Ինչպես ենք տեսնում
«Մի հատ եկեք հասկանանք ոնց եղավ ցեղասպանությունը» ասենք հնդկացիների։ Մարդիկ հնդկացի չէին, իրենց համար ապրում էին, իրենց երկիրը անուն ուներ՝ իրենց լեզվով, գիր ունեին, բուրգեր, մշակույթ, գյուղատնտեսություն, մինչև եվրոպական․․․ քաղաքակրթությունը որոշեց «հայտնագործել» ուրիշների երկիրը, հարձակվել, սպանել, բնաջնջել։ Ու հիմա ամն-ն խոսում է դեմոկրատիայից, իսկ մենք՝ «եվրոպական» արժեքներ ենք երազում։
Երբ ֆիլմ եք նայում «նոր երկրի» մասին, ում համար եք «ցավում»՝ եվրոպացիների՞, թե «վայրենիների»։
Ինձ հետաքրքիր է, որովհետև ուզում եմ դուրս գանք քարոզչական էֆեկտների տակից ընդհանրապես։
Ինչու ենք երազում «եվրոպական» արժեքներ, ոչ թե ասենք՝ ճապոնական, «արևելյան արժեքներ»։ Եղե՞լ եք Ճապոնիայում. Հարգանք հյուրերի նկատմամբ, քիթը ուրիշների գործերի մեջ չխոթել, հարգանք ընտանիքի, երեխաների մեծերի նկատմամբ, դաստիարակություն, կրթություն, աշխատանքի ապահովում, պատասխանատվության դաստիարակում, կրում։
Ինչո՞վ սրանք «եվրոպական» չեն։
Եթե գեյերի մասին եք մտածում, այնտեղ էլ կան, հանգիստ եղեք, նույնիսկ իրենց «ազգային» անունն ունեն։
Երբ ընդունում ենք, որ արևելյան կամ արևմտյան արժեքների մասին երազանքի հիմքում մարդկային արժեքների ընդունումն է, տակը մնում է քաղաքականությունը։ Այնպես որ հանգիստ կարելի է երազել ընդամենը քաղաքականության մասին՝ մարդկայինը մենք էլ ունենք։
Կամ՝ ինչ է արժեքը, եթե դրա կենսունակությունը չկա, ժամանակակից լեզվով ասած՝ օրենքով։ Օրենքները հենց դրա համար են ստեղծվել՝ արժեքներ ապրեցնելու, տարածելու, դաստիարակելու համար։ Բավարարելու մարդու ներքին պահանջները՝ արդարություն, հավասարություն, աշխատանք,... ինքնաարտահայտում՝ ոչ ձվածեղդ ու խոզդ ուրիշների վզին փաթաթելու միջոցով, մյուսների համար կարևոր լինելու ցանկություն՝ ոչ բռնարար իշխանիկի տեսքով... Այդպես, էլի։ Ինչպիսի մարդ, այդպիսի արժեքներ՝ մասնավոր դեպքում։
Իսկ ընդհանրապես՝ ուղղակի պիտի ուշադիր լինել, թե ինչպես ենք սկսում ընդունել հրամցրածը։ Օրինակ՝ դուք մեղադրու՞մ եք Փոքր Մհերին, որ փակվեց քարանձավում։ Ինչու՞։ Չէ՞ որ մարդը իր ողջ կյանքը կռվեց մյուսների համար։ Մենակ։ Ու Փոքր Մհեր սպասելը դարձավ չանելու, հույսը ուրիշին դնելու համանիշ։ Հիմա էլ՝ նիկոլ հանելու համար սպասում ենք Փոքր Մհերի, թեև ապրելը գնալով դառնում է հատուկենտ արժեքների համար հատուկենտ պայքար։ Իսկ այ, որ Մհերը գար, հետը «եվրոպական արժեքներ» բերեր՝ օդից։
Չէ՞։
Չէ։
Անահիտ Ոսկանյան
Լրահոս
Տեսանյութեր
Սահմանադրությունը փոխելու-չփոխելու հարց չկա, Փաշինյանին փոխելու հարց կա. Բագրատ Սրբազան
