «100» գրքի, «Իբրև սկիզբ» խորագրով սեղանի խաղի, «Վարք մեծաց» բանաստեղծության 20 անիմացիայի (ԱՌԼՈՒՊԱ հավելվածի միջոցով) շնորհանդեսները: Իսկ տուն-թանգարանի այգում բեմադրվել է Սոս Սարգսյանի անվան համազգային թատրոնի «Մարդը ափի մեջ» ներկայացումը:

Պարույր Սևակը ծնվել է 1924 թվականի հունվարի 24-ին Արարատի մարզի Չանախչի (այժմ՝ Զանգակատուն) գյուղում։ Գրել ու կարդալ նա սկսել է հինգ տարեկանից։ 1940 թվականին դպրոցը գերազանց առաջադիմությամբ ավարտելով՝ ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի հայերենի բաժինը, իսկ 1955 թվականին՝ ավարտել Մոսկվայի Մ. Գորկու անվան գրականության ինստիտուտը, որտեղ և դասախոսել է կյանքի հետագա չորս տարիների ընթացքում:

1948 թվականին տպագրվել է Սևակի անդրանիկ գրքույկը՝ «Անմահները հրամայում են»,  1953-ին՝ «Անհաշտ մտերմություն» պոեմը, 1954-ին՝ «Սիրո ճանապարհը», 1957-ին՝ «Նորից քեզ հետ» ժողովածունները և այն։

Բանաստեղծական նոր որակի սկիզբն են սիրային պոեմները («Ուշացած իմ սեր», «Նահանջ երգով», «Երգ երգոց») և «Անլռելի զանգակատուն» (1959, վերամշակված հրատարակություն 1966, ՀՍՍՀ պետական մրցանակ՝ 1957) քնարական-փիլիսոփայական պոեմը։

Պարույր Սևակի գրական ժառանգության մեջ առանձնակի նշանակություն ունեն «Այր մի Մաշտոց անուն» և «Եռաձայն պատարագ» պոեմները, «Եղիցի լույս» ժողովածուն։

Սևակի վերջին` «Եղիցի լույս» ժողովածուն տպագրվում է 1969 թվականին, բայց... հրապարակ հանվում 1971-ին` բանաստեղծի ողբերգական մահից մոտ երկու ամիս անց:

1963-ից մինչև 1971 թթ. աշխատել է որպես ավագ գիտաշխատող Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում, 1966-ից հանդիսացել է Հայաստանի գրողների միության վարչության քարտուղարը։

1967թ-ին «Սայաթ-Նովա» թեմայով թեզ է պաշտպանել և ստացել է (1970թ.) բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան:

Գրականության և արվեստի թանգարանից նշում են, որ Պարույր Սևակի գրական ժառանգության կարևոր մասն են նրա գրականագիտական-բանասիրական և գրաքննադատական հետազոտություններն ու հոդվածները Գրիգոր Նարեկացու, Մեսրոպ Մաշտոցի, Կոմիտասի, Նահապետ Քուչակի, Պետրոս Դուրյանի, Հովհաննես Թումանյանի, Եղիշե Չարենցի, ինչպես նաև հայոց պատմության և լեզվաոճական ալևայլ խնդիրների վերաբերյալ։ Արժանահիշատակ է հատկապես «Սայաթ-Նովա» (1969) մենագրությունը։

Բանաստեղծի գրական ժառանգության մեջ զգալի տեղ է գրավում նաև թարգմանական աշխատանքը։ Սևակը թարգմանել է Ադամ Միցկևիչի (պոեմներ), Ալեքսանդր Պուշկինի,  Միխայիլ Լերմոնտովի, , Յա․ Ռայնիսի, Սերգեյ Եսենինի, Վալերի Բրյուսովի, Ի. Աբաշիձեի, Վլադիմիր Մայակովսկու, Էդուարդաս Մեժելայտիսի և այլ բանաստեղծների գործերից։

Պարույր Սևակը մահացել  է 1971 թվականի հունիսի 17-ին` ավտովթարից։