Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանում գործող բազմաթիվ առցանց առևտրի կայքեր փակվել են և այդ գործընթացը շարունակվում է։ Հատկանշական է, որ այսօր ողջ աշխարը շարժվում է դեպի առցանց առևտուր, որի ծավալներն օրեցօր աճում են, իսկ Հայաստանում տրամագծորեն հակառակ միտումներն են գրանցվում։ Խնդրի շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց «ԲԱԼ ԼԱԲ» կրեատիվ մարկետինգային ընկերության մարկետոլոգ Լուիզա Վարդանյանի հետ։

Լ. Վարդանյան-Այստեղ կարող է երեք խնդիր լինի։ Առաջինը, որ ընկերությունը սխալ սեգմենտ ընտրված լինի։ Այսինքն՝ աշխատում են ոչ այն թիրախային լսրանի հետ, որոնք իրենց պոտենցիալ գնորդն են համարվում։ Երկրորդ՝ կարող է լինել տեխնիկական խնդիրը, քանի որ երբ, օրինակ, սոցիալական էջերով տեսնում ես խանութը, փորձում ես գնում կատարել, գալիս հասնում ես կայք և այնտեղ տեխնիկական խնդիրների պատճառով խոտանի ես հանդիպում, օրինակ կայքը «կախում է», դանդաղ է աշխատում, error է գրում, այդ ժամին ծանրաբեռնվածության պատճառով էջը չի բացում, իսկ  մարդիկ չեն սիրում սպասել, ժամանակը վատնել և այնտեղից դուրս է գալիս ու գնում է այլ հարթակում են գնումներ կատարում։

Օնլայն ռեսուրսների փակման մյուս պատճառն այն կարող է լինել, որ տվյալ հարթակում ապրանքի գնային աճ է գրանցվել՝ թիրախային լսարանի համար դառնալով շատ թանկ։ Այսինքը՝ նախկինում եղել  է X գին, հետո դարձել է Y, և իր թիրախային լսարանը կտրուկ փոխվել է։ Քանի որ մյուս թիրախային լսարանի հետ ինքը ոչ մի գովազդային արշավ չի արել, որպեսզի իր հարթակն աշխատի, իսկ հին թիրախային լսրանն այդ հարթակը արդեն իրենը չի համարվում և չի օգտվում դրանից, հարթակի եկամտաբերությունը կտրուկ ընկնում է։

Այս հնարավոր գործոնների պատճառով այդ հարթակների գնողունակությունն ընկնում է։ Դրանից հետո այդ խանութները տեսնում են, որ շարժ չկա, գնումներ չեն կատարվում, մուտքեր չեն ունենում այնտեղից և միակ որոշումը դրանք փակելն է։

Panorama.am-Տնտեսվարողների ո՞ր սխալներն են, որ հանգեցնում են այս պատկերին։

Լ. Վարդանյան-Մեր փորձից ելնելով՝ կարող եմ ասել, որ իրենք առաջին հերթին շուկան չեն ուսումնասիրում։ Ամենավատը դա է, երբ դու ինչ-որ գաղափարով խանդավառված ես և ուզում ես ինչ-որ գործ անել, բայց շուկան չես ուսումնասիրում, ռազմավարություն չես մշակում, որպեսզի հասկանաս զարգացման պատկերը, կամ ռազմավարությունը կարճաժամկետ է՝ մի քանի ամսվա, մինչդեռ պետք է լինի մի քանի տարվա՝ կարճաժամկետ և երկարաժամկետ։ Հենց դա է պատճառը, որ գալիս հասնում է այն փուլին, երբ դրանից հետո պետք է ավելի մեծ աճ գրանցել, եկամտի ավելի խոշոր թվեր աշխատել, բայց արդեն տեսլական չունեն։

Բիզնեսը պատրաստ չէ այդ ծախսից հետո այլ ծախս անել։ Այսինքը բիզնեսը պատրաստ չէ, ենթադրենք՝ այս պահին իր թիրախը փոխվեց, ինքը շատ գումար ծախսի մարկետինգի վրա, աշխատակիցներ ներգրավի, որպեսզի նոր թիրախի հետ աշխատի։ Գործարարը դրան պատրաստ չէ ո՛չ ֆինանսապես, ո՛չ էլ կանխատեսել է, որ գալու է այդ օրը։ Այդ պատճառով էլ հետ են քաշվում, որոշում են հրաժարվել այդ առցանց հարթակներից։

Եթե հայ գործարարները պատրաստ են իմ նախանշած քայլերին, ապա միանշանակ առևտրի աճ կգրանցվի և առցանց վաճառքի հարթակները չեն փակվի։ Ուղղակի գործատուները պատրաստ չեն, մարկետինգի մեջ այդքան արժեք չեն տեսնում, որպեսզի այդքան գումար ծախսեն։ Մինչդեռ այն իրենց գործի 80 %-ն է։ Մինչև ճանաչելի, բրենդ չդառնան՝ աճ չեն կարող ապահովել։ Ամբողջ աշխարհում հայտնի Coca Cola ընկերությունը մինչև հիմա իր եկամտի 80 %-ը գովազդի վրա է ծախսում։ Հայաստանում գործարարներն դրան լուրջ չեն վերաբերում, դրա համար էլ աճն ավելի դանդաղ է և օնլայն հարթակները փակելու նման հետքայլի միտումներ ենք արձանագրում։

Panorama.am-Առևտրի պասիվություն է նկատվում նաև Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում, ինչո՞վ այն կբացատրեք, սոցիալական կայքերն նույն առցնաց հարթակները չե՞ն։

Լ. Վարդանյան-Վաճառքի համար այս պահին ավելի շատ աշխատում է Ինստագրամը, քանի որ այնտեղ ավելի շատ շեշտը դրված է վիզուալի վրա, երբ դու տեսնում ես ապրանքը և հեշտորեն կարող ես գնալ դեպի կայք և Ինստագրամ էջը կցված է խանութին։ Որպեսզի ինստագրամում Shop ունենաս, պետք է պարտադիր կայք ունենաս, որպեսզի հղումը տանի այնտեղ։ Ֆեյսբուքն այդ առումով ավելի պասիվ է դարձել, քանի որ այն ավելի լճացված է, ավելի մեծ թիվ են կազմում այն օգտատերերը, որոնք ուղղակի քաղաքական միտումների և ժամանակ անցկացնելու համար են մտնում այնտեղ։ Ֆեյսբուքում վաճառք և գնում անելը մի քիչ բարդ է, ավելի արագ է աշխատում Ինստագրամը, որովհետև ավելի ճկուն հարթակ է։