Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՊԵԿ-ը օրինագիծ է շրջանառում, որով  քրեականացնում է ապրանքային մաքսանենգության դեպքերը և 10 մլն դրամը գերազանցող ապրանքը թաքցնելու դեպում 3-6 տարի ժամկետով ազատազրկում է նախատեսում գործարարների համար։

Խնդրահարույց օրինագծի վերաբերյալ ահազանգեց «Մանթաշյանց» գործարարների միության համահիմնադիր, նախագահ Վահրամ Միրաքյանը։

Օրինագծի ընդունման դեպքում հնարավոր հետևանքների և կարգավորման բնույթի շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանի հետ;

«Ըստ նոր նախագծի, որը ՊԵԿ-ը դրել է շրջանառության և հանրային քննարկման, նախատեսվում է, որ 10 մլն դրամը գերազանցող հարկային կամ մաքսային խախտումների դեպքում նախատեսվում է կալանք, քրեական պատիժ՝ նույնիսկ այն պարագայում, երբ անձը համաձայնում է և վերադարձնում է ամբողջ գումարը։ Այս նախագծի տրամաբանությունն այն է, թե իբր փորձում են նվազեցնել հնարավոր խախտումները։

Իրականությունն այն է, որ պատժի արդյունավետությունը ոչ թե դրա խստության մեջ է, այլ՝ անխուսափելիության։ Այսինքը՝ խիստ պատիժնեով չես կարող երևույթը վերացնես, պետք է այնպիսի համակարգ, միջավայր ստեղծվի, որ նման բոլոր դեպքերը բացահայտվեն և հանրային ուշադրության ներքո գտնվեն։

Համեմատության համար նշեմ, որ այն երկրներում, որտեղ առանձին հանցագործությունների դեպքում մահապատիժ է սահմանված, այդ հանցագործությունները շարունակում են գործել, այնպես չէ որ այն վերանում է։ Հիմնահարցն այստեղ, ցավոք այն է, որ ՊԵԿ-ը փորձում է հարկային, տնտեսական խնդիրները լուծել կոշտ-կոպիտ քրեաիրավական գործիքների միջոցով։ Ինչը, կարծում եմ, ճիշտ չէ։

Այս ձևով խնդրի լուծումը, կարծում եմ, պայմանավորված է նաև ՊԵԿ-ի ղեկավարի ոչ տնտեսագտ լինելով։ Գիտենք, որ նա իրավաբան է, և ՊԵԿ գործունեությունը դիտարկում է հիմնականում իրավական տեսանկյունից, ինչը  ճիշտ չէ։ Եթե տնտեսական գործունեության տեսանկյունից մենք նայենք, ապա կտեսնենք բազմաթիվ խոշոր բիզնեսներ, որոնք միլիարդավոր դրամի շրջանառություն են անում և հնարավոր է իրենց գործունեության ընթացքում որևէ սխալ թույլ տան։ Անշուշտ այդ սխալը մեծերի դեպքում կարող է 10 մլն դրամից շատ ավել լինել։ Վերցնել և միջին ու փոքր բիզնեսը, որը, ենթադրենք, 50 մլն դրամի շրջանառություն է արել և 10 մլն դրամի խաբել է պետությանը՝ այդ դեպքի համար էլ նախատեսել քրեական պատիժ՝ ազատազրկում և միլիարդավոր դրամների շրջանառություն անողին, որը 20 մլն դրամի խախտում է արել նույն կերպ վերաբերվել, կարծում եմ, որ սա անտրամաբանական մոտեցում է՝ հաշվի առնելով տնտեսական երևույթները, օրինաչափությունները։

Միանշական  մտահոգիչ է, որ ՊԵԿ-ը բերելով նման նախագիծ, որը խիստ միջոցներ է նախատեսում տնտեսվարողների վարքագծի նկատմամբ, որևէ հավասարակշիռ մեխանիզմ կամ փոփոխություն չի առաջարկում նույն ՊԵԿ աշխատակիցների նկատմամբ, այն դեպքում, երբ շատ հաճախ ՊԵԿ աշխատակիցը կարող է սխալ չհիմնավորված ակտ գրել և գործարարին ասել՝ գնա բողոքարկի, եթե համաձայն չես։

Այդ դեպքում տնտեսվարողները տարիներ և մեծ ֆինանսներ են ծախսում այդ ակտը տարբեր ատյաններում բողոքարկելու և անվավեր դարձնելու համար։ Հետևաբար ես կարծում եմ որ այստեղ հավասարակշռության որոշակի բալանսն է խախտվում հօգուտ ՊԵԿ-ի։
Առանց այան է Հայաստանի տնտեսությունը բավականին լուրջ մարտահրավերների առաջ է կանգնած՝ չանայած այս տարվա կեսին ունենք բարձր տնտեսական ակտիվություն, որը պայմանավորված է հիմնականում արտաքին գործոններով, այնուամենայնիվ տեղական բիզնեսը, ինչպես նաև մանրածախ ոլորտում և ծառայության ոլորտում գործունեություն ծավալողները փաստում են, որ շրջանառության ծավալների զգալի անկում կա, որը շարունակվում է վերջին ամիսների ընթացքում և ակնհայտ է, որ մենք վաղ թե ուշ կանգնելու ենք բավականին լուրջ ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի առաջ։ Հետևաբար՝ պետք է ավելի զգույշ, մեղմ գործել՝ հաշվի առնելով որ դիմացներս բավականին մեծ և լորջ խնդիրներ ունենք՝ ի դեմս հնարավոր տնտեսական ճգնաժամի և ֆինանսական խնդիրների։

Առանց այն է օտարերկրյա ներդրողները դեպի Հայաստան իրենց գումարների հոսքը նվազեցրևել են՝ ինչպես նաև իրենց տնտեսական ակտիվությունն են այս շրջանում նվազեցրել՝ պայմանավորված անվտանգային, քաղաքական խնդիրներով։ Այս պայմաններում այսպիսի կոշտ գործիքները բացասական ազդակ են նաև օտարերկրյա ներդրողների համար, որ 10 մլն դրամից ավել խախտման պարագայում կառավարությունը կարող է ձերբակալել և բանտարկել ներդրողին»,-կարծիք հայտնեց Սուրեն Պարսյանը։