Քաղաքական 11:20 05/11/2024 Տարածաշրջան

Թուրքիան Եվրոպայի հետ միասին մեջմե՞ջ է անում հետխորհրդային տարածքը. Պյոտոր Ակոպով

«Էրդողանը Մոսկվայի համար մտահոգության ևս մեկ առիթ է ստեղծում» վերնագրով վերլուծական հոդվածում «ՌԻԱ նովոստի»-ի քաղաքական մեկնաբան Պյոտոր Ակոպովը գրում է.

«Ռուսաստանի շրջադարձը դեպի արևելք (որը երբեմն կոչվում է Գլոբալ հարավ) պայմանավորված է ոչ միայն Արևմուտքի հետ հակամարտությամբ, այլ նաև երկրի օբյեկտիվ աշխարհաքաղաքական շահերով և ժամանակի բուն ոգով (այսինքն՝ կենտրոնում հստակ տեղաշարժ է, աշխարհակարգի ձգողականությունը Արևմուտքից Արևելք): Հետևաբար, Արևելքում տեղի ունեցող բոլոր գործընթացները (ոչ միայն հակամարտությունները, այլ նաև ինտեգրացիոն գործընթացները, որոնք կառուցված են մեկ տարածաշրջանի, էթնիկ խմբի, կրոնի և այլնի շուրջ) այժմ էլ ավելի կարևոր են մեզ համար։ Հատկապես եթե դա վերաբերում է մեր հարևան շրջաններին, որոնք Ռուսաստանի կազմում էին և մեզ հետ կապված էին ընդհանուր պատմությամբ։

Այսօր Բիշքեկում կբացվի թյուրքական պետությունների ղեկավարների գագաթնաժողովը՝ Ռեջեփ Էրդողանի գլխավորությամբ։ Կլինեն ոչ միայն Ալիևը, Տոկաևը, Միրզիյոևը, Բերդիմուհամեդովը, Ջափարովը, այլև Վիկտոր Օրբանը։ Ամենամյա գագաթնաժողովը 11-րդ հերթական համարն է, բայց իրականում սա արդեն երկրորդ գագաթնաժողովն է այս տարվա ընթացքում. նախորդը տեղի է ունեցել ընդամենը չորս ամիս առաջ Շուշայում, բայց այն պաշտոնական կարգավիճակ չուներ։ Բայց դա ինքնին թյուրք ժողովուրդների համագործակցության ցուցիչ է ու որը գնալով ավելի ինտենսիվ են դառնում։ Էրդողանը Բիշքեկից ուղիղ թռչելու է Բուդապեշտ, իսկ հետո Բաքվում կայցելի ֆորում, այսինքն՝ կայցելի Թյուրքական պետությունների կազմակերպության երկու երկրների մայրաքաղաքներ։

Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը միավորում է ընդամենը հինգ երկիր (և ևս երեքը, այդ թվում՝ մեկ չճանաչված, դիտորդի կարգավիճակ ունի), բայց ամենաակտիվ և աճող միջպետական ​​միավորումներից է։ Թյուրքական աշխարհի միասնությունը դեռևս չի դրվել որպես ԹՊԿ-ի քաղաքական նպատակ, բայց գործընթացը, ինչպես ասում են, սկսվել է։ Թուրքիան կազմակերպության անվիճելի առաջնորդն է, որը ներառում է Ղազախստանը, Ուզբեկստանը, Ղրղզստանը և Ադրբեջանը՝ չորս հետխորհրդային հանրապետություններ, որոնցից երեքը Կենտրոնական Ասիայում են։ Կենտրոնական Ասիայի մեկ այլ պետություն՝ Թուրքմենստանը, դիտորդի կարգավիճակ ունի ԹՊԿ-ում, ինչպես նաև Հունգարիան (մագյարներն իրենց թյուրք են համարում), ինչպես նաև Հյուսիսային Կիպրոսը, որը ճանաչվել է միայն Թուրքիայի կողմից: Այսպիսով, Թուրքիան իր դրոշի տակ է հավաքել հետխորհրդային հանրապետությունների մեկ երրորդը` գրեթե այնքան, որքանի ձգտում է Եվրամիությունը (երեք բալթյան երկրներ արդեն մաս են կազմում, իսկ Մոլդովան, Վրաստանը և Ուկրաինան հերթագրված են): Այսինքն՝ Թուրքիան Եվրոպայի հետ միասին մեջմեջ են անում հետխորհրդային տարածքը։

Այնքան էլայդպես չէ։ Նույնիսկ Եվրոպան, որը նպատակ է դրել անեքսիայի ենթարկել Ուկրաինան, ի վիճակի չէ պոկել նրան Ռուսաստանից՝ ո՛չ ռազմական, ո՛չ խաղաղ ճանապարհով: Բացի այդ, եվրաինտեգրման նախագծի ճգնաժամն ինքնին միայն կխորանա՝ և՛ Միացյալ Նահանգների հետ աճող չեղքման, այսինքն՝ միացյալ Արևմուտքում հնարավոր պառակտման, և՛ ներքին հակասությունների պատճառով, որոնք ի թիվս այլ բաների սրվում են նաև Ռուսաստանի հետ առճակատման պատճառով: ԵՄ-ի ներթափանցումը Անդրկովկաս նույնպես իրատեսական չի թվում։ Վրաստանն, օրինակ, կախված է Ռուսաստանից և Թուրքիայից ոչ միայն տնտեսական, այլ նաև աշխարհաքաղաքական առումով։ Աշխարհագրությունը ճակատագիր է, և պատմության մեջ գրեթե չկա օրինակ, որ ինչ-որ մեկին հաջողվի փոխել այն։

Թուրքիան, ի տարբերություն ԵՄ-ի, կարծես թե չի փորձում ընդգրկել ընդհանուր սահմաններ չունեցողներին։ Նա չի հատում տարբեր ժողովուրդների մեկ նախագծում  ընդգրկելու շեմը(ինչպես հույներն ու ֆինները), և չի հավակնում համաշխարհային գերիշխանության (և ԵՄ-ն, ինչպես անգլո-սաքսոնների կրտսեր եղբայրը, մասնակցում է նրանց գլոբալիզացիայի նախագծին, հետո աշխարհում գերիշխանության համար պայքար է մղվում) և նույնիսկ (դեռ) ռազմական կազմակերպություն չի կառուցում (ԵՄ-ն ոչ թե ՆԱՏՕ-ից ուշ է առաջացել, այլ դրա պատյանն է)։  Հրապարակայնորեն Թուրքիան ցանկանում է միայն նպաստել թյուրք ժողովուրդների մերձեցմանը, օգնել նրանց պահպանել իրենց լեզուն և մշակույթը, զարգացնել տնտեսությունը, ստեղծել նյութատեխնիկական միջանցքներ և տրանսպորտային ուղիներ, ընդհանրապես ներգրավվել «մեկ թյուրքական տարածքում»: Դե, այն փաստը, որ այն ներառում է նախկին խորհրդային հանրապետությունները, պատահական ստացվեց և դրանում հակառուսական ոչինչ չկա, բայց արդյո՞ք այն այդպես է:

Իհարկե, այդպես չէ, բայց ոչ այն պատճառով, որ Թուրքիան հակառուսական ծրագրեր ունի: Թուրքերի բնակեցումը Եվրասիայում տևելէ շատ դարեր, և նրանք ապրում են Հեռավոր Արևելքից մինչև Հունգարիա ընկած տարածքում: Թյուրքական պետությունները եկել ու գնացել են, և վերջին վեց հարյուր տարիների ընթացքում Թուրքիան (Օսմանյան կայսրությունը) եղել է դրանցից ամենակարևորը (և շատ ժամանակ՝ միակը): Բայց Թուրքիայի թուրքերը միշտ եղել են միայն Օսմանյան կայսրության հիմքը, և ոչ մեծամասնությունը։ Դեռ Սուլթան-խալիֆի գլխավորությամբ Թուրքիան հավակնում են առաջնորդություն ամբողջ իսլամական աշխարհին: Խալիֆայությունում ազգային գործոնը իր տեղը զիջեց կայսերականին ու կրոնականին, իսկ թուրքական ազգային նախագիծը սկսվեց ընդամենը հարյուր տարի առաջ՝ կայսրության ավերակներից թուրքական հանրապետության ի հայտ գալով։ Ստեղծվելով ԽՍՀՄ-ի ամենաակտիվ աջակցությամբ՝ բոլշևիկները օգնեցին Աթաթուրքին՝ աջակցելով նրա թուրքական պետության կառուցմանը, որը եվրոպացիները ցանկանում էին բաժանել երեք մասի (թուրքերին թողնելով Անատոլիայի միայն մի մասը՝ առանց նեղուցների և արևելյան շրջանների)։ Այսինքն՝ Մոսկվան փաստացի օգնեց թուրքերին պահպանել իրենց պետության գոնե մի մասը՝ ոչ այնքան նրանց հանդեպ սիրո, որքան իր հարավում Արևմուտքին ենթակա պետություններ ունենալու դժկամության պատճառով...

Հետևաբար, Թուրքիայի ինտեգրացիոն նկրտումները Ռուսաստանի կողմից չեն կարող անտարբեր ընկալվել մեզ համար անվտանգության, տնտեսության և աշխարհաքաղաքականության տեսանկյունից։ Անկախ Թուրքիան ինքնին Ռուսաստանի թշնամին չէ, թեև հարցեր կան ոչ միայն Ուկրաինային զենք մատակարարելու, այլ նաև Ռուսաստանի թուրքերին հովանավորելու համառ փորձերի մասով։ Մեր պատմության ընթացքում մենք հաճախ ենք տեսել, թե ինչպես են ազգային, կրոնական միավորման նախագծերը կամ լեզվական հիմքերն օգտագործել մեր հավերժական հակառակորդները։ Այո, բոլոր այն նույն անգլո-սաքսերը, ովքեր ոչ միայն շահագրգռված են, այլև չեն թաքցնում իրենց խաղադրույքը թե՛ հետխորհրդային տարածքի, թե՛ բուն Ռուսաստանի քայքայման վրա։ Հետևաբար, մենք շահագրգռված ենք, որ Կենտրոնական Ասիան մնա անկախ՝ չդառնալով մի նախագծի մաս, որի կառավարումը ապագայում ինչ-որ պահի կարող է հափշտակվել մեր թշնամիների կողմից»։

Ամբողջական վերլուծությունը՝ այս հղումում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

21:20
Հինգ ոստիկան հեռացվել են ծառայությունից. ՆԳՆ
ՀՀ ՆԳՆ-ից հայտնում են, որ  կարգապահական հանձնաժողովի նիստում որոշում է կայացվել 5 ծառայողի նկատմամբ կիրառել «Ոստիկանությունից...
Աղբյուր` Panorama.am
21:08
Խոշոր ավտովթար «Toyota»-ի և «Opel»-ի միջև
Դեկտեմեբրի 25-ին, խոշոր ավտովթար է տեղի ունեցել Արարատի մարզում։ Ժամը 18։10-ի սահմաններում Երևան-Երասխ M2 ավտոճանապարհին՝ Շահումյան գյուղի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:46
Թուրքիան հաջորդիվ Իրաքի և Իրանի դեմ է սկսելու պրոքսի կամ հիբրիդային պատերազմ․ քաղաքագետ
Քաղաքագետ Արա Պողոսյանը գրում է․ «Թուրքիայի կողմից քրդական ուժերի դեմ նախապատրաստվող օպերացիայից առաջ Սիրիան ամբողջ ուժով վերածվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:32
Վլադիկավկազի առևտրի կենտրոնում պայթյուն է տեղի ունեցել ՝ ԱԹՍ անկման պատճառով
Վլադիկավկազի առևտրի կենտրոնում պայթյունի և հրդեհի պատճառ է դարձել անօդաչու թռչող սարքի բեկորները։ Այս մասին գրում է rbc.ru-ն։ Այն...
Աղբյուր` Panorama.am
20:13
Քաղաքային տրանսպորտը ևս կաթվածահար է
«Ազգային ճակատ»-ը տեսանյութ է հրապարակել՝ կից գրելով․ «Կանգառներում մնացած քաղաքացիները դժգոհում են, որ երկար ժամանակ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:58
Կեցցե՜ ընտրովի արդարադատությունն ու հանցանքներ կոծկող ու հանցակից պաշտոնյաները․ Հայկ Դեմոյան
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը գրում է․ «ԿԵՑՑԵ, ԿԵՑՑԵ, ԿԵՑՑԵ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Զախարովա. Ռուսաստանը շարունակում է օգնություն տրամադրել Աբխազիային անվտանգության ոլորտներում
Ռուսաստանը շարունակում է աջակցություն ցուցաբերել Աբխազիային անվտանգության և սոցիալ-տնտեսական զարգացման ոլորտներում, Սուխումը Մոսկվայի ամենամոտ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:32
Բժիշկները Ասադի կնոջ ողջ մնալու հավանականությունը գնահատում են «50/50»
Սիրիայի նախկին նախագահ Ասմա ալ-Ասադի կնոջ լեյկոզը բուժող բժիշկները նրան մեկուսացրել են այլ մարդկանցից։ The Telegraph-ի փոխանցմամբ՝ բժիշկները նրա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:18
Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորումը կորցրել է իր արդիականությունը․ Զախարովա
«Գիտեք, մենք արդեն մեկնաբանել ենք դա, բայց հաշվի առնելով, որ համապատասխան հայտարարություններ են արվել, վերադառնանք այս թեմային։ Պարզապես...
Աղբյուր` Panorama.am
19:05
Միջերկրական ծովում ռուսական բեռնատար նավի խորտակման պատճառը ահաբեկչական հարձակումն էր
Միջերկրական ծովում ռուսական Ursa Major բեռնատար նավի խորտակման պատճառը ահաբեկչական հարձակումն էր։ Այս մասին RIA Novosti-ին հայտնել են...
Աղբյուր` Panorama.am
18:51
Արթիկի 17-ամյա մի բնակիչ 10 հազար անվանական արժեքով կեղծ թղթադրամ է շրջանառել
Դեկտեմբերի 24-ին Համայնքային ոստիկանության Արթիկի բաժնի ծառայողները պարզել են, որ դեկտեմբերի 23-ին Արթիկի 17-ամյա մի բնակիչ 10 հազար անվանական...
Աղբյուր` Panorama.am
18:38
Ազատ ոճի ըմբշամարտի առաջնություն. Հարությունյանը, Թևանյանն ու Հայաստանի մյուս չեմպիոնները
Սպորտի կառավարման կենտրոնի ենթակայությամբ գործող «Միկա» մարզահամալիրում այսօր կայացել է Հայաստանի ազատ ոճի ըմբշամարտի 2024 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:21
ԱԺ նախկին պատգամավոր Լևոն Սարգսյանը դատապարտվել է 9 տարի ժամկետով ազատազրկման
Դատախազությունից հայտնում են․ «Առանձնապես խոշոր չափերով գույք հափշտակելու նպատակով խմբի կողմից կազմակերպված ավազակություն կատարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
18:11
Սիրիայի Մանբիչ շրջանում լարվածությունը պահպանվում է
Թեև Սիրիայի դեմոկրատական ուժերի (ՍԴՈւ) և Թուրքիայի աջակցած խմբավորումների միջև բախումները մեղմացել են, բայց Սիրիայի Մանբիչ շրջանում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ատեստավորմանը մասնակցած 310 մանկավարժական աշխատողներից 89%-ը հաղթահարել է նվազագույն շեմը
Այս տարի առաջին անգամ անցկացվել է նախնական մասնագիտական և միջին մասնագիտական կրթական ծրագիր իրականացնող ուսհաստատությունների մանկավարժական աշխատողների պարտադիր ատեստավորումը:
Աղբյուր` Panorama.am
17:55
Խոշոր հրդեհ է բռնկվել Բաքվում
Բաքվի Յասամալ թաղամասի բազմաբնակարան շենքի բնակարաններից մեկում  խոշոր հրդեհ է բռնկվել։ Դեպքի վայր են ժամանել հրշեջ, փրկարարական խմբեր։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Պետությունն ավտոմատ կերպով դրդում է հանցագործության, անցել են կացնային մեթոդների. Կարեն Ավագյան
Տարվա ամփոփիչ ասուլիսի ժամանակ Ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննսիյանն ասաց թե առաջիկայում էլ հանդես են գալու  արտոնությունների չեղարկման...
Աղբյուր` Panorama.am
17:40
Հայտնի են հունվարին 12-րդ դասարանի սովորողների պետական ավարտական քննությունների օրերը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի հրամանով հաստատվել է 2024-2025 ուսումնական տարվա հունվար ամսին 12-րդ դասարանի սովորողների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Բազմազավակ ընտանիքների երեխաներն ավելի ազնիվ են ու ավելի հակված համագործակցության. Գիտնականներ
Կանադայի՝ Բրոք ու Քալգարի համալսարանների համատեղ հետազոտության համաձայն, այն երեխաները, որոնք մեծանում են  բազմանդամ ընտանիքներում, այսինքն...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
«Քրիստինան ճանապարհն ընտրեց առանց ինձ». դերասան Եվգենի Պրոնինին լքել է հայ կինը
Ռուս ճանաչված դերասան 44-ամյա Եվգենի Պրոնինը սոցիալական ցանցում հայտնել է կնոջից՝ Քրիստինա Առուստամովայից բաժանվելու մասին։ Զույգը միասին է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:32
Մաhաgել է քանդակագործ, վաստակավոր նկարիչ Օհան Պետրոսյանը
Մահացել է քանդակագործ, Հայաստանի նկարիչների միության անդամ, Հայաստանի վաստակավոր նկարիչ Օհան Պետրոսյանը: Նկարիչների միությունից հայտնում են,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:27
ՎՏԲ-Հայաստան Բանկն աջակցել է ջազմեն Լևոն Մալխասյանի համերգին
ՎՏԲ-Հայաստան  Բանկի աջակցությամբ կայացավ Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր արտիստ Լևոն Մալխասյանի ծննդյան 80-ամյակին նվիրված համերգ։ ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:22
Տոնական օրերին ինչպես աջակցել դեմենցիա ունեցողներին
Դեմենցիա ունեցողները շատ զգայուն են առօրյա փոփոխությունների հանդեպ: Տոնական օրերին շատ կարևոր է նրանց աջակցելը, քանի որ առօրյան փոխվում է`...
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում Ամանորին նվիրում են ավելի թանկ նվերներ, քան մյուս երկրներում. Wildberries-ի ուսումնասիրությունը
Հայաստանում Ամանորին ավելի թանկ նվերներ են պատվիրում, քան այլ երկրներում, որտեղ ներկայացված է Wildberries-ը։ Նման եզրահանգման է եկել...
Աղբյուր` Panorama.am
16:01
Էրդողան. Սիրիայում ահաբեկիչները կա՛մ վայր կդնեն զենքերը, կա՛մ կթաղվեն
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ իր երկիրը մտադիր է վերջ դնել Սիրիայում ահաբեկչական անջատողական կազմակերպությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
15:55
Քովիդ թեսթս կրկին դրական է. Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանի քովիդ թեսթը կրկին դրական է։ «Քովիդ թեսթս կրկին դրական է: Մինչև առողջանալս կաշխատեմ որոշակի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:44
Ադրբեջանում դեկտեմբերի 26-ին սուգ է հայտարարված
Դեկտեմբերի 25-ին Բաքու-Գրոզնի չվերթ իրականացնող Embraer 190 մարդատար ինքնաթիռի վթարի կապակցությամբ Ադրբեջանում դեկտեմբերի 26-ին սուգ է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:42
Կոնվերս Բանկի Card2Card արշավի մրցանակները հանձնվել են հաղթողներին
Կոնվերս Բանկն ամփոփել է Visa քարտապանների համար արշավի արդյունքները. Card2Card փոխանցումների ծավալով 1-5 հորիզոնականները զբաղեցրած հաճախորդներին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:36
Փաշինյանի մասնակցությունը ԵԱՏՄ գագաթնաժողովին լիաֆորմատ է լինելու. Պեսկով
Նիկոլ Փաշինյանը տեսակապով լիարժեքորեն կմասնակցի Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) գագաթնաժողովին, թեև անձամբ չի ներկայանա՝ կորոնավիրուսի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:29
Արթուր Սոքոյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց վարչական հսկողությունը վերացվեց. Փաստաբան
Արթուր Սոքոյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց վարչական հսկողությունը վերացվեց։ Այս մասին տեղեկացնում է փաստաբան Էրիկ Ալեքսանյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Աշխարհի առաջնությունից առաջ ինձ «подножка տվեց» Սիմոն Մարտիրոսյանը. Փաշիկ Ալավերդյան
12:02 25/12/2024

Աշխարհի առաջնությունից առաջ ինձ «подножка տվեց» Սիմոն Մարտիրոսյանը. Փաշիկ Ալավերդյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}