Քաղաքական 11:20 05/11/2024 Տարածաշրջան

Թուրքիան Եվրոպայի հետ միասին մեջմե՞ջ է անում հետխորհրդային տարածքը. Պյոտոր Ակոպով

«Էրդողանը Մոսկվայի համար մտահոգության ևս մեկ առիթ է ստեղծում» վերնագրով վերլուծական հոդվածում «ՌԻԱ նովոստի»-ի քաղաքական մեկնաբան Պյոտոր Ակոպովը գրում է.

«Ռուսաստանի շրջադարձը դեպի արևելք (որը երբեմն կոչվում է Գլոբալ հարավ) պայմանավորված է ոչ միայն Արևմուտքի հետ հակամարտությամբ, այլ նաև երկրի օբյեկտիվ աշխարհաքաղաքական շահերով և ժամանակի բուն ոգով (այսինքն՝ կենտրոնում հստակ տեղաշարժ է, աշխարհակարգի ձգողականությունը Արևմուտքից Արևելք): Հետևաբար, Արևելքում տեղի ունեցող բոլոր գործընթացները (ոչ միայն հակամարտությունները, այլ նաև ինտեգրացիոն գործընթացները, որոնք կառուցված են մեկ տարածաշրջանի, էթնիկ խմբի, կրոնի և այլնի շուրջ) այժմ էլ ավելի կարևոր են մեզ համար։ Հատկապես եթե դա վերաբերում է մեր հարևան շրջաններին, որոնք Ռուսաստանի կազմում էին և մեզ հետ կապված էին ընդհանուր պատմությամբ։

Այսօր Բիշքեկում կբացվի թյուրքական պետությունների ղեկավարների գագաթնաժողովը՝ Ռեջեփ Էրդողանի գլխավորությամբ։ Կլինեն ոչ միայն Ալիևը, Տոկաևը, Միրզիյոևը, Բերդիմուհամեդովը, Ջափարովը, այլև Վիկտոր Օրբանը։ Ամենամյա գագաթնաժողովը 11-րդ հերթական համարն է, բայց իրականում սա արդեն երկրորդ գագաթնաժողովն է այս տարվա ընթացքում. նախորդը տեղի է ունեցել ընդամենը չորս ամիս առաջ Շուշայում, բայց այն պաշտոնական կարգավիճակ չուներ։ Բայց դա ինքնին թյուրք ժողովուրդների համագործակցության ցուցիչ է ու որը գնալով ավելի ինտենսիվ են դառնում։ Էրդողանը Բիշքեկից ուղիղ թռչելու է Բուդապեշտ, իսկ հետո Բաքվում կայցելի ֆորում, այսինքն՝ կայցելի Թյուրքական պետությունների կազմակերպության երկու երկրների մայրաքաղաքներ։

Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը միավորում է ընդամենը հինգ երկիր (և ևս երեքը, այդ թվում՝ մեկ չճանաչված, դիտորդի կարգավիճակ ունի), բայց ամենաակտիվ և աճող միջպետական ​​միավորումներից է։ Թյուրքական աշխարհի միասնությունը դեռևս չի դրվել որպես ԹՊԿ-ի քաղաքական նպատակ, բայց գործընթացը, ինչպես ասում են, սկսվել է։ Թուրքիան կազմակերպության անվիճելի առաջնորդն է, որը ներառում է Ղազախստանը, Ուզբեկստանը, Ղրղզստանը և Ադրբեջանը՝ չորս հետխորհրդային հանրապետություններ, որոնցից երեքը Կենտրոնական Ասիայում են։ Կենտրոնական Ասիայի մեկ այլ պետություն՝ Թուրքմենստանը, դիտորդի կարգավիճակ ունի ԹՊԿ-ում, ինչպես նաև Հունգարիան (մագյարներն իրենց թյուրք են համարում), ինչպես նաև Հյուսիսային Կիպրոսը, որը ճանաչվել է միայն Թուրքիայի կողմից: Այսպիսով, Թուրքիան իր դրոշի տակ է հավաքել հետխորհրդային հանրապետությունների մեկ երրորդը` գրեթե այնքան, որքանի ձգտում է Եվրամիությունը (երեք բալթյան երկրներ արդեն մաս են կազմում, իսկ Մոլդովան, Վրաստանը և Ուկրաինան հերթագրված են): Այսինքն՝ Թուրքիան Եվրոպայի հետ միասին մեջմեջ են անում հետխորհրդային տարածքը։

Այնքան էլայդպես չէ։ Նույնիսկ Եվրոպան, որը նպատակ է դրել անեքսիայի ենթարկել Ուկրաինան, ի վիճակի չէ պոկել նրան Ռուսաստանից՝ ո՛չ ռազմական, ո՛չ խաղաղ ճանապարհով: Բացի այդ, եվրաինտեգրման նախագծի ճգնաժամն ինքնին միայն կխորանա՝ և՛ Միացյալ Նահանգների հետ աճող չեղքման, այսինքն՝ միացյալ Արևմուտքում հնարավոր պառակտման, և՛ ներքին հակասությունների պատճառով, որոնք ի թիվս այլ բաների սրվում են նաև Ռուսաստանի հետ առճակատման պատճառով: ԵՄ-ի ներթափանցումը Անդրկովկաս նույնպես իրատեսական չի թվում։ Վրաստանն, օրինակ, կախված է Ռուսաստանից և Թուրքիայից ոչ միայն տնտեսական, այլ նաև աշխարհաքաղաքական առումով։ Աշխարհագրությունը ճակատագիր է, և պատմության մեջ գրեթե չկա օրինակ, որ ինչ-որ մեկին հաջողվի փոխել այն։

Թուրքիան, ի տարբերություն ԵՄ-ի, կարծես թե չի փորձում ընդգրկել ընդհանուր սահմաններ չունեցողներին։ Նա չի հատում տարբեր ժողովուրդների մեկ նախագծում  ընդգրկելու շեմը(ինչպես հույներն ու ֆինները), և չի հավակնում համաշխարհային գերիշխանության (և ԵՄ-ն, ինչպես անգլո-սաքսոնների կրտսեր եղբայրը, մասնակցում է նրանց գլոբալիզացիայի նախագծին, հետո աշխարհում գերիշխանության համար պայքար է մղվում) և նույնիսկ (դեռ) ռազմական կազմակերպություն չի կառուցում (ԵՄ-ն ոչ թե ՆԱՏՕ-ից ուշ է առաջացել, այլ դրա պատյանն է)։  Հրապարակայնորեն Թուրքիան ցանկանում է միայն նպաստել թյուրք ժողովուրդների մերձեցմանը, օգնել նրանց պահպանել իրենց լեզուն և մշակույթը, զարգացնել տնտեսությունը, ստեղծել նյութատեխնիկական միջանցքներ և տրանսպորտային ուղիներ, ընդհանրապես ներգրավվել «մեկ թյուրքական տարածքում»: Դե, այն փաստը, որ այն ներառում է նախկին խորհրդային հանրապետությունները, պատահական ստացվեց և դրանում հակառուսական ոչինչ չկա, բայց արդյո՞ք այն այդպես է:

Իհարկե, այդպես չէ, բայց ոչ այն պատճառով, որ Թուրքիան հակառուսական ծրագրեր ունի: Թուրքերի բնակեցումը Եվրասիայում տևելէ շատ դարեր, և նրանք ապրում են Հեռավոր Արևելքից մինչև Հունգարիա ընկած տարածքում: Թյուրքական պետությունները եկել ու գնացել են, և վերջին վեց հարյուր տարիների ընթացքում Թուրքիան (Օսմանյան կայսրությունը) եղել է դրանցից ամենակարևորը (և շատ ժամանակ՝ միակը): Բայց Թուրքիայի թուրքերը միշտ եղել են միայն Օսմանյան կայսրության հիմքը, և ոչ մեծամասնությունը։ Դեռ Սուլթան-խալիֆի գլխավորությամբ Թուրքիան հավակնում են առաջնորդություն ամբողջ իսլամական աշխարհին: Խալիֆայությունում ազգային գործոնը իր տեղը զիջեց կայսերականին ու կրոնականին, իսկ թուրքական ազգային նախագիծը սկսվեց ընդամենը հարյուր տարի առաջ՝ կայսրության ավերակներից թուրքական հանրապետության ի հայտ գալով։ Ստեղծվելով ԽՍՀՄ-ի ամենաակտիվ աջակցությամբ՝ բոլշևիկները օգնեցին Աթաթուրքին՝ աջակցելով նրա թուրքական պետության կառուցմանը, որը եվրոպացիները ցանկանում էին բաժանել երեք մասի (թուրքերին թողնելով Անատոլիայի միայն մի մասը՝ առանց նեղուցների և արևելյան շրջանների)։ Այսինքն՝ Մոսկվան փաստացի օգնեց թուրքերին պահպանել իրենց պետության գոնե մի մասը՝ ոչ այնքան նրանց հանդեպ սիրո, որքան իր հարավում Արևմուտքին ենթակա պետություններ ունենալու դժկամության պատճառով...

Հետևաբար, Թուրքիայի ինտեգրացիոն նկրտումները Ռուսաստանի կողմից չեն կարող անտարբեր ընկալվել մեզ համար անվտանգության, տնտեսության և աշխարհաքաղաքականության տեսանկյունից։ Անկախ Թուրքիան ինքնին Ռուսաստանի թշնամին չէ, թեև հարցեր կան ոչ միայն Ուկրաինային զենք մատակարարելու, այլ նաև Ռուսաստանի թուրքերին հովանավորելու համառ փորձերի մասով։ Մեր պատմության ընթացքում մենք հաճախ ենք տեսել, թե ինչպես են ազգային, կրոնական միավորման նախագծերը կամ լեզվական հիմքերն օգտագործել մեր հավերժական հակառակորդները։ Այո, բոլոր այն նույն անգլո-սաքսերը, ովքեր ոչ միայն շահագրգռված են, այլև չեն թաքցնում իրենց խաղադրույքը թե՛ հետխորհրդային տարածքի, թե՛ բուն Ռուսաստանի քայքայման վրա։ Հետևաբար, մենք շահագրգռված ենք, որ Կենտրոնական Ասիան մնա անկախ՝ չդառնալով մի նախագծի մաս, որի կառավարումը ապագայում ինչ-որ պահի կարող է հափշտակվել մեր թշնամիների կողմից»։

Ամբողջական վերլուծությունը՝ այս հղումում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

15:59
Դովեղի դպրոցի շինարարության վրա այժմ ընդամենը 5 արաբ բանվոր է աշխատում. Ոսկան Սարգսյան
«Խորհրդակցություններ են անում, սակայն գործն առաջ չի շարժվում»,-ահազանգում է տավուշցի լրագրող Ոսկան Սարգսյանն ու մանրամասնել....
Աղբյուր` Panorama.am
15:53
ՀԱՊԿ ղեկավարները Աստանայում կքննարկեն Ռուսաստանին հեռահար սպառազինության հարվածները
ՀԱՊԿ անդամ երկրների ղեկավարները Աստանայում Հավաքական անվտանգության խորհրդի նիստում կքննարկեն Արևմուտքի թույլտվությամբ  Ռուսաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:43
Սարիկ Անդրեասյանի կինը նկարահանումների ինտիմ հատվածների մասին հարցին անկեղծ պատասխան է տվել
Դերասանուհի, ռեժիսոր Սարիկ Անդրեասյանի կինը՝ Լիզա Մորյակը, Instagram-ում պատասխանել է «Կյանքը կանչով» սերիալում ինտիմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:22
Հանցագործություն կատարած մարդկանց հոգեբանությունում կա մեկ կարևոր առանձնահատկություն. Տարոն Սիմոնյան
Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր, փաստաբան Տարոն Սիմոնյանն իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է. «Հանցագործություն կատարած մարդկանց...
Աղբյուր` Panorama.am
15:14
Մոնրեալում ՆԱՏՕ-ի դեմ բողոքի ակցիաներ են
Կանադայի Մոնրեալ քաղաքում զանգավածային անկարգություններ են ՆԱՏՕ-ի դեմ։ Ոստիկանության տվյալներով երեք մարդ ձերբակալվել է։ Քաղաքը հյուրընկալել...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Դա խեղճացած մարդու հայտարարություն է․ Ալեքսանդր Մանասյանը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին
««Արևմտյան Հայաստան» և «Արևելյան Հայաստան» տերմինները պատմականորեն կայացած, ամրացած հասկացություններ են,...
Աղբյուր` Panorama.am
14:32
Երեխաները սկսել են իրենց կարդացած տեքստերը հասկանալ. Ժաննա Անդրեասյան
«Հանրակրթության ոլորտի ցուցանիշներից շատ քննարկվեց 10 տարեկան երեխաների՝ տեքստեր կարդալու և հասկանալու ունակությունը, այլ կերպ՝...
Աղբյուր` Panorama.am
14:20
Քաղաքագետ. Գործող թյուրիմացությունը նման է այն տղային, ով ծնողներին սպանել է և...
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը, արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի՝ հարցազրույցի ընթացքում հնչեցրած հայտարարություններին, գրում է. «Գործող...
Աղբյուր` Panorama.am
14:16
Սերգեյ Մելքոնյան. Ադրբեջանը խոսում է իր «պատմական» նկրտումների մասին, իսկ Հայաստանն ասում է՝ ոչ, մենք պետք է իրական կյանքով ապրենք
«Հայաստանի կողմից ամենաբարձր մակարդակում ոչ մի անգամ արձագանք էր չէր եղել «Արևմտյան Ադրբեջանի» վերաբերյալ,- Երևանում ընթացող...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Խոշոր ավոտվթար Արագածոտնում
«ԳԱԶ 31»-ը գլխիվայր հայտնվել է երթևեկելի գոտուց դուրս. կան վիրավորներ
Աղբյուր` Panorama.am
13:55
Մեր հույսը դրեցինք եվրոպական հեքիաթների վրա ու մնացինք այս վիճակում. Խաչիկյան
«Վերջին վեց տարիներին վարված արտաքին քաղաքականության հետևանքով մենք հայտնվել ենք այս վիճակում»,- «Գլոբալ անվտանգություն և...
Աղբյուր` Panorama.am
13:41
Իսրայելը ավիաhարված է հասցրել Բեյրութի կենտրոնին, կա 11 զnh
Իսրայելի ինքնաթիռները գրոհել են Բեյրութի կենտրոնը։ Իսրայելական ավիահարվածի հետևանքով Բեյրութում առնվազն 11 մարդ է զոհվել, կան վիրավորներ: Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին
«Մենք սսել ենք «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբի անդամներին՝ այս մարդը մեղսակից է դարձնում ձեզ իր գործած բոլոր...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Հայաստանի տարածքում նոյեմբերի 23-ի ցերեկը, 24-ին, 28-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-27-ին հանրապետության շրջանների զգալի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:03
Հայ-ռուսական հարաբերությունները հոգեվարքի մեջ են. Հայկ Խալաթյան
«Գաղտնիք չի, որ Հայաստանի իշխանությունները և Նիկոլ Փաշինյանը հայկական հասարակության մեջ ներդրել են ադրբեջանական նարատիվներ»,-...
Աղբյուր` Panorama.am
12:51
Ադրբեջանում գրանցված երկրաշարժը զգացվել է Սյունիքի մարզում՝ 3-4 բալ ուժգնությամբ
Նոյեմբերի 23-ին, տեղական ժամանակով ժամը 12:10-ին (Գրինվիչի ժամանակով ժամը 08։10-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային  ծառայության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:36
Երիտասարդ ֆերմերն իր աշխատանքով զարգացնում է սեփական գյուղը
Երիտասարդ ֆերմեր Կարեն Գրիգորյանն ապրում և աշխատում է Արմավիրի մարզի Արազափ գյուղում։ Կարենն իր արտերի մշակման համար ձեռք է բերել ժամանակակից...
Աղբյուր` Panorama.am
12:18
Հայ-ադրբեջանական բանակցություններում որոշակի սառեցում կա. Սուրեն Սարգսյան
«Հայ-ադրբեջանական բանակցություններում որոշակի սառեցում կա, քանի որ ԱՄՆ դեպքում մի վարչակազմ, որը միջնորդ էր բանակցություններում, հեռանում...
Աղբյուր` Panorama.am
11:54
Իրական հնարավորություն կա, որ Թրամփը էսկալյացիայի կդիմի. Ջեյմս Կարդեն
ԱՄՆ-Ռուսաստան քաղաքականության հարցերով նախկին խորհրդական Ջեյմս Կարդենը կարծում է՝ ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը կարող է էսկալյացիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:20
Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահի թեկնածուների ընտրության մրցութային խորհրդի կազմում քաղհասարակության ներկայացուցիչների ներգրավման մասին
Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահի թեկնածուների ընտրության մրցութային խորհրդի կազմում քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների ներգրավման մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Որոշում կայացրել եմ. Հովիկ Աղազարյան
«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը մանդատը վայր դնել-չդնելու հետ կապված արդեն որոշում է կայացրել: Նա...
Աղբյուր` Panorama.am
10:38
Իշխանությունը բանակի կերպափոխման նոր հայեցակարգում ուղենիշ է սահմանել՝ հիմքում ունենալով 2 նպատակ. Աբրահամյան
Իշխանությունը բանակի կերպափոխման (հիմնական ուղենիշները) նոր հայեցակարգ է ընդունել, որի 8-րդ գլուխը վերնագրված է` Անցում արհեստավարժ բանակի: ԱԺ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:28
«Գոյ» թատրոնի փակման փորձերը սպառնում են ազգային և առաջադեմ մշակութային կենտրոնների գոյությանը
Նոյեմբերի 25-ին, ժամը 15:00-ին, Վարչական դատարանում տեղի կունենա «Գոյ» թատրոնի գործով կարևոր դատական նիստ։
Աղբյուր` Panorama.am
10:19
Կամ Փաշինյանը թիմին ակնարկում է՝ անձնապես ինքը ստացել է «անվտանգության երաշխիք» կամ սկսում է «ներիշխանական» «թավշյա հեղափոխություն». Բադալյան
«Ամբողջ հարցն այն է, թե նա ի՞նչ պատասխանատվություն է պատրաստվում թողնել այսպես ասած թիմի վրա»:
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Այս տարվա հոկտեմբերին եկամուտ ստացող աշխատատեղերի թվաքանակը կազմել է 779 151
Պետական եկամուտների կոմիտեն տեղեկացնում է, որ հարկ վճարողների կողմից 2024 թվականի հոկտեմբեր ամսվա համար ներկայացված եկամտային հարկի և սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
10:06
Կրուտոյը, Կիրկորովը, Բասկովը զրկվել են Ուկրաինայի պետական ​​պարգևներից
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին մի քանի ռուս արտիստների զրկել է Ուկրաինայի պետական մրցանակներից։ Այս մասին ասվում է Զելենսկու վարչակազմի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:55
Վրաստանի նախագահը դժգոհ է ընդդիմության գործողություններից
Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին դժգոհություն է հայտնել խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքների դեմ բողոքող ընդդիմության...
Աղբյուր` Panorama.am
09:34
Շվեյցարիայի կառավարությունն Ուկրաինայի պատճառով արգելել է ռազմական տեխնիկայի արտահանումը Լեհաստան
Շվեյցարիայի կառավարությունն արգելել է ռազմական տեխնիկայի արտահանումը Լեհաստան՝ Կիև զենք տեղափոխելու պատճառով։ Այս մասին հայտնում է TVP.Info...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին
13:31 23/11/2024

Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}