Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այսօր, հոկտեմբերի 28-ին ԱԺ-ում 2025 թ. պետական բյուջեի նախագիծը ներկայացնելիս Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց «Պետությունը միայն ու միայն սեփական քաղաքացիների համընդհանուր բարեկեցությունն ապահովվելու գործիք է, կամ, ժողովրդի լեզվով ասած, հաց վաստակելու գործիք է»։ Նրա խոսքով՝ Հայաստանում չկա մի ընտանիք և մարդ, որի համար պետությունը բյուջեից ծախս չի արել։ Փաշինյանը թվարկեց ոլորտներ, որոնք, համաձայն օրենսդրության, ֆինանսավորում է պետությունը և որից օգտվում են քաղաքացիները։ Նրա խոսքով՝ բյուջեն այնքան է մեծ, ինչքան աշխատում և թափանցիկ են աշխատում ՀՀ քաղաքացիները։

Հնչեցված հայտարարության վերաբերյալ Panorama.am-ին իր կարծիքը հայտնեց «Ամբերդ» փորձագիտական կենտրոնի փորձագետ Աղասի Թավադյանը։

«Ցանկացած պետության բոլոր քաղաքացիներն էլ բյուջեի գումարներից օգտվում են։
Բացի Փաշինյանի հնչեցրածից կա նաև ենթակառուցվածքներ՝ ճանապարհները, փողոցների լուսավորությունները և այլն, որոնք կատարվում են բյուջեի հաշվին և այդ տեսանկյունից նոր բան չի ասվել։ Սակայն ենթատեքստը դրա այն է, որ այսօր կա հարկահավաքագրման խնդիր։ Այս տարի հարկերն ավելի քիչ են հավաքագրվել քան նախորդ տարի և հարկհավաքագրման խնդիր կա Հայաստանի Հանրապետությունում։

Սա է պատճառը, որ կառավարությունը հարկ վճարողին հռչակում  է հերոս և կենաց է բարձրացնում հարկատուի համար, որովհետև նրա գրպանից են ձևավորվում հարկերը։ Սակայն պետք է հասկանալ, որ այս պարագայում իրական տնտեսությունն անկում է ապրում։ Նայելով մեր ցուցանիշներին, կտեսնեն, որ առանց ՌԴ-ից այլ պետություններ ոսկու արտահանմանը, որը կազմում  է արտահանման  մոտ 70 %-ը, մնացած գրեթե բոլոր ուղղություններով արտահանումը կճատվել է։ Դեպի ԵԱՏՄ մեր արտահանումը կրճատվել է 20 %-ով, Եվրամիություն ՝ 25%։

2024 թվականի առաջին կիսամյակում պլանավորված հարկերի ծավալից 5%-ով հարկերը քիչ ենք հավաքագրել։ Հիմնականում կրճատվել են ավելացված արժեքի հարկերը, որոնք ցույց են տալիս իրական տնտեսության վիճակը։ Ստացվում  է, որ այդ հարկատեսակով մուտքերը կրճատվել են կամ անցել են ստվերային դաշտ։

Սա ցույց է տալիս տնտեսության իրական խնդիրեները և այս պայմաններում փորձել հարկերն ավելացնել կամ հարկատուներին ստիպել ստվերից դուրս գալ, կարող է լինել ապարդյուն, քանի որ այն դեպքում, երբ իրական տնտեսությունն անկում է ապրոյւմ, հակառակը՝ պետք է մտածել խրախուսումների մասին։

Պետական աշխատավարւձերն ավելի ցածր են, քան մասնավոր հատվածում։ Այս պահին ընդհանուր աշխատատեղերի  մոտ 30 %-ը պետական է, որը բավականին կրճատվել է 2000-ականների համեմատ, երբ 2/3-րդն էր կազմում։ Բայց պետք է հասկանանք, որ ոչ թե պետական, այլ մասնավոր հատվածում  է գրանցվել աշխատավարձերի ավելացումները։
Մասնավոր աշխատատաեղերի մոտ 80 տոկոսը գտնվում է Երևանում և ցույց է տալիս, որ մայրաքաղաքը Հայաստանի հետ համեմատած համարժեք չի զարգանում։ Կան մարզեր, որտեղ պետական աշխատատեղերը երկու անգամ գերազանցում են մասնավորը, օրինակ Գեղարքունիքի մարզում»,-ասաց Աղասի Թավադյանը։