Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն, Եվրամիությունը և Ուկրաինան նախօրեին՝ ապրիլի 17-ին Ժնևում կայացած բանակցությունների արդյունքում ընդունել են ուկրաինական ճգնաժամի լուծման ուղիների վերաբերյալ համատեղ հայտարարություն: Այս մասին տեղեկանում ենք Եվրամիության պաշտոնական կայքից: 

Բանակացություններն անց են կացվել կողմերի արտգործնախարարների մակարդակով և տևել ավելի քան յոթ ժամ: Քառակողմ հանդիպմանը մասնակցել են ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը, ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին, Եվրամիության արտաքին և անվտանգության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Քեթրին Էշթոնը և Ուկրաինայի արտգործնախարարի պաշտոնակատար Անդրեյ Դեշիցան:

Համատեղ ընդունված փաստաթղթում ասվում է, որ բոլոր կողմերը պարտավորվել են զերծ մնալ որևէ բռնություն գործադրելուց, ահաբեկումից կամ սադրիչ գործողություններից: Հանդիպման մասնակիցները վճռականորեն դատապարտել ու մերժել են ծայրահեղականության, ռասիզմի և կրոնական անհանդուրժողականության, այդ թվում՝ հակասեմիտիզմի որևէ դրսևորում:

Բոլոր անօրինական զինված խմբավորումները պետք է զինաթափվեն, բոլոր անօրինաբար գրավված շենքերը պետք է վերադարձվեն օրինական տերերին, ուկրաինական քաղաքներում բոլոր ապօրինի գրավված փողոցները, հրապարակները և այլ հասարակական վայրերը պետք է ազատվեն:

Համաձայնություն է ձեռք բերվել, որ ԵԱՀԿ Հատուկ դիտորդական առաքելությունը առաջնային դեր է խաղալու ուկրաինական իշխանություններին և տեղական համայնքներին աջակցելու հարցում՝ իրականացնելու այդ միջոցառումները, որոնք ուղղված են իրավիճակի լարվածության թուլացմանը մոտակա օրերին այնտեղ, որտեղ այն առավելագույնս անհրաժեշտ է: ԱՄՆ-ն, ԵՄ-ն և Ռուսաստանը պարտավորվում են աջակցել այդ առաքելությանը, այդ թվում՝ դիտորդներ տրամադրելով:

Կողմերն ընդգծել են, որ Ուկրաինայում հայտարարված սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացը կլինի համապարփակ, թափանցիկ և պատասխանատու: Այն ենթադրում է անհապաղ սկսել լայն ազգային երկխոսություն, որը հաշվի կառնի բոլոր տարածաշրջանների և Ուկրաինայի քաղաքական միավորումների շահերը, ինչպես նաև թույլ կտա հաշվի առնել հասարակական կարծիքն ու առաջարկվող բարեփոխումները:

Ռուսաստանի դիրքորոշումը

ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը կարևորել է ձեռք բերված համաձայնությունը: Ըստ նրա՝ անհրաժեշտ է Ուկրաինայում անհապաղ սկսել ազգային երկխոսություն սահմանադրական բարեփոխումների շրջանակում, որում պետք է ներգրավվեն Ուկրաինայի բոլոր տարածաշրջանները:

«Մեզ համար ամենակարևորը բանակցությունների մասնակիցների կողմից այն փաստի ընդունումն է, որ այս ճգնաժամը պետք է լուծեն իրենք՝ ուկրաինացիները: Ամենից առաջ դրանք վերաբերում են իրավիճակի սրությունը թուլացնելուն, ուժի և ուժի սպառնալիքի կիրառման անթույլատրելիությանը, և ամենակարևորը, Հարավ-Արևելքի այն տեսլականը, որն անպայման պետք է լինի նոր սահմանադրության մեջ: Առաջին հերթին դա ապակենտրոնացումն է, տարածաշրջանների լիազորությունների էական ընդլայնումը՝ ներառյալ սեփական օրենսդիր և գործադիր մարմինների ընտրության իրավունքը, ուկրաինական հասարակությունում ռուսաց լեզվի արժանի դերի ապահովումը»,- նշել է Լավրովը:

Պարզաբանելով, թե արդյո՞ք սահմանադրական բարեփոխումներ և տարածաշրջանների իրավունքներ ասելիս նկատի է առնվում Ուկրաինայի՝ դաշնային պետություն դառնալը, Լավրովը ասել է, թե չի օգտագործվել որևէ եզրույթ:

«Դա կարող է լինել դաշնություն, որում հաշվի են առնվում սուբյեկտների իրավունքները, կարող է լինել ֆորմալ ունիտար պետություն, որտեղ իշխանությունն այնքան է ապակենտրոնացված, որ որևէ այլ դաշնություն կարող է նախանձել»,- նշել է նա:

Ռուսաստանի արտաքին գերատեսչության ղեկավարը, անդրադառնալով Ղրիմի վերաբերյալ հարցին, ընդգծել է, որ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները Ղրիմի հետ բացարձակ կապ չունեն:

«Ղրիմը կատարել է իր ընտրությունը, մենք այն ճանաչել ենք և հարգանքով ենք վերաբերվել ղրիմցիների ճնշող մեծամասնության կարծիքին: Մենք ոչ մի ցանկություն չունենք զորքեր մտցնել Ուկրաինա՝ մեզ բարեկամ պետության տարածք, ուր ապրում է մեզ եղբայրական ժողովուրդը: Դա հակասում է Ռուսաստանի Դաշնության արմատական շահերին»,- շեշտել է Լավրովը՝ հավելելով, որ Ուկրաինան պետք է պահպանի որևէ ռազմաքաղաքական դաշինքի չմիանալու իր կարգավիճակը, հակառակ դեպքում ճգնաժամը հաղթահարելու բոլոր ջանքերն ապարդյուն կանցնեն:

ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը

Բանակցություններից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին ընդգծել է , որ առաջնահերթ խնդիրը Ուկրաինայում լարված իրավիճակի թուլացումն է: Նա դրական է գնահատել կողմերի միջև ձեռք բերված համաձայնությունը, ապա կարևորել Ուկրաինայում ապօրինի զինված խմբավորումների զինաթափումը և գրավված շենքերի ազատումը: Քերին հատկապես ընդգծել է այդ հարցում Ռուսաստանի պատասխանատվությունը:

ԱՄՆ արտաքին գերատեսչության ղեկավարը կարևորել է նաև Ուկրաինայում ազգային երկխոսություն սկսելու, հարավ-արևելյան տարածաշրջանների լիազորությունների մեծացման, ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությանը խնդիրը:

«Ցանկանում եմ ընդգծել, որ Ուկրաինայի առաջնորդները նշել են, որ նրանք պատրաստ են դիմել բոլոր քայլերին՝ բավարարելու ավելի մեծ ինքնավարություն, տեղական ինքնակառավարում և փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանություն ստանալու տարածաշրջանների պահանջը: Ես խոսել եմ վարչապետ Յացենյուկի հետ, և նա վերահաստատել է իր և կառավարության պատասխանատվությունը՝ անցկացնելու իրական, համապարփակ և տարածաշրջանների մասնակցությամբ Ուկրաինայում սահմանադրական բարեփոխումների գործընթաց»,- հայտարարել է Ջոն Քերին:

Նա հույս է հայտնել, որ Ռուսաստանի կկատարի համաձայնագրով ստանձնած պարտավորությունները, այլապես ԱՄՆ-ին այլ ելք չի մնա, քան լուրջ պատժամիջոցներ կիրառել Ռուսաստանի դեմ: Միաժամանակ նա հավանական է համարել Ռուսաստանի դեմ առկա պատժամիջոցները մեղմելը, եթե ամբողջությամբ կատարվեն համաձայնագրի պահանջները:

Պատասխանելով Ղրիմի վերաբերյալ հարցին՝ Քերին ընդգծել է, որ Ռուսաստանին Ղրիմի միանալը անօրինական է, հակասում է Ուկրաինայի սահմանադրությանն ու միջազգային իրավունքին, սակայն դա այլ խնդիր է:

«Կողմերը հանդիպել են քննարկելու ոչ թե Ղրիմի հարցը, այլ Ուկրաինայում լարվածությունը թուլացնելու, բռնությունները դադարեցնելու խնդիրը, նվազեցնելու լիակատար մեկուսացման ներուժը, և մենք հույս ունենք, որ հնարավորություն է բացվել հասնելու այդ ամենին»,- ասել է Ջոն Քերին:

Եվրամիության դիրքորոշումը

ԵՄ արտաքին և անվտանգության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Քեթրին Էշթոնը քառակողմ բանակցությունները որակել է շատ անկեղծ և կառուցողական:  Նա ընդգծել է Ուկրաինայում լարվածության թուլացման ուղղությամբ ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելության դերը, որը պետք է աջակցի ուկրաինական իշխանություններին և տեղի համայնքներին ձեռք բերված պայմանավորվածություններն իրականացնելու հարցում:

«Մենք ողջունում ենք Ուկրաինայի հանձնառությունն անցկացնել տարածաշրջանների նեգրավվածությամբ թափանցիկ սահմանադրական բարեփոխումներ: Մայիսի 25-ի ազատ և արդար նախագահական ընտրությունները, ինչպես և սահմանադրական բարեփոխումների այս գործընթացը լավագույն ճանապարհն են ուկրաինական ժողովրդի կամարտահայտության համար: Նախկինի նման մենք հարգում ենք Ուկրաինայի միասնականությունը, ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը»,- նշել է Էշթոնը:

Նա նաև հավելել է, որ Եվրամիությունը կշարունակի աջակցել Ուկրաինայում տնտեսական, ֆինանսական և քաղաքական կայունության հաստատմանը, ապա տեղեկացրել, որ Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ժոզե Մանուել Բարոզուն պատասխանել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի նամակին և ընդունել ռուսական գազի մատակարարման անվտանգության հարցով Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հետ եռակողմ բանակցություններ սկսելու առաջարկը:

Ուկրաինայի դիրքորոշումը

Ուկրաինայի արտգործնախարարի պաշտոնակատար Անդրեյ Դեշիցան հայտարարել է , որ Ռուսաստանը համաձայնել է Ուկրաինայի հարավ-արևելքում սրված իրավիճակի թուլացման հարցում  իր աջակցությունը ցուցաբերել:

«Այդ հայտարարությունը յուրահատուկ թեստ է, որ ցույց է տալիս, թե որքանով է հավատարիմ առաջին հերթին Ռուսաստանը իր ցանկություններում և որոշումներում աջակցել Ուկրաինայի արևելյան շրջաններում իրավիճակի լարվածության թուլացման հարցում»,- ասել է նա:

Դեշիցան փաստել է, որ Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև կան հակասություններ որևէ ռազմաքաղաքական դաշինքի չմիանալու Ուկրաինայի կարգավիճակի շուրջ, ինչպես նաև այն հարցում, թե որոնք են Ուկրիանայում ստեղծված ճգնաժամի պատճառները:

Ուկրաինայի վարչապետ Արսենի Յացենյուկը հայտարարել է, որ Ուկրաինան ամբողջությամբ կկատարի Ժնևյան համաձայնությունները և արդեն իսկ հրամանագիր է ստորագրել մինչև 2014թ.-ի հոկտեմբեր քննարկել երկրում սահմանադրական բարեփոխումներ անցկացնելու հարցը: 

Այսպիսով Ժնևյան հանդիպումը կարծես թե շրջադարձային նշանակություն կունենա Ուկրաինայի ճգնաժամի հանգուցալուծման ճանապարհին: Երկրում սահմանադրական բարեփոխումները առանցքային այն հարցն է, որը կողմերը համարել են ճգնաժամի լուծման ուղի: Իրադարձությունների հետագա ընթացքը պայմանավորված կլինի նրանով, թե ինչպես կողմերը կկատարեն ստանձնած բոլոր պարտավորությունները:

Տիգրան Խաչատրյան

Շարքի այլ հրապարակումներ՝

 Ուկրաինայի երկընտրանքը. դաշնային պետությո՞ւն, թե՞ քաղաքացիական պատերազմ

Ռուսաստանը, Ուկրաինան ու Եվրամիությունը կանգնած են նոր գազային պատերազմի շեմին

Ուկրաինայում նախագահական ընտրություններ. Տիմոշենկոն, օլիգարխները և ծայրահեղ ազգայնականները