Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օգոստոսի 7-ին տեղանքում մոլորվելու արդյունքում հայ-ադրբեջանական սահմանը անզգուշությամբ հատելով Ադրբեջանում գերեվարության մեջ հայտնվելուց հետո Տավուշի մարզի Չինարի գյուղի բնակիչ Կարեն Պետրոսյանը հաջորդ իսկ օրը սպանվեց Ադրբեջանում: Պաշտոնական վարկածի համաձայան «մահվան պատճառը եղել է սրտանոթային անբավարարությունը»:
Այս պատճառաբանությունը իրականության տեղ մատուցելու և ադրբեջանական զինված ուժերի հերոսականության մասին միֆը համայն աշխարհին ցույց տալու գործում առաջինը հենց ձախողվեց ադրբեջանական պետական քարոզչամեքենան:

Շատ կարճ ժամանակահատվածում լրատվամիջոցների կողմից տարածված տեսանյութերից հստակ երևաց, որ օգոստոսի 7-ին գերեվարված Կարեն Պետրոսյանը եղել է քաղաքացիական հագուստով, իսկ արդեն ադրբեջանական զինվորականների կողմից հարցաքննվելու ժամանակ նա կրում էր ադրբեջանական բանակի զինվորական համազգեստ:

Կարեն Պետրոսյանին դիվերսանտ ներկայացնելու ադրբեջանական քարոզչական միֆը հերքեց «Ազատություն» ռադիոկայանի ադրբեջանական ծառայության ռեպորտաժը, որում գյուղացիները փաստում են, որ Կարենը չի եղել զինված, և չի եղել զինվորական համազգեստով, և առավել ևս իրենց համար վտանգ չի ներկայացրել:

Ակնհայտ է, որ Կարեն Պետրոսյանը սպանվել է ադրբեջանական զինվորականների և գեներալ-լեյտենանտ Ռովշան Աքպերովի ձեռքով:
Այն, որ Ադրբեջանի նման պահվածքը դուրս է պատերազմի կանոններից, սկզբունքներից և տեղավորվում է ռազմական հանցագործության տրամաբանության մեջ, հայկական կողմի համար վաղուց է հայտնի: Գաղտնիք չէ նաև այն, որ միջազգային հանրությունը ադրբեջանական կողմի նման վայրագություններին որպես կանոն միշտ արձագանքել է ուշացած և լղոզված ձևակերպումների տեսքով:

Սակայն այս դեպքին հետևած արձագանքները որոշակիորեն թույլ են տալիս ենթադրել, որ դրանցում տեղի է ունեցել շեշտադրումների փոփոխություն:
Մասնավորապես` ԵԱՀԿ Միսնկի խմբի համանախագահ երկիր հանդիսացող Ֆրանսիայի արտաքին գործերի գերատեսչությունը խստորեն դատապարտեց Կարեն Պետրոսյանի մահը և կոչ արեց ադրբեջանական իշխանություններին վերադարձնել դին ու «լույս սփռել մահվան հանգամանքների վրա»:

Մինսկի խմբի մեկ այլ համանախագահ երկիր` ԱՄՆ-ն նույնպես հայտարարությամբ հանդես եկավ` հայտնելով իր խորը մտահոգությունը և պահանջելով Ադրբեջանի իշխանություններից «անցկացնել դեպքի խորը և թափանցիկ հետաքննություն ու հրապարակել արդյունքները»: 

Դեպքի առնչությամբ մանրակրկիտ հետաքննության պահանջով հանդես եկավ նաև ԵԱՀԿ ՄԽ մյուս համանախագահող երկրի` ՌԴ ԱԳՆ-ն: 

Համադրելով սույն հայտարարությունները` նկատելի է, որ սա այն եզակի դեպքերից է, երբ Մինսկի խմբի անդամ երկրները հավասարության նշան չեն դնում կողմերի մեջ: Շեշադրումների փոփոխությունը ակնհայտ է, եթե հիշում ենք նաև նույն կերպ ադրբեջանական գերության մեջ սպանված Մանվել Սարիբեկյանի, ինչպես նաև Հայաստան վերադառնալուց հետո Ադրբեջանում խոշտանգումների արդյունքում մահացած Մամիկոն Խոջոյանի դեպքերը:

Առհասարակ կարելի է ենթադրել, որ հետայսու ադրբեջանական կողմի համար դժվար է դառնալու ակնհայտ փաստերը հերքելու չարչարկված մարտավարությամբ աշխատել, քանզի դժվար է թոզ փչել բոլորի աչքերին և մեղադրել հայերին այն դեպքում, երբ սեփական երկրում Իլհամ Ալիևը ունի բազում Աքպերովներ, ովքեր մեկ վայրկյան անգամ չեն խորշում խոշտանգումների և հալածանքների ենթարկել այլ կարծիք ունեցող իրենց սեփական քաղաքացիներին:

Հետևաբար դժվար չէ հասկանալ, թե ինչու միջև այժմ վերադարձված չէ Կարեն Պետրոսյանի դին և ինչու է ադրբեջանական կողմը հետաձգում այդ գործընթացը` հանդես գալով գերիների փոխանակման մասին շուկայական էժանագին առաջարկներով:

Ակնհայտ է, որ «Թվիթերում Երևանը ոչնչացնող Ալիևը» պարզապես վախենում է ոչ միայն հայ մասնագետների կողմից անցկացվող դատաբժշկական արդյունքներից, այլ նաև, որ դրանց կարող են մասնակից դառնալ միջազգային անկախ փորձագետները և փաստել, որ Կարեն Պետրոսյանը սպանվել է խոշտանգումների և առանձնակի դաժան վերաբերմունքի արդյունքում:

Այս համատեքստում հատկապես կարևոր է ՀՀ քննչական կոմիտեում հարուցված քրեական գործը, որը կարող է հիմք հանդիսանալ այս գործով միջազգային ատյաններ դիմելու համար, հատկապես այն դեպքում, երբ արդեն 2010 թ.-ին Ադրբեջանում սպանված Մանվել Սարիբեկյանի դեպքի հետ կապված ունենք նման պրակտիկա:

Սույն գործի քննությունը շուտով սկսվելու է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում:

Կարեն Պետրոսյանի գործում ադրբեջանական ֆիասկոն և հայկական կողմի պարտադիր հետաքննություն անցկացնելու հաստատամտությունը նաև որոշակիորեն կամրապնդեն հայկական կողմի դիրքերը բանակցային գործընթացում, որի առաջին արդյունքերին ականատես եղանք Սոչիում, երբ ՀՀ նախագահի` Կարեն Պետրոսյանի սպանության մասին հարցին ի պատասխան Իլհամ Ալիևը բառացիորեն չկարողացավ որևէ հիմնավոր պատասխան տալ:

Կնյազ Սարոյան, քաղաքագետ

Նախորդիվ`
Ադրբեջանի ազգային հերոսը
«Կարեն Պետրոսյանի դին պետք է վերադարձվի առանց նախապայմանների» (Տեսանյութ)
«Բարևեցի ձեռքով, թևը ոլորեցի` բան չկար մոտը». Կարեն Պետրոսյանին դիմավորած ադրբեջանցի
Կարեն Պետրոսյանին առևանգել են հայկական տարածքից. Աշխատանքային վարկած