Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԱՄՆ-ի նախագահ Բարաք Օբաման Տոկիոյում հայտարարել է, որ Ճապոնիային պաշտպանելու ամերիկյան պարտավորությունները տարածվում են նաև Չինաստանի հետ վիճելի համարվող Սենկակու կղզիների վրա:

Օբաման կոչ է արել Չինաստանին և Ճապոնիային երկկողմ վիճելի հարցերը լուծել խաղաղ ճանապարհով և երկկողմ վստահության մթնոլորտում:

Իր հերթին, Ճապոնիայի վարչապետ Սինձո Աբեն Օբամայի հետ համատեղ ասուլիսի ընթացքում նշել է, որ ԱՄՆ-ի և Ճապոնիայի միջև 1960թ.-ին կնքված համատեղ անվտանգության մասին պայմանագիրը տարածվում է նաև վիճելի Սենկակու կղզիների վրա:

1960թ.-ի պայմանագրով ԱՄՆ-ին թույլատրվում է զորքեր տեղակայել Ճապոնիայի տարածքում, իսկ Ճապոնիայի վրա հարձակումը դիտվում է որպես հարձակում ԱՄՆ-ի վրա՝դրանից բխող համատեղ պաշտպանության պայմանավորվածություններով հանդերձ:

Պայմանագրի 5-րդ կետով հստակ ֆիքսված է, որ դաշնակիցներից մեկի նկատմամբ ռազմական ագրեսիան դիտվում է որպես մյուս դաշնակցի ազգային անվտանգությանը ուղղված սպառնալիք և կողմերը պարտավորվում են օգնել միմյանց: 

Սենկակու կղզիների պատկանելիության շուրջ հակամարտությունը Չինաստանի և Ճապոնիայի միջև սկիզբ է առնում դեռևս 1970-ական թթ.-ից:

Ճապոնական կողմը պնդում է, որ վերահսկում է կղզիները 1895թ.-ից, իսկ մինչ այդ կղզիները ոչ ոքի չեն պատկանել:Չինաստանը հայտարարում է, որ կղզիները մտել են չինական կայսրության կազմի մեջ 600 տարի առաջ:

Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմից հետո կղզիները գտնվում էին ԱՄՆ-ի վերահսկողության տակ և դրանք վերադարձվել են Ճապոնիային 1972թ.-ին: Տարածքային վեճը հատկապես սրվեց 2012թ.-ի կեսերին, երբ Ճապոնիան հայտարարեց կղզիների ազգայնացման մասին:

Ճապոնիայի կառավարությունը այդ ժամանակ հայտարարել էր, որ 26 մլրդ իենով(26 միլիոն դոլար) կգնի կղզիները դրանց մասնավոր սեփականատերերից՝ Կուրիհարա ընտանիքից:

Հատկանշական է, որ կղզիները շատ փոքր են և տնտեսական շահագործման համար ոչ պիտանի, սակայն դրանք հնարավորություն են տալիս մեծացնել տարածքային ջրերի և բացառիկ տնտեսական գոտու տարածքը: 

Մինչ այդ, Սենկակու վիճելի կղզիների վերաբերյալ ճապոնամետ դիրքորոշմամբ էր հանդես եկել ԱՄՆ-ի պաշտպանության նախարար Չակ Հեյգելը:

Իր հերթին, Չինաստանի պաշտպանության նախարար Չան Վանցյուանը Հեյգելի հետ հանդիպման ընթացքում հստակ հայտարարել էր, որ Պեկինը ոչ մի զիջումների չի գնա Չինաստանի տարածքային ամբողջականության հարցում և չինական կողմը ինքնիշխանություն ունի Դյաոյուդաո (Սենկակու) կղզիների նկատմամբ:

Անդրադառնալով Սենկակու կղզիների վերաբերյալ ԱՄՆ-ի հայտնած ճապոնամետ հայտարարություններին Չինաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Խուն Լեյը կրկին անգամ հստակեցրեց Պեկինի պաշտոնական դիրքորոշումը կապված Սենկակու կղզիների պատկանելիության հետ:

Խուն Լեյը հայտարարել էր, որ հենց Ճապոնիան է միակողմանի սադրանքերի դիմում և ցանկանում փոփոխել Դյաոյուդաո(Սենկակու) կղզիների շուրջ ստեղծված իրավիճակը:

Նրա խոսքերով, այդ կղզիները պատկանում են Չինաստանին և Պեկինը ունի անկոտրուն կամք իր տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու համար: 

Չինական կողմը արձագանքելով Բարաք Օբամայի՝ Տոկիոյում արված հայտարարությանը դեմ է արտահայտվել Սենկակու կղզիները՝ Ճապոնիայի և ԱՄՆ-ի միջև գործող համատեղ համագործակցության և անվտանգության պայմանագրի մեջ ներառելուն:

Չինաստանի ԱԳՆ-ի պաշտոնական ներկայացուցիչ Ցին Գանը նշել է, որ ամերիկյան կողմը պետք է հավատարիմ մնա փաստերին և կոչ է արել ԱՄՆ-ին կառուցողական դիրքորոշում որդեգրել տարածաշրջանային կայունության և խաղաղության պահպանման գործում:
 

Արտյոմ Բալասանով

Նախորդող հրապարակումներ՝

Ճապոնա-չինական հարաբերությունները կրկին սրվել են Յասուկունի տաճարի պատճառով

Պեկինը վրդովված է ԱՄՆ-ի պաշտպանության նախարարի ճապոնամետ դիրքորոշումից