Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը Ֆեյսբուքյան տեսաուղերձում նշում է, որ Արցախի ժողովրդի վերադարձի իրավունքի հարցի հետապնդման հիմնական խոչընդոտը եղել և շարունակում է մնալ Հայաստանի կառավարությունը:

«Չնայած այս հարցի պաշտպանության և բարձրացման հստակ հումանիտար և դիվանագիտական հարաբերություններին, Փաշինյանը բազմիցս միշտ խուսափել է այս հարցին անդրադառնալ։ Երբ իրեն հարց է տրվում, թե ինչու, նա պնդում է, որ վերադարձի պաշտպանությունը Հայաստանի շահերից չի բխում, սակայն ոչ մի հստակ հիմնավորում նա չի տալիս։ Այս պնդումը անհասկանալի, կասկածելի և շփոթեցնող է, քանի որ բազմաթիվ հիմնավոր փաստարկներ հուշում են հակառակը«ասում է Օսկանյանը։

Նրա խոսքով՝ Հայաստանի կառավարությունը ունի բարոյական և դիվանագիտական պատասխանություն պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի իրավունքները և եթե Հայաստանը չպաշտպանի նրանց վերադարձի իրավունքը, որևէ այլ երկիր չի զբաղվի այա հարցով նույն հրատապությամբ։

«Երկրորդ՝ այս հարցը բարձրացնելը Հայաստանի համար կարող է կարևոր բանակցային գործիք լինել։ Ներկայումս Հայաստան-Ադրբեջան բանակցությունների սեղանում չկա որևէ հարց, որը նպաստավոր է Հայաստանին՝ թողնելով Հայաստանը առանց լծակների։ Վերադարձի իրավունքի պահանջով հանդես գալը Հայաստանի համար կարող է փոխել դիվանագիտական քննարկումներն իր օգտին։

Բացի այդ, վերադարձի իրավունքի համընդհանուր աջակցությունը գրեթե անվիճարկելի է, և որևէ չեզոք երկիր չի կարող դեմ լինել դրան որպես սկզբունք։ Միջազգային իրավունքը և դիվանագիտական նորմերը նպաստում են տեղահանված ժողովուրդների հայրենիք վերադառնալու իրավունքին առհասարակ, բայց այս դիրքորոշումը առավել ամրապնդվում է մի շարք իրավական որոշումներով և միջազգային բանաձևերով կոնկրետ Ղարաբաղի նկատմամբ ներառյալ 2023 թվականի նոյեմբեր 17-ի միջազգային դատարանի որոշումը և 2024 թվականի մարտի 12-ի և հոկտեմբեր 25-ի եվրոպական խորհրդարանի բանաձևերը, որոնք հաստատում են այս իրավունքը և հորդորում են Ադրբեջանին ապահովել նրանց անվտանգ վերադարձը», -ասում է Օսկանյանը:

ՀՀ ԱԳ նախկին նախարարը նկատեց, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երեք համանախագահները՝ ԱՄՆ, Ռուսաստան և Ֆրանսիան, հրապարակայնորեն աջակցել են վերադարձի իրավունքին, իսկ ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Թրամփը նույնիսկ ճանաչել է հայերի էթնիկ զտումը Արցախում՝ հաստատելով նրանց վերադարձի իրավունքը։

Հիշեցնելով որ Ֆրանսիան նույնպես նմանատիպ աջակցող հայտարարություններ է արել Իսկ Ռուսաստանի արտգործնախարար Լավրովը վերջերս զգուշացրել է Հայաստանին չշտապել խաղաղության պայմանագրի ստորագրմամբ՝ առաջարկելով, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը դեռ կարող է ծառայել որպես կոնֆլիկտի լուծման հիմք և հնարավոր վերադարձի ուղի ապահովելու միջոցով կապի և անվտանգության ապահովման համար՝ Օսկանյանը շարունակում է. «Շվեյցարականի խորհրդարանականները նույնիսկ քննարկում են հարցն այսօր, որպեսզի ստեղծվի ֆորում, որտեղ Արցախի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչները կարողանան քննարկել այս հարցը, արցախցիների վերադարձի հարցը։ Այս միջազգային արձագանքները ընդգծում են լայն համակարգություն և ցուցադրում Հայաստանի ակտիվ մասնակցության կարևորությունը։ Նույնիսկ Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը չի առարկում վերադարձի իրավունքին, թեև իր պայմաններով։ Ադրբեջանը, իհարկե, արցախցիների դեղահանումը ներկայացնում է որպես կամավոր, ինչը թե մոլորեցնող է, թեև բարոյապես իսկապես դատապարտելի, բայց միջազգային հանրության համար ակնհայտ է, որ տեղահանումը տեղի է ունեցել Ադրբեջանի ագրեսիվ գործողությունների հետևանքով»։

Նշելով որ Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուի Մորանո Օքամպոյի կողմից Ադրբեջանի գործողությունները ցեղասպանություն որակելը՝ Օսկանյանը շեշտել է, որ այդ փաստարկների պայմաններում Հայաստանի կառավարության լռությունը վերադարձի իրավունքի վերաբերյալ բացահայտում է բարոյական համոզմունքի, ռազմավարական հեռատեսության և համարձակության իսպառ բացակայություն։

«Արցախի ժողովուրդը, չնայած տեղահանությանը և այսօր իրենց ծանր պայմաններին, վճռական է իր որոշման մեջ՝ վերադառնալ, վերականգնել իր հայրենիքը և ձևավորել իր քաղաքական ճակատագիրը։ Վերադարձի իրավունքի պաշտպանությունը ոչ միայն Հայաստանի շահերից է բխում, այլև բարոյական պարտականություն է: Կառավարության գործողությունների բացակայությունը խարան է նրա խղճին, բացահայտ անգործություն և թերացում իր ժողովրդի նկատմամբ և այնպիսի անհասկանալի և անբացատրելի զիջում, որի ուրվականը մեզ հավերժ հետապնդելու է»,-ասել  է Օսկանյանը։