Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԱԺ ՔՊ խմբակցությունն ընդունեց Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու նախագիծը՝ խոստանալով մինչև երկրորդ ընթերցում այն փոփոխել և ԱԱՀ դաշտ տանել միայն  հաշվապահական, իրավաբանական ծառայություն մատուցողներին և ֆինանսական խորհրդատվություն մատուցողներին,մնացած ՓՄՁ-ներին դեռևս հանգիստ թողնել,  բայց վերջիններից  այն ընկերությունները, որոնք  ծառայություն կմատուցեն ԱԱՀ դաշտում աշխատող ընկերություններին, ապա դիմացի կողմը չի կարող այդ ձեռքբերումները ծախսագրել: Panorama.am-ը վիճահարույց օրինագծի վերաբերյալ կարծիկ հայցեց ՓՄՁ ասոցիացիայի նախագահ Հակոբ Ավագյանից։

Հ. Ավագյան-ՓՄՁ ոլորտը ներկայացնող 15 ՀԿ-ների հետ Ֆինանսների նախարարության կազմակերպած վերջին քննարկման ժամանակ բանավոր ասացին, որ պատրաստվում են Հարկային օրենսգրքի նախագիծն առաջինից երկրորդ ընթերցմամբ փոփոխություններ անել։ Սակայն դեռ հստակ չէ, թե այդ կարգավորումներն ինպես են ձևակերպվելու օրենքում։ Մի բան էր ընդամենը հստակեցված, որ այս փուլում որոշել են, որ հաշվապահները, իրավաբանները, ֆինանսական խորհրդատուները կմնան այդ նախագծում։ Այսինքը նրանք հունվարից հետո կանցնեն ավելացված արժեքի հարկի դաշտ։ Հնարավոր է, որ այդ խումբն էլի մեծանա, հիմա ոչ մի բան չեմ կարող ասել, քանի որ ձևակերպումներն արված չեն։

 Սակայն այն էլի չի նշանակում, որ խնդիրը լուծվեց, որովհետև մի խումբ խորհրդատվական և մասնագիտական կառույցներ նախագծից դուրս մնացին, բայց էն գլխավոր խնդիրը չլուծվեց։

 Այդպես էլ հստակ պատասխան չստացանք, թե ինչ է վատթարացնող նորմերի նպատակը, և ինչպես է հաշվարկվում, որ պայմանական X, Y, Z խմբերն անցնելով այդ հարկային դաշտ՝ ինչ-որ հարց է լուծվելու, օրինակ հարկային եկամուտներն ավելանալո՞ւ են, կամ ովքեր թաքցրել են, այլևս չե՞ն շարունակի թաքցնել, ովքեր ագրեսիվ քաղաքականություն էին իրականացնում, այլևս ագրեսին հարկային քաղաքականություն չե՞ն անի, ընդհուպ մինչև ստվեր գնալը, քան այն, ժամանակ, երբ ավելի կրելի հարկային բեռ էր, առավել ևս, որ հարկային բեռն ավելանում է ։ 

Դրա համար մեր հարցերի հարցը շարունակում է մնալ օրակարգում, թե ինչ ձևով են որոշումներն ընդունվում։ Մենք ամեն անգամ ասում ենք, թե պետք է ազդեցության գնահատում անեն, թե ինչ ազդեցություն կունենա այն, այդ գնահատականը դնեն դրա տակը, նոր որոշումն ընդունեն։ Որովհետև պարզ ընթացակարգով եթե ազդեցության գնահատումն արվի, ապա այն փոփոխությունները, որ փորձում են դնել օրենքի մեջ, վստահ եմ, որ հենց իրենք հետ կկանգնեն դրանցից։  Ցավոք նախագծերի հիմքում դրաված է միայն ֆինանսական գնահատական՝ բյուջեում եկամուտների ավելացում, որը, կրկնում եմ, ակնհայտ է, որ եկամուտների ավելացում չի լինի։

Հարցն այն է, որ 6 ամսի, մեկ տարի հետո ո՞վ է պատասխան տալու, երբ այդ եկամուտների ավելացումն չլինի։ Ցավոք սրտի, ոչ մեկն էլ պատասխան չի տալիս, անցնում են, մոռանում են։

 Բայց որ հիմա նյարդեր է ձգվում, որոշ բիզնեսների վրա, վատ, էմոցոինոլ, բիզնեսի պլանավորման ազդեցություն է ունենում, այն փաստ է և կորուստռ է մեր ամբողջ երկրի և բիզնես միջավայրի վրա, որ էլի չենք կարողանալու գտնել, թե ով էր դրա պատասխանատուն։

Ինձ համար միանշանակ է, որ ԱԺ-ն, որն ընդունում է այս փոփոխությունները, պետք է պատասխանատվություն կրի և հասկանա իր որոշումների հետևանքները։

Panorama.am-ՔՊ-ն նաև կարգավորւմ է առաջարկում, ըստ որի ՓՄՁ այն ընկերությունները, որոնք  ծառայություն կմատուցեն ԱԱՀ դաշտում աշխատող ընկերություններին, ապա դիմացի կողմը չի կարող այդ ձեռքբերումները ծախսագրել

Հ. Ավագյան-Դա էլ մյուս  խնդիրն  է։ Մենք արդեն վատ պրակտիկա ունեցանք, մեկ տարի առաջ ընդունվեց միկրոձեռնարկատիրության համար վատթարացնող նորմ, որով ասում էին, որ եթե միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտը հաշիվ է դուրս գրում, դիմացի կողմը չի կարող ծախսագրել։Այսինքն իրենք անտեսանելի ձևով ստիպում եին նրանց, որ դուրս գան ընդհանուր հարկման դաշտ, բայց եթե մենք այդ կարգավորումն ենք դնում, ապա հյուրատնային բիզնեսները, որոնք դասական միկրոձեռնարկատիրության տեսակ էին, որոնք մինչև օրենքի ներդրումը ընտանեկան միկրոձեռնարկատիրության տեսակ էին, ստեղծված էին նրա համար, որ ստվերից այդ ձևով դուրս գային և տուրիստական կազմակերպությունները որոնք տուրփաթեթներ են վաճառում, նրանց հանգիստ հաշիվ դուրս գրեին։ Այսինքն, ուրիշ հարց էր լուծվում և հիմա ստացվում է, որ այդ փոփոխություններով մենք ասում ենք, որ տուրիստական ընկերություններին հաշիվ դուրս գրելու համար դու պետք է գնաս շրջանառության հարկման դաշտ, որը կրկին վիճակը վատթարացրեց։ Հիմա նույն ձեռագիրն այստեղ է։

 Նույնիսկ այն կարգավորումները, որոնք պետք է ձևակերպվեն ֆինանսների նախարարության կողմից, շատ խրթին է լինելու։ Հիմա արդեն հունիսին ընդունված փաթեթի վերաբերյալ, որը հունվարից ուժի մեջ է մտնելու, բազմաթիվ պարզաբանումների կարիք կա։ Արդեն դիմում են հաշվապահական համայնքի մասնագետները, ՓՄՁ-ները՝ ասելով թե արդյո՞ք ճիշտ են հասկացել, թե հունվարից այս մեկը իրացման ծա՞խս է, թե՞ վարչական, ծախսագրելո՞ւ են, թե՞ ոչ։

Այսինքը, այնպես է խճճվել փոփոխությունների գործընթացը, որ քանդվել է ամբողջ շրջանառության հարկի տրամաբանությունը։

2013 թվականին, երբ մեր ջանքերով և լոբբինգի միջոցով  այն ներդրվեց, նրա հիմնական նպատակը պարզ հաշվառումն էր, երկրորդ՝ կանխատեսելիությունը, այն ժամանակ հասկանում էիր, որ այսքան վաճառք ունես, այսքան հարկ պետք է մուծեց, հիմա ոչ մի բան կանխատեսելի չէ։ Ոորվհետև նույն բիզնեսն մտածում է, որ երբ այդ որոշակի ծախսը, որը հաշիվ-ֆակտուրայով կամ ՀԴՄ-ով վերցրեց, այն հետո ծախս դիտվելո՞ւ է, թե՞ ոչ։ Եթե հաշվապահը երկրորդ կտորը ծախս դիտի, ապա 3 տարևի հետո տարվա ընթացքում հարկայինը մի օր գա իրեն ստուգման, ու տեսուչի մակարդակով գնահատի, որ այն ծախս չէ՝ նա ընկնելո՞ւ է խնդիրների մեջ, թե՞ ոչ։ Այսինքն ամբողջ տրամաբանությունը, պարզ ու կանխատեսելի հաշվարկներն ամբողջ խառնվում է  ու մենք ունենում ենք ավելի ծանր վարչարարական կանոնակարգեր։