Տնտեսություն 18:05 04/12/2024

Ոստիկանության և ԱԱԾ-ին հատկացվող գումարներն աճել են, մինչդեռ տնտեսության զարգացման համար նախատեսված ծախսերը՝ նվազել են. «ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամ

«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը վերլուծել է 2025թ. ՀՀ պետական բյուջեն. 

«2025թ. պետական բյուջեն ունի որոշակի առանձնահատկություններ, որոնք դրականորեն առանձնացնում են այն նախորդ տարիների բյուջեներից։ Մասնավորապես, բյուջետային ուղերձում ներկայացվել են առաջիկա 3 տարիների մակրոտնտեսական կանխատեսումները, ինչը հնարավորություն է տալիս պատկերացում կազմել տնտեսական զարգացումների մասով կառավարության սպասումների վերաբերյալ։ Բացի այդ, բյուջեն հիմնված է կանխատեսված տնտեսական աճերի, այլ ոչ թե թիրախավորված աճերի վրա, ինչը մեծացնում է բյուջեի իրատեսականությունը՝ հաշվի առնելով կառավարության և այլ անկախ կանխատեսողների ցուցանիշների իրար մոտ լինելը։

Այնուամենայնիվ, նախորդ տարիների նման, բյուջեի հիմքում դրվել է հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության զգալի բարելավում (շուրջ 0.7 տոկոսային կետի չափով), որի իրագործումն էական դժվարություններ է առաջացնելու՝ մեծացնելով հարկային եկամուտների թերհավաքագրման ռիսկերը: Պատմականորեն ՀՀ-ում հարկեր/ՀՆԱ ցուցանիշը բարելավվել է տարեկան միջինում շուրջ 0.3 տոկոսային կետով, իսկ 2024թ. առաջին ինն ամիսներին հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության բարելավումն ընդհանրապես բացակայում է։ Այս պայմաններում, 0.7 տոկոսային կետով ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկային եկամուտների աճ պլանավորելն առնվազն ռիսկային է։

Տնտեսական աճի բարձր տեմպեր ապահովող գործոնները աստիճանաբար չեզոքանում են՝ հանգեցնելով աճի տեմպերի դանդաղմանը։ 2024 թվականին, ըստ կառավարության կանխատեսումների, սպասվում է 5.8% տնտեսական աճ, իսկ 2025թ.՝ 5.1%, ինչը նշանակում է, որ և՛ ընթացիկ, և՛ գալիք  տարում տնտեսական աճի տեմպերի դանդաղում է նկատվելու նախորդների համեմատ։ Ավելին, ընթացիկ տարվա տնտեսական աճը հիմնականում ապահովվում է արտաքին և ժամանակավոր գործոնների հաշվին, այնպիսիք, ինչպիսիք են վերաարտահանումը, շինարարության բարձր աճը՝ հիմնված հիպոթեքային վարկերի տոկոսավճարների գծով եկամտային հարկի վերադարձի ծրագրի վրա և այլն։ Այս գործոններն այլևս աճ չեն ապահովի հաջորդ տարի, մինչդեռ տնտեսության արտահանելի հատվածը (հայկական ծագման ապրանքների արտահանում, արդյունաբերություն և այլն) էապես տուժել է վերջին տարիներին։

Այս ամենը ռիսկեր է առաջացնում տնտեսական աճի ավելի արագ դանդաղման մասով, ինչը կնվազեցնի կառավարության առանց այդ էլ սուղ հնարավորությունները։

Կառավարությունը պլանավորել է էականորեն մեծացնել 2025թ. բյուջեի պակասուրդը, ինչի հաշվին աճելու է նաև կառավարության պարտքը։ 2025թ. բյուջեի պակասուրդը կհասնի ՀՆԱ-ի 5.5%-ին, այնուհետև միջնաժամկետում կնվազի՝ հասնելով 3.0%-ի։ Այդչափ պակասուրդի պայմաններում կառավարության պարտքը ՀՆԱ-ի նկատմամբ էականորեն կաճի՝ 2024թ. վերջում սպասվող 49.8%-ից 2025թ. հասնելով 54.3%-ի, իսկ 2027թ.՝ 55.6%-ի։ Ընդ որում, պակասուրդի աճը տեղի է ունենալու հիմնականում ընթացիկ ծախսերի աճի, այդ թվում՝ պարտքի տոկոսավճարների հաշվին, ինչը վտանգի տակ է դնում հետագա տարիներին պարտքի սպասարկման համար անհրաժեշտ տնտեսական հնարավորություններ ստեղծելու հարցը։

2025թ. պետական բյուջեով և՛ եկամուտների գծով, և՛ ծախսերի գծով նախատեսված են բարձր աճեր: 2025թ. եկամուտների գծով կանխատեսվում է շուրջ 9.4%, իսկ ծախսերի գծով՝ 11.9% աճ: Ընդ որում, կապիտալ ծախսերի գծով աճի տեմպը ավելի բարձր է նախատեսվել՝ 14.9%, սակայն վերջինս հիմնականում պայմանավորված է պաշտպանության ոլորտի կապիտալ ծախսերի աճով, իսկ տնտեսական ենթակառուցվածքներին ուղղվող ծախսերի աճը փոքր է։

Պաշտպանության և ներքին անվտանգության ոլորտները 2025թ. լինելու են հանրային ռեսուրսների ծախսման գերակայությունը: Եթե պաշտպանության ոլորտին ուղղվող ծախսերի աճը կարող է հասկանալի լինել առկա արտաքին մարտահրավերների պայմաններում, ապա հասարակական կարգի և անվտանգությանն ուղղվող ծախսերի էական աճը հիմնավորման կարիք ունի: Մասնավորապես, վերջին ուղղությամբ ծախսերը 2024թ. պլանավորվածի համեմատ աճելու են շուրջ 24.1 մլրդ դրամով, որից 20.6 մլրդ դրամը՝ միայն ոստիկանության և ազգային անվտանգության ծախսերի գծով։ Այն դեպքում, երբ գրանցվում են տնտեսական աճի տեմպի դանդաղում, և հետագա տարիներին սպասվում է այդ միտման շարունակություն, տնտեսական հարաբերություններին ուղղվող ծախսերը նվազում են շուրջ 36 մլրդ դրամով (կամ 13.5%-ով)։

Ընդ որում, տնտեսական հարաբերությունների կազմում է ներառված էկոպարեկային ծառայության համար նախատեսված շուրջ 5.7 մլրդ դրամ գումարը։ Հասկանալի է, որ վերջինս այնքան էլ տնտեսական զարգացմանն ուղղվող ծախս չէ, հետևաբար, եթե դա հաշվի չառնենք, ապա տնտեսական հարաբերություններին ուղղվող ծախսերի նվազման չափն ավելի մեծ կլինի։ Ծախսային քաղաքականության այս մոտեցումները բնականաբար խնդրահարույց են, քանի որ նման տնտեսական զարգացմանն ուղղված ծախսերի կրճատումը հետագայում հանգեցնելու է բյուջեի հնարավորությունների կրճատմանը՝ հնարավոր բոլոր բացասական հետևանքներով»։

Վերլուծությունն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով։


 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:30
Դրամի դրաման և ռուբլու ռումբը.Աղասի Թավադյան
Տնտեսագետ Աղասի Թավադյանն անդրադարձել է  վերջին ժամանակահատվածում դոլարի արժևորման միտումներին։ «Վերջին շաբաթվա ընթացքում դրամի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:22
Կոնվերս Բանկը միացել է ՄԱԿ-ի Պատասխանատու բանկինգի սկզբունքներին
Կոնվերս Բանկը տարածաշրջանում առաջին ֆինանսական կառույցն է, որը պաշտոնապես միացել է ՄԱԿ-ի Պատասխանատու բանկինգի սկզբունքներին: Սկզբունքները...
Աղբյուր` Panorama.am
13:46
Մանբիջ քրդական քաղաքն անցել է Սիրիայի թուրքամետ ահաբեկիչների վերահսկողության տակ
Թուրքիայի կողմից աջակցվող ընդդիմադիր «Սիրիայի ազգային բանակը» (SNA) ամբողջությամբ գրավել է քրդական SDF-ի վերահսկողաության տակ գնտվող...
Աղբյուր` Panorama.am
13:24
Աննա Հակոբյանի ֆոտոսեսիան վարչապետի պաշտոնական էջում
Ֆոտոսեսիաների, տեսախցիկների մեծ սիրահար Աննա Հակոբյանը սոցիալական ցանցերի իր էջերում լուսանկարներ, ռիլեր տեղադրելով չի բավարարվում։ Հերթը հասել...
Աղբյուր` Panorama.am
13:24
Հոռումում քանդել են հուշարձանների ցանկում ընդգրկված գերեզմանոցն ու ճանապարհ բացել դեպի տուն
Պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության վարչության պետն ասում է, որ եթե վնասման դեպք արձանագրվի, համապատասխան իրավական ընթացք կտրվի։
Աղբյուր` Panorama.am
13:14
Առաջիկայում սպասվում են տեղումներ
Երևանում դեկտեմբերի 9-ի ցերեկը, 10-11-ին, 12-ի գիշերը, 13-14-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Դեկտեմբերի 12-ի ցերեկը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
12:52
«Արաբկիր» ԲԿ-ում 14 տարեկան երեխա է մաhաgել
14 տարեկան երեխան տանը մեծ քանակի դեղեր է ընդունել և սուր թունավորումով տեղափոխվել Ալավերդիի հիվանդանոց, որտեղից սուր երիկամային անբավարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:47
Կոնսպիրատիվ պայմաններում հանդիպեցինք Բաշար ալ-Ասադին՝ ճմռթված վերնաշապիկով ու գերհոգնած. Ֆարմանյանի գաղտանզերծումը
Սիրիական ճգնաժամի առիթով ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի նախկին խոսնակ, ԱԺ նախկին պատգամավոր Սամվել Ֆարմանյանը գաղտնազերծում է արել՝ մի հատված...
Աղբյուր` Panorama.am
12:31
ՀԱՊԿ-ում ՌԴ ներկայացուցիչ. Արևմուտքը բացասաբար է անդրադառնում կովկասյան տարածաշրջանի իրավիճակի վրա
Արևմուտքը բացասաբար է անդրադառնում կովկասյան տարածաշրջանի իրավիճակի վրա։ Այդ մասին «Դաշնակից. ՀԱՊԿ»-ին տված հարցազրույցում ասել է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:31
Շատ հաճախ մեր եթերից հնչում են խոսքեր, որոնք կեղտոտում են հանդիսատեսի ներսը. Արթուր Կարապետյանը՝ սերիալներում չնկարահանվելու մասին
«Հետո ես ինքս ինձ ասացի՝ ոչ, քանի որ դու սկսում ես կրկնել ինքդ քեզ, սպառվել ու անհետաքրքիր դառնալ հանդիսատեսի համար»,-ասել է հայտի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:19
Արցախի հանձնումից 1 տարի անց շարունակում ենք ականատես լինել Թուրքիայի վերելքին և Ռուսաստանի անկմանը. Սերգեյ Մելքոնյան
Միջազգայնագետ Սերգեյ Մելքոնյանը գրում է, թե Սիրիայում ահաբեկչների արշավի հենց սկզբից միտումնավոր հոդվածներ չի գրել, հարցազրույցներ չի տվել,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:57
Ֆրանսիայում Հայաստանի դեսպանը պարեկություն է արել Խաչիկ գյուղում
Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել է սահմանամերձ Խաչիկ գյուղ, եղել Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելության շտաբում։ «Պատիվ է...
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Սիրիական ընդդիմությունը վերահսկում է Տարտուսը, որտեղ տեղակայված է ռուսական ռազմաբազան
Սիրիական զինված ընդդիմությունն ամբողջությամբ վերահսկում է Լաթաքիա նահանգը, որտեղ տեղակայված են ռուսական ռազմաբազաները։ Այդ մասին սիրիական այդ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:29
Ինչ է լինելու հայերի վիճակը Սիրիայում
Ադրբեջանցիները, ճիշտ է, ճիշտ իսլամիստներ չեն, բայց սովորած են, հայերիս արյամբ, թուրքիայի դաստիարակությամբ։ Արցախը պատերազմեց, դավաճանվեց,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:16
Ադրբեջանgիները փոփոխությունների են ենթարկում օկուպացված Արցախի նախագահի նստավայրը
Բաքվում անցկացվող «Պառլամենտարիզմ. ավանդույթներ և հեռանկարներ» թեմայով միջազգային խորհրդարանական համաժողովի մասնակիցներն այցելել են...
Աղբյուր` Panorama.am
11:08
Թուրքիան նախատեսում է զգալիորեն մեծացնել պաշտպանական և անվտանգային ծախսերը. Գեղամյան
«2025 թ. Թուրքիան նախատեսում է զգալիորեն մեծացնել պաշտպանական և անվտանգային ծախսերը»,- նշում է պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Ամերիկյան շահերը Սիրիայում շատ հստակ են. Սուրեն Սարգսյան
Ամերիկյան շահերը Սիրիայում շատ հստակ են։ Այս մասին գրում է քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանն ու մանրամասնում. «Եթե չխորանանք մանրուքների մեջ,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:46
Նիկո՜լ, այ տա Նիկո՜լ դե «տապոռդ» վեկալ ու ոտ ոտ իջի Երևանի քաղաքապետարան. Մանուկյան
«Նիկո՛լ Փաշինյան, հիշու՞մ ես կացնային մոտեցումներդ ծառայողական (պադավատների) մեքենաների նկատմամբ»,-վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնողին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:39
Թրամփն ասել է, որ Զելենսկին խաղաղություն և հրադադար է ցանկանում
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին պատրաստ է Ռուսաստանի հետ խաղաղության։ Այս մասին Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է New York Post-ին տված...
Աղբյուր` Panorama.am
10:36
Քաղաքական վերլուծաբան. Այս դեպքում Ասադի համար գուցե եղան ավելի բարեհաճ, նրան պատժեցին քաղաքականապես, ոչ ֆիզիկապես
Սիրիայում տեղի ունեցած զարգացումների մասին խոսելիս քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյան ոչ պոպուլյար կարծիք է հնչեցնում. «Ամիսներ առաջ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:31
Անհատներն ու միլիոնների ողբերգությունը
«Եթե Ասադը հեռանար 2011-ի արաբական դեռևս խաղաղ ընդվզումների  ժամանակ, չէր լինի երկիրը քանդած քաղաքացիական պատերազմը, չէին լինի մոտ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:23
Արաբագետ. Սիրիական զարգացումներն ազդելու են Հարավային Կովկասի վրա
«Սիրիական զարգացումները, ինչպես առաջին փուլում` մինչև 2020թ.֊ը, ուղիղ կերպով ազդելու են Հարավային Կովկասի վրա»,-նման կարծիք է...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Ողբերգական վրաերթ Իսակովի պողոտայում
Այսօր՝ դեկտեմբերի 9-ին մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Երևանում: Ժամը 08:10-ի սահմաններում 37-ամյա Գարիկ Ե.-ն իր վարած «Lada»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Հայաստանի իշխանության բառապաշարն ու մոտեցումները ևս բանակը բարոյալքման տանող քայլեր են. Աբրահամյան
«Ասադի իշխանության անկման հիմնական պատճառները մի քանիսն էին, սակայն դրանցից կառանձնացնեմ բարոյալքվածությունը, ինչն առաջին հերթին ընդգծված էր բանակի շարքերում»:
Աղբյուր` Panorama.am
09:52
Հայաստանում պետք է ներդրվի շքեղության հարկ. Առաքելյան
«Գույքահարկի խայռատակ համակարգը առաջիկայում ավելի լուրջ խնդիրներ է առաջացնելու մեր բնակչության համար։ Հետևաբար, այն ամբողջովին պետք է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
Հնարավոր է՝ միլիոնավոր փախստականներ վերադառնան Սիրիա. Ռոյթերզ
«Երկուշաբթի օրը սիրիացիներն արթնացան ապագայի հույսով, թեև այն անորոշ է։ Ապստամբները գրավել են մայրաքաղաք Դամասկոսը, իսկ նախագահ Բաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
09:19
Աշոցք-Բավրա ավտոճանապարհին տեղ-տեղ առկա է մերկասառույց
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ Հայաստանի տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ: Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:10
Որ հասցեներում այսօր լույս չի լինի
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ դեկտեմբերի 9-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:04
Դեկտեմբերի 9-ին փոխանակման կետերում դոլարի, ռուբլու և եվրոյի փոխարժեքներն աճել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ դեկտեմբերի 9-ին ժամը 08:45-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 391.69 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայկական գենոֆոնդը ոչ միայն հայերին է հետաքրքրում. Լևոն Եպիսկոպոսյան
10:18 07/12/2024

Հայկական գենոֆոնդը ոչ միայն հայերին է հետաքրքրում. Լևոն Եպիսկոպոսյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}