Տնտեսություն 18:05 04/12/2024

Ոստիկանության և ԱԱԾ-ին հատկացվող գումարներն աճել են, մինչդեռ տնտեսության զարգացման համար նախատեսված ծախսերը՝ նվազել են. «ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամ

«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը վերլուծել է 2025թ. ՀՀ պետական բյուջեն. 

«2025թ. պետական բյուջեն ունի որոշակի առանձնահատկություններ, որոնք դրականորեն առանձնացնում են այն նախորդ տարիների բյուջեներից։ Մասնավորապես, բյուջետային ուղերձում ներկայացվել են առաջիկա 3 տարիների մակրոտնտեսական կանխատեսումները, ինչը հնարավորություն է տալիս պատկերացում կազմել տնտեսական զարգացումների մասով կառավարության սպասումների վերաբերյալ։ Բացի այդ, բյուջեն հիմնված է կանխատեսված տնտեսական աճերի, այլ ոչ թե թիրախավորված աճերի վրա, ինչը մեծացնում է բյուջեի իրատեսականությունը՝ հաշվի առնելով կառավարության և այլ անկախ կանխատեսողների ցուցանիշների իրար մոտ լինելը։

Այնուամենայնիվ, նախորդ տարիների նման, բյուջեի հիմքում դրվել է հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության զգալի բարելավում (շուրջ 0.7 տոկոսային կետի չափով), որի իրագործումն էական դժվարություններ է առաջացնելու՝ մեծացնելով հարկային եկամուտների թերհավաքագրման ռիսկերը: Պատմականորեն ՀՀ-ում հարկեր/ՀՆԱ ցուցանիշը բարելավվել է տարեկան միջինում շուրջ 0.3 տոկոսային կետով, իսկ 2024թ. առաջին ինն ամիսներին հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության բարելավումն ընդհանրապես բացակայում է։ Այս պայմաններում, 0.7 տոկոսային կետով ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկային եկամուտների աճ պլանավորելն առնվազն ռիսկային է։

Տնտեսական աճի բարձր տեմպեր ապահովող գործոնները աստիճանաբար չեզոքանում են՝ հանգեցնելով աճի տեմպերի դանդաղմանը։ 2024 թվականին, ըստ կառավարության կանխատեսումների, սպասվում է 5.8% տնտեսական աճ, իսկ 2025թ.՝ 5.1%, ինչը նշանակում է, որ և՛ ընթացիկ, և՛ գալիք  տարում տնտեսական աճի տեմպերի դանդաղում է նկատվելու նախորդների համեմատ։ Ավելին, ընթացիկ տարվա տնտեսական աճը հիմնականում ապահովվում է արտաքին և ժամանակավոր գործոնների հաշվին, այնպիսիք, ինչպիսիք են վերաարտահանումը, շինարարության բարձր աճը՝ հիմնված հիպոթեքային վարկերի տոկոսավճարների գծով եկամտային հարկի վերադարձի ծրագրի վրա և այլն։ Այս գործոններն այլևս աճ չեն ապահովի հաջորդ տարի, մինչդեռ տնտեսության արտահանելի հատվածը (հայկական ծագման ապրանքների արտահանում, արդյունաբերություն և այլն) էապես տուժել է վերջին տարիներին։

Այս ամենը ռիսկեր է առաջացնում տնտեսական աճի ավելի արագ դանդաղման մասով, ինչը կնվազեցնի կառավարության առանց այդ էլ սուղ հնարավորությունները։

Կառավարությունը պլանավորել է էականորեն մեծացնել 2025թ. բյուջեի պակասուրդը, ինչի հաշվին աճելու է նաև կառավարության պարտքը։ 2025թ. բյուջեի պակասուրդը կհասնի ՀՆԱ-ի 5.5%-ին, այնուհետև միջնաժամկետում կնվազի՝ հասնելով 3.0%-ի։ Այդչափ պակասուրդի պայմաններում կառավարության պարտքը ՀՆԱ-ի նկատմամբ էականորեն կաճի՝ 2024թ. վերջում սպասվող 49.8%-ից 2025թ. հասնելով 54.3%-ի, իսկ 2027թ.՝ 55.6%-ի։ Ընդ որում, պակասուրդի աճը տեղի է ունենալու հիմնականում ընթացիկ ծախսերի աճի, այդ թվում՝ պարտքի տոկոսավճարների հաշվին, ինչը վտանգի տակ է դնում հետագա տարիներին պարտքի սպասարկման համար անհրաժեշտ տնտեսական հնարավորություններ ստեղծելու հարցը։

2025թ. պետական բյուջեով և՛ եկամուտների գծով, և՛ ծախսերի գծով նախատեսված են բարձր աճեր: 2025թ. եկամուտների գծով կանխատեսվում է շուրջ 9.4%, իսկ ծախսերի գծով՝ 11.9% աճ: Ընդ որում, կապիտալ ծախսերի գծով աճի տեմպը ավելի բարձր է նախատեսվել՝ 14.9%, սակայն վերջինս հիմնականում պայմանավորված է պաշտպանության ոլորտի կապիտալ ծախսերի աճով, իսկ տնտեսական ենթակառուցվածքներին ուղղվող ծախսերի աճը փոքր է։

Պաշտպանության և ներքին անվտանգության ոլորտները 2025թ. լինելու են հանրային ռեսուրսների ծախսման գերակայությունը: Եթե պաշտպանության ոլորտին ուղղվող ծախսերի աճը կարող է հասկանալի լինել առկա արտաքին մարտահրավերների պայմաններում, ապա հասարակական կարգի և անվտանգությանն ուղղվող ծախսերի էական աճը հիմնավորման կարիք ունի: Մասնավորապես, վերջին ուղղությամբ ծախսերը 2024թ. պլանավորվածի համեմատ աճելու են շուրջ 24.1 մլրդ դրամով, որից 20.6 մլրդ դրամը՝ միայն ոստիկանության և ազգային անվտանգության ծախսերի գծով։ Այն դեպքում, երբ գրանցվում են տնտեսական աճի տեմպի դանդաղում, և հետագա տարիներին սպասվում է այդ միտման շարունակություն, տնտեսական հարաբերություններին ուղղվող ծախսերը նվազում են շուրջ 36 մլրդ դրամով (կամ 13.5%-ով)։

Ընդ որում, տնտեսական հարաբերությունների կազմում է ներառված էկոպարեկային ծառայության համար նախատեսված շուրջ 5.7 մլրդ դրամ գումարը։ Հասկանալի է, որ վերջինս այնքան էլ տնտեսական զարգացմանն ուղղվող ծախս չէ, հետևաբար, եթե դա հաշվի չառնենք, ապա տնտեսական հարաբերություններին ուղղվող ծախսերի նվազման չափն ավելի մեծ կլինի։ Ծախսային քաղաքականության այս մոտեցումները բնականաբար խնդրահարույց են, քանի որ նման տնտեսական զարգացմանն ուղղված ծախսերի կրճատումը հետագայում հանգեցնելու է բյուջեի հնարավորությունների կրճատմանը՝ հնարավոր բոլոր բացասական հետևանքներով»։

Վերլուծությունն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով։


 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

11:16
Ադրբեջանgիները փոփոխությունների են ենթարկում օկուպացված Արցախի նախագահի նստավայրը
Բաքվում անցկացվող «Պառլամենտարիզմ. ավանդույթներ և հեռանկարներ» թեմայով միջազգային խորհրդարանական համաժողովի մասնակիցներն այցելել են...
Աղբյուր` Panorama.am
11:08
Թուրքիան նախատեսում է զգալիորեն մեծացնել պաշտպանական և անվտանգային ծախսերը. Գեղամյան
«2025 թ. Թուրքիան նախատեսում է զգալիորեն մեծացնել պաշտպանական և անվտանգային ծախսերը»,- նշում է պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Ամերիկյան շահերը Սիրիայում շատ հստակ են. Սուրեն Սարգսյան
Ամերիկյան շահերը Սիրիայում շատ հստակ են։ Այս մասին գրում է քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանն ու մանրամասնում. «Եթե չխորանանք մանրուքների մեջ,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:46
Նիկո՜լ, այ տա Նիկո՜լ դե «տապոռդ» վեկալ ու ոտ ոտ իջի Երևանի քաղաքապետարան. Մանուկյան
«Նիկո՛լ Փաշինյան, հիշու՞մ ես կացնային մոտեցումներդ ծառայողական (պադավատների) մեքենաների նկատմամբ»,-վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնողին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:39
Թրամփն ասել է, որ Զելենսկին խաղաղություն և հրադադար է ցանկանում
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին պատրաստ է Ռուսաստանի հետ խաղաղության։ Այս մասին Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է New York Post-ին տված...
Աղբյուր` Panorama.am
10:36
Քաղաքական վերլուծաբան. Այս դեպքում Ասադի համար գուցե եղան ավելի բարեհաճ, նրան պատժեցին քաղաքականապես, ոչ ֆիզիկապես
Սիրիայում տեղի ունեցած զարգացումների մասին խոսելիս քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյան ոչ պոպուլյար կարծիք է հնչեցնում. «Ամիսներ առաջ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:31
Անհատներն ու միլիոնների ողբերգությունը
«Եթե Ասադը հեռանար 2011-ի արաբական դեռևս խաղաղ ընդվզումների  ժամանակ, չէր լինի երկիրը քանդած քաղաքացիական պատերազմը, չէին լինի մոտ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:23
Արաբագետ. Սիրիական զարգացումներն ազդելու են Հարավային Կովկասի վրա
«Սիրիական զարգացումները, ինչպես առաջին փուլում` մինչև 2020թ.֊ը, ուղիղ կերպով ազդելու են Հարավային Կովկասի վրա»,-նման կարծիք է...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Ողբերգական վրաերթ Իսակովի պողոտայում
Այսօր՝ դեկտեմբերի 9-ին մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Երևանում: Ժամը 08:10-ի սահմաններում 37-ամյա Գարիկ Ե.-ն իր վարած «Lada»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Հայաստանի իշխանության բառապաշարն ու մոտեցումները ևս բանակը բարոյալքման տանող քայլեր են. Աբրահամյան
«Ասադի իշխանության անկման հիմնական պատճառները մի քանիսն էին, սակայն դրանցից կառանձնացնեմ բարոյալքվածությունը, ինչն առաջին հերթին ընդգծված էր բանակի շարքերում»:
Աղբյուր` Panorama.am
09:52
Հայաստանում պետք է ներդրվի շքեղության հարկ. Առաքելյան
«Գույքահարկի խայռատակ համակարգը առաջիկայում ավելի լուրջ խնդիրներ է առաջացնելու մեր բնակչության համար։ Հետևաբար, այն ամբողջովին պետք է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
Հնարավոր է՝ միլիոնավոր փախստականներ վերադառնան Սիրիա. Ռոյթերզ
«Երկուշաբթի օրը սիրիացիներն արթնացան ապագայի հույսով, թեև այն անորոշ է։ Ապստամբները գրավել են մայրաքաղաք Դամասկոսը, իսկ նախագահ Բաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
09:19
Աշոցք-Բավրա ավտոճանապարհին տեղ-տեղ առկա է մերկասառույց
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ Հայաստանի տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ: Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:10
Որ հասցեներում այսօր լույս չի լինի
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ դեկտեմբերի 9-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:04
Դեկտեմբերի 9-ին փոխանակման կետերում դոլարի, ռուբլու և եվրոյի փոխարժեքներն աճել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ դեկտեմբերի 9-ին ժամը 08:45-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 391.69 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:58
Ալեքսանդրա Գրիգորյանը` ծանրամարտի աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
Հայաստանի ծանրամարտի կանանց հավաքականի անդամ, 19-ամյա Ալեքսանդրա Գրիգորյանը բրոնզե մեդալ է նվաճել Բահրեյնում ընթացող աշխարհի առաջնության 55 կգ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:51
Բնագիտության ոլորտում մեզ ցանկալի աճ դեռ չենք գրանցել. Ժաննա Անդրեասյան
«Մեր չորրորդ դասարանցիները բարելավել են մաթեմատիկայի արդյունքները 2023 թվականի միջազգային գնահատման տվյալներով (TIMSS)՝ 2019 թվականին...
Աղբյուր` Panorama.am
08:44
Երկրաշարժ Հայաստանի Գառնի գյուղից 9 կմ հարավ-արևելք
Դեկտեմբերի 9-ին` տեղական ժամանակով ժամը 00:15-ին (Գրինվիչի ժամանակով դեկտեմբերի 8-ին` ժամը 20։15-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային...
Աղբյուր` Panorama.am
22:02
Ասադը ժամանել է Մոսկվա
Ասադն իր ընտանիքի անդամների հետ ժամանել է Մոսկվա։ Այդ մասին հայտնում է «ՌԻԱ նովոստի»-ն։ «Ռուսաստանը, Ելնելով հումանիտար...
Աղբյուր` Panorama.am
21:54
Սիրիայում հայկական համայնքի ազգային առաջնորդարանն ուղերձ է հղել սիրիահայերին
Սիրիայում հայկական համայնքի ազգային առաջնորդարանից ուղերձ են տարածել, որում ասվում է. «Սիրիայում տեղի ունեցող այս փոփոխությունների փուլում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Հանրապետության հրապարակում վառվեցին գլխավոր տոնածառի լույսերը
Հանրապետության հրապարակում կայացավ գլխավոր տոնածառի լույսերի վառման տոնական միջոցառումը, որի ժամանակ հանդես եկան Հայաստանում հայտնի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:30
Թբիլիսիում ընդդիմությունը կրկին փակել է Ռուսթավելի պողոտան
Վրացական ընդդիմության կողմնակիցները 11-րդ անգամ հավաքվել են Թբիլիսիի կենտրոնում գտնվող խորհրդարանի մոտ և փակել Ռուսթավելի պողոտան։ Թբիլիսյան...
Աղբյուր` Panorama.am
20:03
Պապի չբնակեցված տան հյուրասենյակում հայտնաբերել են 31-ամյա թոռան մարմինը
Դեկտեմբերի 8-ին Ժամը 12:40-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության քրեական հետախուզության գլխավոր վարչության Կոտայքի մարզի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:27
Սա Թուրքիա-Ռուսաստան-Իրան եռյակում կրկին Թուրքիայի ռեալ հաղթանակն ու ձեռքբերումն է. Ռուբեն Մելքոնյան
ԵՊՀ արևելագետության ֆակուլտետի դեկան Ռուբեն Մելքոնյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Սիրիայում Ասադի իշխանության տապալումից և թուրքամետ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:20
Դամասկոսում պարետային ժամին էլ պայթյուններ են արձանագրվել
Դամասկոսում պարետային ժամի սկսվելուց հետո մի քանի պայթյուն է տեղի ունեցել։ Բացի այդ, հրդեհվել է Ներգաղթի վարչության շենքը։ Այս մասին ՏԱՍՍ-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ալեն Սիմոնյանի պատասխանը Գեղամ Մանուկյանին
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը արձագանքել է ընդդիմադիր պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանին. «Դե ինչ, 24 ժամը չլրացած՝ դաշնակցական Գեղամը Մանուկյան...
Աղբյուր` Panorama.am
17:09
Մեծահոգաբար 48 ժամ՝ Ալեն Սիմոնյանին իր սուտը հերքելու համար. Գեղամ Մանուկյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը գրում է. «Մեծահոգաբար 48 ժամ՝ Ալեն Սիմոնյանին իր սուտը հերքելու...
Աղբյուր` Panorama.am
16:40
«Խնդիրը լուծված է» կտավը. Էդգար Ղազարյան
Հասարակական-քաղաքական գործիչ Էդգար Ղազարյանը հրապարակել է Մակրոնի, Թրամփի և Փաշինյանի լուսանկարները և գրել, թե այդ կտավի վերնագիրն է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:29
Բաշար ալ-Ասադը «մեծ հավանականությամբ» զոհվել է. Reuters
Սիրիայի նախագահ Բաշար ալ-Ասադը մեծ հավանականությամբ զոհվել է ավիավթարի հետևանքով; Այդ մասին հայտնում է Reuters-ը՝ հղում անելով սիրիական...
Աղբյուր` Panorama.am
15:48
Հայտնվել ենք լուսանցքվածի ու քաղաքականապես անօգտակար սնանկի մի կարգավիճակում.Լիլիթ Գալստյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լիլիթ Գալստըանը «Ուզում ենք արդյոք պատմության մեջ մնանք մեր քաղաքակրթական կոդով»...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայկական գենոֆոնդը ոչ միայն հայերին է հետաքրքրում. Լևոն Եպիսկոպոսյան
10:18 07/12/2024

Հայկական գենոֆոնդը ոչ միայն հայերին է հետաքրքրում. Լևոն Եպիսկոպոսյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}